به گزارش ایسنا، بنابر اعلام آبادیس، در ادامه اطلاعاتی درباره لغت‌نامه دهخدا آمده است که می‌خوانیم.

چگونگی به وجود آمدن لغت‌نامه دهخدا 

مقدمه‌های تدوین و بعد از آن چاپ لغت‌نامه دهخدا از سال‌های آخر قرن قبل و با قول‌های مساعدی که دولت به علی‌اکبر دهخدا داده بود آغاز شد. ابتدایی‌ترین تفاهم‌نامه‌ها در ایجاد لغت‌نامه‌ای جامع و کامل از واژه‌های فارسی را دهخدا در سال‌های ۱۳۱۳ و ۱۳۱۴ خورشیدی با وزارت معارف حکومت رضاشاه پهلوی به امضا رساند و وی در این سال‌ها توانست با بودجه‌ای (که البته برای این امر بسیار ناچیز بود) گام‌های بلندی برای تهیه و تدوین لغت‌نامه‌ی دهخدا بردارد؛ اما باز با همان بودجه کم نیز نبوغ او آن‌قدر بود که پیشرفت زیادی به ایجاد لغت‌نامه دهخدا بدهد. بدین‌ وسیله اولین کتاب از سری جلدهای لغت‌نامه دهخدا به رشته تحریر درآمد. 

سال‌های توقف چاپ لغت‌نامه دهخدا و جنگ جهانی دوم 

ولی تنهایی وی در انجام این کار و به وجود آوردن لغت‌نامه دهخدا و کندی چاپخانه‌های آن دوره و اضافه بر این‌ها آغاز جنگ جهانی دوم با توجه به حجم بسیار زیادی از امور مربوط به لغت‌نامه دهخدا وی را درمانده کرده بود. به همین دلیل انتشار این فرهنگ لغت فارسی به حالت تعلیق درآمد. این تأخیر تا چند سال و تا پایان جنگ دوم جهانی به درازا انجامید. ولی بعد از پایان جنگ، امر داشتن یک فرهنگ لغت فارسی در مقیاس ملی مانند لغت‌نامه دهخدا از طرف مردم به‌مثابه یک میراث ملی درآمد. 

زندگینامه‌ی علی‌اکبر دهخدا 

علی‌اکبر دهخدا در سال ۱۲۵۷ شمسی متولد شد. وی دارای اصلیتی قزوینی بود، ولی پدرش خان بابا خان قبل از اینکه فرزندش متولد شود، قصد عزیمت به تهران را کرده بود و در واقع علی‌اکبر خان دهخدا گرچه، نسبی قزوینی دارد؛ ولی زاده‌ی تهران می‌باشد. پدر وی از زمین‌داران و خوانین بخشی از قزوین آن زمان بود و مالکی تقریبا در حد وسط بود. وی وقتی‌ که علی‌اکبر خان دهخدا، فقط ۹ سال سن، داشت چشم از جهان فرو بست.

از آن زمان، علی‌اکبر دهخدا تدریس و تحصیل را زیر نظر غلامحسین بروجردی که از نزدیکان پدرش بود و مرتبه‌ای در علم نیز داشت، آغاز کرد. در سال ۱۲۷۸ به مکتب‌خانه‌ی علوم سیاسی که به‌تازگی در دوره‌ی مظفرالدین شاه قاجار ایجاد شده بود و زیر نظر وزیر خارجه‌ی آن زمان اداره می‌شد، ثبت‌نام کرد و از اولین کسانی بود که  از آنجا فارغ شد و لیسانس گرفت. در همان‌جا بود که به زبان فرانسوی که استادش «محمدعلی فروغی» از بزرگان و رجال نامی تاریخ ایران است، آشنایی یافت. استعداد ذاتی او در ادبیات و مجموعه‌ی دانش‌ها به طرز نبوغ آمیز از همان زمان مشخص بود. چنان که گاهی مدرس ادبیات دانشکده، او را مسئول تدریس ادبیات می‌کرد و خودش مثل دیگر دانش آموزان روی نیمکت می‌نشست و به این جوان نابغه، می‌نگریست. پس از اتمام دانشکده وی به علی‌اکبر خان قزوینی معروف شده بود و در همان زمان هم بود که در وزارت خارجه‌ی آن دوران استخدام شد. 

