به گزارش ایسنا، بعد از پرواز ناموفق سایوز-۱۰، مسئولین فضایی شوروی تصمیم گرفتند ناو سایوز-۱۱ را به سرنشینی لئونف، کوباسف و کلودین راهی این ایستگاه کنند اما سوم ژوئن یعنی سه روز قبل از پرتاب، پزشکان گزارش دادند در عکس رادیوگرافی ریه والری کوباسف، مهندس پرواز، یک تیرگی دیده‌اند که گمان می‌رود مرحله اول بیماری سل باشد. به این دلیل به او و گروهش اجازه پرواز ندادند و گروه پشتیبانی شانس بزرگی پیدا کردند: شانس نخستین اقامت در نخستین ایستگاه مداری جهان. برای کوباسف هضم این موضوع خیلی سخت بود. او فکر می‌کرد زحمت دوساله او و همکارانش را به هدر داده است.

سایوز-۱۱ در ۶ ژوئن ۱۹۷۱ راهی مدار زمین گردید ، روز ۷ ژوئن به سالیوت ‏ پیوست و دابروولسکی، ولکف و پاتسایف، به عنوان نخستین گروه کیهان نوردانی که به یک ایستگاه مداری پا می‌گذارند وارد آن شدند.

پرواز گروه اول کیهان نوردان ایستگاه "سالیوت" ‏ با دشوارهایی همراه بود زیرا به رغم تمهیدات به کار رفته، مشکلاتی در حسن تفاهم کیهان نوردان به وجود آمد و کارشناسان مرکز هدایت پرواز بارها مجبور شدند در گفتگو با کیهان نوردان، وضعیت روانی در ایستگاه را متعادل کنند. به تدریج این مشکلات برطرف می‌شدند و گروه کیهان نوردان به کار خود خو می‌گرفت.

۱۶ ژوئن حادثه غیرمنتظره در ایستگاه روی داد که کیهان‌نوردان و متخصصین مرکز هدایت پرواز را نگران کرد. ولکف گزارش داد که بوی شدید و تند دود ایستگاه را گرفته است. خطر آتش سوزی جدی بود به این دلیل به کیهان نوردان فرمان دادند ناو  را برای جدا شدن در صورت وضعیت اضطراری آماده کنند. خوشبختانه آنها توانستند عیب موجود در یکی از فیلترهای هوا را که باعث ایجاد بوی ناخوشایند شده بود برطرف کنند.

روز ۲۴ ژوئن دابروولسکی، وولکف و پاتسایف رکورد طول پروازی که در سال ۱۹۷۰ نیکلایف و سواستیانف ضمن سفر با سایوز-۹ برقرار کرده بودند را شکستند.

در بررسی‌های پزشکی و ارتباط‌ها مشخص می‌شد کیهان نوردان خیلی خسته شده‌اند. مرکز هدایت پرواز نگران آنها بود. برنامه تمرین‌های ورزشی را به طور کامل انجام نمی‌دادند و این می‌توانست در بازگشت برای آن‌ها مشکل آفرین باشد و سلامتی شان را به خطر اندازد. به همین دلیل تصمیم گرفتند طول پرواز را یک شبانه روز کاهش دهند.

۲۶ ژوئن آزمایش‌ها و تحقیقات طبق برنامه پیش‌بینی شده به پایان رسید. کیهان‌نوردان شروع به تعطیلی موقت و از کار انداختن دستگاه‌ها کردند و برای بازگشت آماده می‌شدند.

شب ۲۹ ژوئن کیهان نوردان در صندلی‌های خود در ناو جا گرفتند و دریچه ورودی به سالیوت ‏ را بستند اما دستگاه هدایت نشان می‌داد دریچه باز است. مرکز هدایت پرواز آنها را راهنمایی کرد اما باز هم دستگاه باز هم بسته شدن دریچه را تایید نمی‌کرد. کیپ نشدن دریچه ناو یعنی مرگ آشکار! زیرا آنها لباس مخصوص نداشتند. یکی از مشکلات ناو سایوز که می‌توانست دردسر آفرین باشد این بود که به دلیل کمبود جا، کیهان نوردان در آن زمان از لباس فضایی استفاده نمی‌کردند. اگر کیهان نوردان می‌خواستند از لباس‌های ویژه استفاده کنند، سایوز تنها برای حمل ۲ نفر کافی بود.  

