به گزارش ایسنا، حمام قَجَر یکی از کهن‌ترین و بزرگ‌ترین گرمابه‌های شهر قزوین است که در خیابان عبید زاکانی این شهر واقع شده است.

حمام قجر یکی از کهن‌ترین و بزرگ‌ترین گرمابه‌های باقی‌مانده در قزوین است که در سال ۱۰۵۷ هجری قمری در زمان شاه‌عباس دوم به‌وسیله امیر گونه خان قاجار قزوینی از سرداران شاه‌عباس صفوی به دستور شاه ساخته‌شده و در دوران صفویه «حمام شاه» نام گرفت.

مساحت حمام قجر حدود 1045 مترمربع است که از سه بخش اصلی سربینه، میاندر، گرمخانه و همچنین از دو قسمت جداگانه زنانه و مردانه تشکیل‌شده است، فضای اول سربینه است که رخت‌کن حمام محسوب می‌شده و معمولاً دارای سقف گنبدی شکل است و در مرکز گنبد جام‌خانه قرار دارد، جام‌خانه نیز وظیفه روشنایی و تهویه هوا را بر عهده داشته است.

پلان سربینه به شکل ۸ ضلعی است و هر ضلع آن دارای شاه‌نشین و طاق‌نما است که این بخش به‌وسیله راهرویی به گرمخانه متصل می‌شود.

بخش دوم گرمابه «میان‌در» نام دارد که حدفاصل بین سربینه و گرمخانه قرار دارد، میان‌در حالت تعادل در فضا را ایجاد می‌کرده است به‌طوری‌که افراد پس از پایان حمام وقتی می‌خواستند وارد سربینه شوند ناچارا مکثی داخل میان‌در انجام می‌دادند این امر سبب می‌شد که دمای بدن با دمای سربینه هماهنگ شود و از سرماخوردگی جلوگیری می‌شد.

قسمت اصلی گرمابه گرمخانه نام دارد، درواقع شستشوی اصلی در این مکان صورت می‌گرفته است، گرمخانه شامل فضای مختلفی بوده است که مهم‌ترین آن خزینه آب گرم و محل نگهداری آن بوده است؛ زیر خزینه فضایی به نام تونک (آتش‌خانه) قرار دارد، تونک فضایی با عرض 60 سانتی‌متر و ارتفاع 2 متر بود که با نفت سیاه و فضولات حیوانی آب موجود در خزینه را گرم می‌کرد.

تزئینات گرمابه شامل کاشی‌کاری و طاق‌های رسمی‌بندی شده است و کف آن با سنگ مرمر مفروش شده است. پشت‌بام این حمام نیز هم‌سطح خیابان است.

درگذشته آب حمام‌ها معمولاً از آب قنات و آب‌انبارها تأمین می‌شده و این آب توسط لوله‌های سفالی به‌تمامی قسمت‌های حمام هدایت می‌شده است نمونه‌های این لوله‌های سفالی در حمام وجود دارد، همچنین برای گرم کردن آب و کف حمام از تونک‌ها به‌تمامی قسمت‌های حمام کانال‌کشی انجام‌شده است که حرکت آب گرم داخل کانال باعث گرم شدن کف حمام می‌شده است.

این حمام جزو کامل‌ترین حمام‌ها است، در حمام قجر علاوه بر خزینه و محل نگهداری آب گرم، فضایی به نام چال‌حوض قرار دارد که این فضا محل نگهداری آب ولرم بوده است و افراد از آن فقط برای تفریح استفاده می‌کردند.

عیان‌نشین یکی دیگر از فضاهای موجود در حمام است که فقط در اختیار افرادی قرار داده می‌شد که وضع مالی خوبی داشتند و از این قسمت به‌صورت جداگانه استفاده می‌شد.

این اثر در سال ۱۳۸۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و در سال ۱۳۷۹ توسط میراث فرهنگی و گردشگری استان قزوین خریداری و با سرمایه‌گذاری شهرداری قزوین و مدیریت سازمان نوسازی و بهسازی مرمت شد و هم‌اکنون به‌عنوان موزه مردم‌شناسی در ۳ بخش اقوام، آداب‌ورسوم و مشاغل مورد بازدید علاقه‌مندان قرار می‌گیرد.

این موزه از سه بخش تالار اقوام، مشاغل و آئین‌ها تشکیل‌شده است که در بخش سربینه زندگی اقوام غالب ساکن قزوین مانند تات، مراغی، کرد، لر و ترک به معرض نمایش گذاشته، در تالار میاندر، آیین‌های سیزده‌بدر، پنجاه بدر و مراسم سوگواری امام حسین (ع) و در قسمت آخر ۶ شغل حجامت، مکتب‌خانه‌داری، بارفروشی، آهنگری، تعزیه‌خوانی، دعانویسی و حلاجی در معرض دید بازدیدکنندگان قرارگرفته است.

انتهای پیام