جانی تازه در رگ لغت‌نامه دهخدا با تلاش‌های دکتر محمد مصدق 

با تلاش‌های بسیار زیاد علی‌اکبر دهخدا و گروهی از همکاران که به وی پیوسته بودند، نتیجتاً در سال ۱۳۲۵ نمایندگان مجلس آن دوره در طرحی بسیار اضطراری و در جلوتر از همه آنان دکتر محمد مصدق به تایید رساندند که وزارت فرهنگ را ملزم به پرداخت هزینه‌ی کامل لغت‌نامه دهخدا به‌عنوان اثری ملی و دارای هویتی با رویکرد علمی - سنتی می‌کرد. آن‌ها وزارت را همچنین وادار کردند تا افراد زبردستی را که دهخدا برای اتمام لغت‌نامه دهخدا به آنان احتیاج دارد، به استخدام گروه وی در تهیه‌ی لغت‌نامه دهخدا درآورد. 

تکمیل لغت‌نامه دهخدا و همکاری افراد نامدار ادبیات ایران در گردآوری این لغت‌نامه 

با این تدبیر مجلس، لغت‌نامه دهخدا از یادداشت‌ها و نت‌برداری‌های دهخدا پارا فراتر نهاد و سازمانی که برای چاپ لغت‌نامه دهخدا تاسیس شده بود تا انتهای انتشار این لغت‌نامه‌ی وزین، ادامه‌یافت و همکاری افراد بسیار بزرگی که به‌عنوان همکار دهخدا وی را در انجام این وظیفه ملی یاری دادند در ابتدای چاپ نسخه اول و تقربیا ً کامل لغت‌نامه دهخدا در سال ۱۳۳۷ به‌صورت فهرست‌وار نوشته شد. بسیاری از همکاران وی و در آن زمان، امروزه به‌عنوان سلاطین ادبیات ایران شناخته می‌شوند و صاحب کتاب‌ها و تصحیحات بسیار زیادی در اشعار شعرای بزرگ مانند حافظ و سعدی و بزرگان ادبیات ایران، بودند. 

واگذاری تمامی حقوق مادی و معنوی لغت‌نامه دهخدا از جانب دکتر معین، به علی‌اکبر دهخدا 

معاون سازمان لغت‌نامه دهخدا، دکتر محمد معین بود که در سال ۱۳۳۴ توانست سازمان لغت‌نامه دهخدا را به مجلس شورای ملی آن زمان منتقل سازد؛ و پس‌ از آن دکتر معین، علی‌اکبر دهخدا را به سمت ریاست این اداره منصوب کرد. وی در وصیت‌نامه‌ای که پیش از مرگش تهیه دیده بود دهخدا را صاحب‌امتیاز و مسئول کلیه‌ی فیش‌برداری‌ها و ادامه کار سازمان لغت‌نامه دهخدا نمود؛ اما دیری نپایید که پس از دکتر معین، دهخدا نیز خیلی زود از دنیا رفت. با درگذشت او ادامه‌ی کار سازمان لغت‌نامه‌ی دهخدا در دانشگاه تهران، پیگیری شد. 

چگونگی استفاده از لغت‌نامه دهخدا در سامانه‌ی جامع آبادیس 

در سامانه آبادیس، لغت‌نامه دهخدا یکی از لغت‌نامه‌هایی است که می‌توانید با انتخاب گزینه‌ی مربوط به آن، به جستجوی کلمات موردنظر بپردازید. نتیجه‌ی به‌دست‌آمده ممکن است حاوی معنای واژه از چندین و چند لغت‌نامه‌ی دیگر نیز باشد. از این لغت‌نامه می‌توانید در دیکشنری اندروید آبادیس و ربات دیکشنری تلگرام، نیز استفاده کنید. 

ورود به سایت

انتهای رپرتاژ آگهی