به توصیه مرکز هدایت پرواز، دابروولسکی تکه‌ای مشمع را زیر دریچه گذاشت و آن را بست. چراغ خاموش شد. همه خوشحال شدند. کیپ بودن در را، با کاهش فشار بخش مداری آزمایش کردند. همه چیز طبیعی بود.

ساعت ۲۱:۲۵:۱۵ روز ۲۹ ژوئن سایوز-۱۱ از ایستگاه مداری سالیوت ‏ جدا شد. ساعت ۱:۳۵:۲۴ روز ۳۰ ژوئن موتور ترمز ناو روشن شد. کشتی ردیاب در اقیانوس اطلس تایید کرد که ترمز ناو به موقع کارش را انجام داده است. ساعت ۱:۴۸:۲۸ باید بخش‌های مختلف ناو از هم جدا می‌شدند. در مرکز هدایت پرواز با بی‌صبری منتظر گزارش ناو  بودند. اما نه پیامی به زمین رسید و نه ارتباط برقرار شد. ساعت ۱:۵۴ دقیقه بخش فرودی در فاصله ۲۲۰۰ کیلومتر از محل پیش‌بینی شده برای فرود قرار داشت. ساعت ۰۲:۰۲:۵۴ در ارتفاع حدود ۷ کیلومتری چتر اصلی ناو کارش را به موقع شروع کرد و بالگردها آن را دیدند. ناو در حال فرود بود اما هیچ پیامی از آن دریافت نمی‌شد. ساعت ۰۲:۱۶:۵۲ موتورهای فرود نرم شروع به کار کرد و آن را بر زمین نشاندند.

همزمان در نزدیکی سفینه،‏ بالگرد گروه جستجو و بازیابی نشست. ماموران جستجو به طرف ناو رفتند. یک دقیقه بعد دریچه را باز کردند اما با جسد کیهان نوردان مواجه شدند. بدنشان هنوز گرم بود ولی نشانه‌ای از زندگی دیده نمی‌شد. پزشکان تلاش کردند زندگی را به آن‌ها بازگردانند ولی دیگر دیر شده بود. سه کیهان نورد به دلیل خروج هوای داخل ناو خفه شده بودند به این ترتیب‏ پرواز سایوز-۱۱ با فاجعه خاتمه یافت.

در بازرسی ناو  مشخص شد در ناو، دو دریچه کوچک وجود داشت که کیهان نوردان بعد از فرود، در صورت دلخواه باز می‌کردند تا از هوای تازه استفاده کنند. این دریچه به صورت لولایی باز می‌شد. ساچمه‌های این دریچه دچار خوردگی و در زمان بازگشت، کمی باز شده بود. همین منفذ کوچک هوای داخل ناو را به بیرون کشید. دابرولسکی از جایش بلند شده تلاش کرده بود که منفذ را ببندد اما نتوانسته بود. گروه نجات در محل فرود آن‌ها را تنفس مصنوعی دادند. حتی پزشکان جراح تلاش کردند لخته‌های خون را با برش شاهرگ برطرف کنند شاید نجات یابند اما نتیجه‌ای حاصل نشد. براساس اطلاعات به دست آمده کیهان نوردان تنها ۵۰-۶۰ ثانیه بعد از جدا شدن سفینه از ایستگاه، به هوش بودند. اما در ثانیه ۱۱۰ نبض و تنفس آنها به کلی از کار افتاده است.

خاکستر جسد کیهان نوردان طی مراسمی در دیوار کرملین دفن شد. این حادثه تأثیر زیادی در وضعیت کیهان نوردی شوروی گذاشت و منجر به تغییرات عمده در سامانه‌های ایمنی ناو  گردید. از آن پس کیهان نوردان در موقع پرتاب و بازگشت ملزم به پوشیدن لباس ویژه شدند که هرگونه ارتباط آن‌ها را با هوای داخل ناو  قطع می‌کرد و در صورت بروز حادثه مشابه، آن ها می‌توانستند از مخزن اکسیژن لباس فضایی استفاده کنند.

در آن زمان به عنوان تجلیل از کسانی که جانشان را در راه علم از دست داده‌اند سه مدرسه در روستاهای همدان به اسم این فضانوردان نامگذاری شد.

انتهای پیام