به گزارش ایسنا، سیروس علیدوستی، رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری ایران امروز (دوشنبه، ۲۴ تیر) در مراسم رونمایی از "پایگاه اطلاعات دا (دانش ایران: مشارکت ایرانیان در دانش جهان) " و "پایگاه اطلاعات اصطلاح‌نامه‌های ایرانداک" با ۲۱۰ هزار اصطلاح با بیان اینکه ایرانداک پنج خوشه مأموریت بر پایه اساس‌نامه برنامه راهبردی و اسناد بالادستی دارد که این پنج خوشه مأموریتی را پژوهش، آموزش، اشتراک منابع، مدیریت اطلاعات علمی و فناورانه و پشتیانی از سیاست‌گذاری علمی و فناورانه نام برد و گفت: دو سامانه‌ای که امروز رونمایی می‌شود، در دو خوشه مأموریتی ما قرار دارد. پایگاه‌های وب اصطلاح‌نامه‌های علمی و فنی یکی از زیر ساخت‌های مدیریت علمی و فناورانه است که برای همه سازمان‌ها یا کتابخانه‌ها که به کار اطلاع‌رسانی و سازماندهی اطلاعات مشغول هستند، کاربرد دارد و یک ابزار حیاتی به شمار می‌آید.

وی با بیان اینکه اصطلاح‌نامه‌ها تنها در چند جا در کشور ایجاد شده و بخش اصطلاحات علمی و فنی از سوی ایرانداک ایجاد شده است، توضیح داد: ایرانداک کار بر روی نگارش اصطلاح‌نامه‌ها را از سال ۱۳۵۰ با دست‌نامه "قواعد و قراردادهای ساختن اصطلاح نامه" آغاز کرد و در سال ۱۳۷۵ نخستین اصطلاح نامه خود را با نام "نظام مبادله اطلاعات علمی فنی (نما) " به چاپ رساند. همچنین در سال‌های ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۶ نیز نگارش اصطلاح‌نامه دو زبانه فارسی انگلیسی فراگیر در حوزه‌های گوناگون علم و فناوری مانند ریاضی، فیزیک، شیمی، علوم زیستی، علوم زمین، کشاورزی و مهندسی با بیش از یکصد هزار واژه انجام شد.

علیدوستی با اشاره به اینکه اصطلاح‌نامه‌های فوق با تصویب شورای پژوهش‌های کشور که قبل از شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری (عتف) امور پژوهشی را برعهده داشت، ایجاد شده است، افزود: در این اصطلاح‌نامه نزدیک به صد هزار واژه در سامانه‌ای در اختیار همگان قرار گرفت.

رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) با اشاره به اینکه متأسفانه موضوع اصطلاح‌نامه‌ها مدتی در ایرانداک پیگیری نشده است، توضیح داد: طی دو تا سه سال اخیر ایرانداک منابعی را فراهم کرد و توانست بیش از ۹۰ هزار واژه دیگر به واژه‌های پیشین در اصطلاح‌نامه‌های گذشته اضافه کند و شمار اصطلاح‌نامه‌ها را به ۱۶ برساند که برای این کار نرم‌افزار منبع اسکوپوس را فارسی کرد که همه بتوانند از آن استفاده کنند و مجموعه اصطلاح‌نامه را در آن قرار داد و اکنون اصطلاح‌نامه با ۲۱۰ هزار واژه (اصطلاح) در اختیار همگان قرار دارد.

علیدوستی با بیان اینکه درست کردن اصطلاح‌نامه کار هزینه‌بری است، گفت: از سال ۱۳۵۰ توانستم ۱۵۰ هزار واژه در اصطلاح‌نامه ثبت کنیم؛ در حالی که کارشناسان باور دارند باید بیش از یک میلیون واژه می‌داشتیم که بتوانیم کار خودمان و سازمان‌ها و نهادهای اطلاع‌رسان از جمله کتابخانه ملی را پیش ببریم.

