یعقوب فتح‌اللهی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه تقریباً حدود یک سال است که با توجه به زیرساخت‌هایی که فراهم کرده بودیم، پایگاه اسناد و مدارک علمی را در کتابخانه دانشگاه ایجاد کرده‌ایم، گفت: دانشجویان لازم است پایان‌نامه یا رساله خود را با فرمت خاصی تدوین کرده و در این پایگاه بارگذاری کنند. بر این اساس متن پایان‌نامه‌ها در اختیار همه دانشجویان قرار می‌گیرد و آن‌ها می‌توانند بخش‌های مختلف پایان‌نامه را دانلود و مطالعه کنند.
وی افزود: در عین حال هر دانشجو یا استاد راهنما که به نسخه شخصی پایان‌نامه احتیاج داشته باشد، می‌تواند آن را با هزینه شخصی چاپ کند؛ در واقع با توجه به اینکه این اسناد در سایت موجود هستند، از صرف هزینه دولتی برای چاپ آن‌ها خودداری می‌شود.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه تربیت مدرس خاطرنشان کرد: این تصمیم‌گیری در راستای مدیریت سبز بوده و در عین حال یک پایگاه اطلاعات علمی کامل با دسترسی آسان را ایجاد می‌کند که در آن امکان جست‌وجو و سایر مزایای پایگاه‌های مجازی فراهم است.
فتح‌اللهی با اشاره به اینکه همه ابعاد تصمیم بر حذف پایان‌نامه‌های کاغذی به مدیریت سبز برنمی‌گردد، گفت: این تصمیم در مدیریت وقت تمامی کاربران نیز نقش دارد چرا که آن‌ها می‌توانند از هر جای ایران و جهان به پایگاه موجود مراجعه کنند. همچنین قادر خواهند بود ضمن رعایت حق و حقوق معنوی مالک و تولید کننده اثر که دارای چارچوب خاصی است، بخش‌های مجاز از پایان‌نامه را دانلود و استفاده کنند.
وی یادآور شد: موضوع دسترسی به پایان‌نامه‌ها در دانشگاه تربیت مدرس از ۱۳۸۰ حل شده و نسخه الکترونیک پایان‌نامه‌ها و رساله‌های ما در پایگاه اسناد و مدارک علمی کتابخانه موجود و در دسترس است. به موازات این پایگاه، نسخه کاغذی پایان‌نامه را بنا به درخواست استاد راهنما یا دانشجو چاپ می‌کردیم که حدود یک الی دو ماه است تصمیم گرفتیم از منابع دولتی برای این کار هزینه نکنیم. البته اگر دانشجو یا استاد بخواهند با نرخ کاغذ کنونی هزینه چاپ را متقبل شوند، موردی ندارد و می‌توانند این کار را با صرف هزینه شخصی انجام دهند.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه تربیت مدرس اظهار کرد: در تلاش هستیم بتوانیم اپلیکیشن موبایلی این مجموعه را تهیه کنیم. دانشجویان در حال حاضر با کامپیوترهای رومیزی و شخصی خود به پایگاه اسناد و مدارک علمی دسترسی دارند اما ایجاد اپلیکیشن موبایل این پایگاه هم در دستور کار قرار گرفته تا دانشجویان بتوانند در صورت لزوم پایان‌نامه‌ها را در گوشی خود دریافت و مطالعه کنند. این تصمیم نیز از آن جهت گرفته شده که ممکن است همه دانشجویان به لپ‌تاپ دسترسی نداشته باشند.
فتح‌اللهی با اشاره به اینکه متن کامل برخی پایان‌نامه‌ها تا مدت ۱۸ ماه منتشر نشده و اصل محرمانگی برای آن‌ها رعایت می‌شود، تشریح کرد: این موضوع بستگی به صورت جلسه‌ای دارد که استاد راهنما، تیم هدایت‌کننده پایان‌نامه و داوران در مورد متن پایان‌نامه تصویب کرده و در اختیار کتابخانه قرار می‌دهند.
وی توضیح داد: در صورت جلسه به کتابخانه اعلام می‌شود که افراد تا مدت ۱۸ ماه تنها می‌توانند عنوان و چکیده پایان‌نامه را مشاهده کنند، اما اجازه مشاهده تمام متن یا دانلود را ندارند. اصل محرمانگی بسته به موضوع پایان‌نامه‌ها که بعضاً دارای نکته علمی خاصی است که نیاز به کار تحقیقاتی بیشتر دارد یا بنا به درخواست کارفرما رعایت می‌شود.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه تربیت مدرس اضافه کرد: در مواردی تیم تحقیقاتی موضوع جدیدی را می‌شکافند که نمی‌خواهند آن را منتشر کند، بلکه مایل هستند این کار را بعد از ثبت پتنت یا تجاری‌سازی ایده انجام دهند.
فتح‌اللهی خاطرنشان کرد: جریان دسترسی آزاد به اطلاعات علمی، یک جریان جهانی است و تقریباً همه مجلات، اسناد و مدارک علمی به این سمت در حرکت هستند. این در حالی است که در سیستم‌های الکترونیک، چارچوبی برای دسترسی آزاد افراد به اطلاعات وجود دارد. به عنوان مثال ممکن است از افرادی که به پایگاه اسناد و مدارک علمی مراجعه می‌کنند خواسته شود اطلاعات خود را ارائه داده و متعهد شوند در صورت به اشتراک گذاری اطلاعات، به آن ارجاع دهند.
وی در پایان تأکید کرد: نمی‌توانیم به بهانه موارد معدود سرقت علمی، ۹۹ درصد جامعه را از رشد بازداریم. در هر جامعه و هر جا ارزشی وجود دارد، افراد بی‌اراده، راحت‌طلب یا زیاده‌خواه وجود دارند که می‌خواهند بدون تلاش ارزشی را به دست آورند؛ بایستی حداکثر امنیت را تأمین کرده، به افراد آموزش‌های لازم را بدهیم و در عین حال حسن ظن داشته باشیم.
به گزارش ایسنا، در همین زمینه محمد تقی نظرپور، معاون اداری، مالی و مدیریت منابع وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و دبیر کمیته مدیریت سبز این وزارت‌خانه در خصوص ممنوعیت چاپ پایان‌نامه‌ها و گزارش‌های علمی از سوی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی گفته است: این اقدام به صرفه‌جویی مالی و کاهش وابستگی کشور به ارز به‌ویژه در شرایط تحریم کمک شایانی می‌کند.
انتهای پیام
نظرات