به گزارش ایسنا، این اثر تاریخی در سالهای 1967 تا 1978میلادی از سوی موسسه ایران‌شناسی بریتانیا و توسط «دیوید استروناخ » طی چندین فصل مورد کاوش‌های باستان شناسی قرار گرفت. 

نتیجه حاصل از این فعالیت‌ها، سه دوره معماری باستانی ماد، هخامنشی و اشکانی را در این مجموعه تاریخی نشان می‌دهد.

مهم‌ترین و اساسی‌ترین لایه باستانی این تپه، متعلق به سکونت اقوام ماد در قرن هشتم تا ششم پیش از میلاد است و آثار دو دوره هخامنشی و ساسانی نیز در لایه‌های سطحی تپه قرار دارد. 

مجموعه تاریخی نوشیجان که یک منطقه نمونه گردشگری محسوب می‌شود، شامل بناهایی موسوم به آتشکده اول، تالار ستوندار آپادانا، دومین آتشکده یا معبد مرکزی، انبارها، تونل و دژ است.

آتشکده اول بنایی است که در جبهه غربی مجموعه قرار دارد، تالار ستوندار آپادانا دارای پنجره‌هایی شبیه پنجره‌های بزرگ سنگی تخت جمشید است و 12 پایه سنگی و ستون‌هایی از جنس چوب داشته که هم اکنون از بین رفته اند. 

با کشف بنای ستوندار در نوشیجان این نتیجه به دست آمد که کاخ آپادانا و صدستون تخت جمشید نه تنها اقتباسی از معماری مصر و یونان نیست، بلکه همه این عناصر معماری در ایران شکل گرفته است.

معبد مرکزی یا دومین آتشکده در مرکز مجموعه قرار دارد و ساختمان آن هشت ضلعی با زاویه‌ای که در گوشه‌های آن ساخته شده نمای بسیار جالبی را به وجود آورده است. 

آتشدان این معبد با حدود یک متر ارتفاع از کف معبد، در گوشه ساختمان آتشکده قرار دارد و در اطراف آن شیاری تعبیه شده که از ریختن باقیمانده سوختن چوب به داخل معبد جلوگیری می‌کرده است.

وجود طاقچه‌هایی با تزیینات مقرنس از جنس خشت در این قسمت مشاهده می‌شود.

ارگ تاریخی نوشیجان چهار انبار دارد، که سقف آنها گهواره‌ای و دو سوراخ برای تهویه هوا در بدنه ‎ های آن دیده می‌شود و احتمالا محلی برای نگهداری غذا و آذوقه بوده است.

در قسمت شرقی تالار آپادانا، تونلی با شیب 30 درجه، عمق 18 متر و با 42 پله، که تا زیر ساختمان‌ها ادامه دارد حفر شده که عملکرد آن به درستی مشخص نیست.

دور تا دور قلعه، دژ خشتی مرتفعی با ارتفاع 8 متر و چینه‌های پهن با سوراخ‌های وجود دارد، که برای حفاظت مجموعه و همچنین سرکوبی دشمن به کار می‌رفته است.

معماری ارگ تاریخی نوشیجان معرف نخستین نمونه‌های به کار رفته در معماری ایران شناخته شده است.

کاربرد طاقهای هلالی و پوشش سقف به صورت گهواره‌ای، کاربرد مقرنس در تزیین بنا( طاقچه‌های کذب آتشکده دوم) یکی از نخستین نمونه‌های تالار ستوندار در تاریخ معماری ایران است.

مطالعه آثار به دست آمده از این مجموعه تاریخی از جمله انواع ظروف سفالی و مجموعه اشیا و قطعات نقره‌ای که به گمان محققین معرف اشکال اولیه سکه است، راهگشای دانشمندان در شناخت فرهنگ، هنر و معماری اوایل دوران تاریخی سرزمین ایران است.

این مجموعه تاریخی به عنوان پیش درآمد و مرجع مطالعات تاریخ تمدن ایرانی دارای آوازه‌ای بلند و البته نیازمند شناسایی بیشتر به دوستداران حوزه فرهنگ و هنر است. 

جهت حفاظت فیزیکی آثار خشتی مکشوفه از تپه نوشیجان هیات کاوشگر پس از انجام عملیات پژوهش میدانی، اقدام به احداث سوله‌ای بر روی آن نمود و به این ترتیب بخش عمده‌ای از آثار معماری را تحت پوشش قرار داد.

ارگ باستانی نوشیجان در تاریخ 3 بهمن ماه سال 1345 و به شماره 763 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

انتهای پیام