وی یادآور شد: ایرانداک این افتخار را دارند که با منابع اندکی که در اختیار داشته، توانسته روزآمدسازی کوچکی تدارک ببیند؛ البته این حرکت نیاز به پشتیبانی بیشتری دارد تا بتواند نقش ملی خود را برای همه کشور ایفا کند.

علیدوستی، سپس به پایگاه وب دانش ایران (مشارکت ایرانیان در دانش جهان) اشاره کرد و گفت: یکی از مأموریت‌های ما سیاست‌گذاری علمی و فنی در کشور است که این سیاست‌گذاری به شیوه‌های جدید مبتنی بر داده و شواهد انجام می‌شود. در دو دهه گذشته شمار نشریات و مسائلی مثل استناد در ارزیابی علم به کار رفته که در این زمینه دو نمایه استنادی پرکاربرد وب آو ساینس (واس) و اسکوپوس هستند که در ایرانداک نیز وجود دارند و در آنها جایگاه علمی و نوآورانه کشورها به صورت کلی ارائه می‌شود.

وی ادامه داد: آنچه امروز رونمایی شد، دنباله کاری بود که ایرانداک برای تفسیر گزارش‌های واس و اسکوپوس انجام داده است. در این زمینه ایرانداک در سال ۸۱ کتاب دانش ایران را منتشر کرد که گزارش‌های تحلیلی ۹۶۸ رکورد از انتشارات ایرانیان را در پایگاه واس در سال ۱۹۹۹ میلادی در بر داشت و پس از آن نیز ۸ تا ۹ ویرایش دیگر به آن اضافه کرد؛ این در حالی است که این موارد کافی نبوده و ما نیازمند تفسیرهایی برای این دو نمایه بودیم، ضمن آنکه آمارهای ما نیز ناقص بود؛ به عنوان مثال در گزارش‌های سالانه شورای عالی عتف، ۴۰ هزار مقاله در پایگاه واس و ۳۰ هزار مقاله در اسکوپوس اعلام می‌شود، در حالی که مجموع این مقالات به تعداد ۷۰ هزار نمی‌رسید و بین آنها همپوشانی وجود داشت.

رئیس ایرانداک، خاطرنشان کرد: همکاران ما در ایرانداک پیرو کاری که در دانش ایران انجام دادند، سامانه‌ای ترتیب دادند که اطلاعات سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ را به درستی ارائه می‌کند و نزدیک به ۳۰ شاخه و به صورت آنلاین در آن گزارش‌های لازم را ارائه کردند. از جمله ویژگی‌های منحصر به فرد آن یکسان‌سازی نام ۶ هزار مؤسسه ایرانی، امکان سنجش عملکرد سازمان‌هایی مانند وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دانشگاه آزاد، پیام نور، مؤسسات غیر دولتی و غیر انتفاعی، دانشگاه جامع علمی و کاربردی، دانشگاه فرهنگیان، دانشگاه فنی و حرفه‌ای و دیگر دستگاه‌های اجرایی است، ضمن آنکه می‌توان از همکاری‌های ملی و جهانی مؤسسات ایرانی به‌ویژه همکاری‌های ملی مؤسسات در این سامانه آگاهی پیدا کرد.

علیدوستی تصریح کرد: گام بعدی بررسی و سنجش تأثیر است، در حال حاضر در نظام مبادله اطلاعات علمی فنی (نما) تأثیرات اندک را گزارش می‌کنیم، اما در برنامه‌های آینده قصد داریم آثار اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی افزایش مقالات را در قالب یک بسته به سیاست‌گذاران ارائه کنیم. تا پایان سال ۹۸ اطلاعات سال ۲۰۱۹ و ۲۰۱۸ به پایگاه وب دانش ایران اضافه خواهد شد؛ این در حالی است که در بحث استنادات و تحلیل شمار انتشارات، طبیعی است که دو سال تاخیر وجود داشته باشد.

انتهای پیام