به گزارش ایسنا، طبق آخرین آمار اعلام شده قیمت دریافتی بابت تأمین آب‌بهای کشاورزی از آب زیرزمینی تقریباً رایگان بوده و در مورد آب سطحی، بهای آن حداکثر سه درصد هزینه تأمین است. در بخش شرب نیز برای بخش شهری حدود ۴۷ درصد و در روستاها تنها ۲۴ درصد هزینه تمام‌شده تأمین آب، از مصرف‌کننده دریافت می‌شود.

اختصاص یارانه به بخش کشاورزی در بسیاری از کشورهای جهان امری معمول است ولی مدیریت مقدار و چگونگی تخصیص آن مسئله بسیار مهمی است که به‌خصوص باید از منظر اقتصادی موردتوجه قرار گیرد.

میزان مصرف آب در بخش کشاورزی سال‌هاست به محل بحث وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی تبدیل شده و درحالی که وزارت نیرویی‌ها معتقدند میزان مصرف در این بخش بالا است، طرف مقابل زیر بار نمی‌رود. در این راستا رضا اردکانیان - وزیر نیرو- چندی پیش باز هم تاکید کرد که بخش عمده‌ای از مصرف آب در بخش کشاورزی است و هر قدر وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی بتواند با یکدیگر مسئله مشترک تعریف کند، به نفع مردم است.

اختلاف نظر دو وزارتخانه

در این راستا، داریوش مختاری - کارشناس حوزه آب - با تاکید بر این‌که بین وزارتخانه‌های نیرو و جهاد کشاورزی درمورد میزان آبی که بخش کشاورزی مصرف می‌کند، اختلاف وجود دارد، به ایسنا اظهار کرد: وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرده مصرف آب بخش کشاورزی به میزانی نیست که وزارت نیرو اعلام کرده و بر این باور است که میزان مصرف در بیلان اشتباه محاسبه شده است، زیرا ۲۲ درصد آبی که در آبیاری سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد، به آبخوان برمی‌گردد.

وی ادامه داد: معمولا آمار ۹۲ درصد برای میزان استفاده بخش کشاورزی از آب از سوی وزارت نیرو اعلام می‌شود، درحالی که وزارت جهاد کشاورزی میزان ۷۵ درصد را قبول دارد. اما باید گفت ۹۲ درصد برداشت می‌شود و میزان مصرف ۷۵ درصد است. در واقع اختلاف نظر درمورد بیلان منابع آب است.

به گفته این کارشناس حوزه آب، آماربرداری منابع آبی حدود ۲۵ درصد خطا دارد.

بررسی وضعیت تامین آب کشاورزی در کشوری مشابه ایران

مختاری در ادامه با بیان این‌که میزان بالای مصرف آب در بخش کشاورزی ریشه دارد، به بررسی وضعیت مصرف آب در بخش کشاورزی در اسپانیا پرداخت و افزود: بخش‌های زیادی از اسپانیا مشابه ایران است. در این کشور حدود ۹۰ سال گذشته توسط کشت زیر پلاستیکی آبیاری انجام می‌شد که به مرور زمان و در مقیاس چند صد هزار هکتار به کشت‌های گلخانه‌ای تبدیل شد؛ فناوری گلخانه‌ای توسعه پیدا کرد و شهرک‌های گلخانه‌ای در مقیاس‌های بزرگ ایجاد و این کشور درحال حاضر یکی از قطب‌های تولید است. کشاورزان اسپانیا به دلیل کمبود آب به صورت خودجوش راهکاری پیدا کرده و آن را اجرایی کردند.

وی با اشاره به توسعه آبیاری نوین در ایران، ابراز کرد: آبیاری نوین شامل آبیاری قطره‌ای و بارانی می‌شود اما از آنجا که در ایران موضوع تبخیر وجود دارد، آبیاری بارانی پیشنهاد نمی‌شود. در ایران آبیاری قطره‌ای برای کشت در فضای باز به کار گرفته شد و انتظار داشتیم از این راه از خشکی بیشتر آبخوان‌ها جلوگیری شده ومیزان  بهره برداری‌ها کاهش یابد اما این اتفاق‌ها نیفتاد.

راهکار چیست؟

این کارشناس حوزه آب ادامه داد: در آبیاری سنتی ۲۲ درصد آب به آبخوان می‌رفت و به زمین برمی‌گشت اما این اتفاق در آبیاری قطره‌ای رخ نداد. سیاستی را که باید از دهه ۳۰ به کار می‌گرفتیم، نگرفتیم و زمانی به کار گرفتیم که کشت‌ها در فضای باز را توسعه دادیم. در نتیجه در این قسمت هم بازنده شدیم و خروجی آن تولیدات کشاورزی بی رویه شد. به عبارت دیگر در عمده سیاست‌ها شکست خوردیم و تجدید نظر در آن‌ها هم آسان نیست.

مختاری درباره راهکارهایی که می‌توان برای کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی به کار گرفت، توضیح داد: می‌توان از فناوری گلخانه‌ای الکترونیکی استفاده کرد. این فناوری در ایران است اما به سرمایه زیادی نیاز دارد. اخیرا مصوبه‌ای ابلاغ شده که در آن تاکید شده هرکس مزرعه‌ای دارد و می‌خواهد تغییر کاربری دهد، اجازه این کار صادر شود. این تصمیم بدی است و به یک اشتباه دیگر منجر می‌شود.

وی با تاکید بر این‌که باید مجتمع‌های گلخانه‌ای را توسعه داد، گفت: توسعه مجتمع‌های گلخانه‌ای در سیاست است اما اجرا نمی‌شود. ضوابط مشخصی هم برای آن وجود ندارد. سازمان نظام مهندسی، بانک کشاورزی، وزارت جهاد کشاورزی و شرکت شبکه‌های گلخانه‌ای چهار متولی هستند که باهم سازگاری ندارند.

انتهای پیام