به گزارش ایسنا، پس از مشخص شدن و حادتر شدن معضل خشکسالی و کم‌آبی، مسئولین توجه و اهمیت دریا و لزوم تمرکز جمعیت در کنار دریا را در برنامه قرار داده‌اند. سواحل شمالی کشور با توجه به آب‌وهوای بهتر و نزدیکی به پایتخت از شرایط بهتری در تمرکز جمعیت برخوردار است (که البته با ایده‌آل‌های مورد انتظار بسیار بسیار فاصله دارد).
محمد مونسان کارشناس معماری دریایی در گفت‌وگو با ایسنا می‌گوید: برای توسعه مناطق دورافتاده یک کشور باید خود دولت اولین قدم جدی را بردارد؛ باید برخی سازمان‌ها وادارات و حتی برخی وزارتخانه‌ها که بیشترین ارتباط با سواحل را دارند بالاجبار به سواحل جنوبی انتقال داده شوند مانند سازمان بنادر، شرکت کشتیرانی و نفت‌کش، سازمان شیلات و غیره. با بروز مشکلات جمعیتی و آلودگی و احتمال زلزله در پایتخت، بحث انتقال برخی سازمان‌ها از تهران در سال‌های اخیر داغ بوده است.
وی اظهار کرد: سواحل مکران بدلیل دسترسی مستقیم به اقیانوس می‌تواند در این زمینه دارای اولویت باشد. چنین کاری باعث رفت و آمد بیشتر مدیران به این مناطق شده و اندک اندک مشکلات زیرساختی این مناطق مورد توجه قرار می‌گیرد.
تقسیم‌بندی‌های جدید کشوری در سواحل مکران اتفاق بیافتد
این کارشناس مهندسی معماری دریایی تقسیم‌بندی جدید در سواحل جنوبی را از واجب‌ترین اقدامات می‌داند و می‌گوید: برای تمرکز جمعیت در سواحل باید تغییرات تقسیم بندی استان‌های ساحلی جنوب حتماً در اولویت قرار گیرند. لذا باید ضرورتاً طول سواحل مکران به دو یا سه استان مستقل تقسیم شود و قسمت شرقی استان هرمزگان (از بندرعباس به سمت شرق)، تبدیل به یک استان مستقل شود. این استان می‌تواند " استان مکران" نام گیرد. یا این‌که مثلاً همه جزایر ایران در قالب مدیریت واحد در استانی به نام «استان جزایر» قرار گیرند با مرکزیت قشم یا کیش. «استان جزایر» به‌طور تخصصی در بهره وری جزایر ایران با کاربری توریستی و اقتصادی تلاش خواهد کرد.
مونسان می‌گوید: توسعه راه جاده‌ای عریض و راه‌آهن، هم برای حمل‌ونقل بار و هم مسافر از ضرورت‌های حیاتی توسعه سواحل مکران است. با نگاهی به نقشه جاده‌های کشور می‌بینیم که هیچ بزرگراهی در این مناطق وجود ندارد. هم‌چنین با نگاهی به نقشه راه‌آهن کشور، می‌بینیم که هیچ خط آهن مستقیمی که چابهار یا یکی از شهرهای سواحل مکران را به مرکز ایران وصل کند وجود ندارد. فعلاً همه نگاه‌ها به سمت تکمیل خط آهن چابهار به مشهد و آسیای میانه است که اهمیت بسیاری هم دارد، ولی این مسیر برای تردد مسافری به مرکز ایران اصلاً مناسب نیست چراکه مسافران باید راه طولانی از مسیر چابهار، زاهدان، تهران را طی کنند که عملاً اتلاف وقت و هزینه هست.
وی ادامه می‌دهد: لذا علاوه بر مسیر راه‌آهن چابهار، ایرانشهر، کرمان، تهران باید شهر دیگری (مانند جاسک) به مرکز ایران متصل شود. عامل مهم بعدی این است که هیچ مسیر راه‌آهن یا اتوبانی در امتداد سواحل مکران وجود ندارد. وقتی دسترسی به این سواحل بسیار دشوار، زمان بر، پرهزینه و پر ریسک باشد عملاً نمی‌توان انتظار توسعه داشت. وقتی مسیر ریلی به این سواحل وجود ندارد و مسیر پرخطر جاده‌ای از تهران تا چابهار به طول ۱۸۵۰ کیلومتر در مدت ۴۰ ساعت طی شود چگونه می‌توان انتظار داشت.
تردد اتومبیل‌های خارجی آزاد شود
این کارشناس اقتصاد دریا محور می‌گوید: برای بهبود حمل‌ونقل مسافری در طول سواحل مکران و تا زمان کامل شدن راه‌آهن و بزرگراه‌ها در این مناطق باید در یک بازه زمانی ۱۰ ساله، تردد اتومبیل‌های خارجی پلاک موقت در طول سواحل مکران (از شرق شهر بندرعباس تا چابهار) و تا عمق ۶۰ کیلومتری داخل کشور مجاز شود. این‌یک راه‌حل ساده و سریع الاجراست برای کاهش دشواری‌های سفر زمینی در طول سواحل مکران. از طرف دیگر مردم محلی را برای جابجایی مسافر در طول خط ساحلی و اشتغال‌زایی ترغیب می‌کند.
شهرهای ساحلی، نماد ساحلی ندارند
مونسان با اشاره ساخت شهرهای جدید، مدرن و زیبا در مناطق ساحلی می‌گوید: ازآنجاکه هم‌اکنون در خط ساحلی مکران کمتر از ۳۰۰ هزار نفر ساکن هستند، برای اسکان ۵-۸ میلیون نفر در این مناطق، مسلماً باید اقدام به تأسیس شهرهای جدید همانند شهر تیس کرد.
وی ادامه می‌دهد؛ در طراحی این شهرها باید دقت کرد که زیبایی و مدرن بودن این شهرها از همه لحاظ موردتوجه قرار گیرد بخصوص تعبیه مناطقی در این شهرها با کاربری گردشگری و تفریحی. اصولاً اختصاص یک منطقه تفریحی مجتمع و منسجم در طراحی یک شهر، در فرهنگ ما متأسفانه جایی ندارد به طوری که همین امروز در شهرهای جدیدی که در کشور طراحی و ساخته می‌شوند منطقه تفریحی (شامل پارک و شهربازی و استخر و کافه‌ها و رستوران‌ها و سینما و …) دیده نمی‌شود. باید به هر روش ممکن، چهره فقیرانه را از شهرهای جنوبی زدود. تنها در این شرایط هست که خانواده‌ها از شهرهای دیگر حاضر به سکونت در این مناطق خواهند شد.
وی بیان می‌کند؛ اگر طراحی معماری کلی شهر زیبا باشد، خود، یک جاذبه گردشگری برای مسافران خواهد بود. در طراحی‌های معماری نوین، همواره و همیشه باید سوژه‌های عکس‌برداری را به یاد داشت.
مونسان با اشاره به توسعه گردشگری در سواحل می‌گوید: یکی از بهترین راه‌های توسعه سواحل جنوبی، توسعه گردشگری و هدایت بخشی از مسافران نوروزی در فصل بهار (و احیاناً تعطیلات زمستانه) به این مناطق است. شاید هم‌اکنون از هر ۱۰۰ خانواده ایرانی یک خانواده هم به سواحل دریای عمان سفر نکرده باشد. برای استارت توسعه گردشگری باید خود دولت در ابتدا متولی شده و تسهیلاتی را فراهم آورد تا بعد از رایج شدن سفر به این مناطق، خودبه‌خود بخش خصوصی فعال شود. شبیه این کار را دولت برای هدایت سفرهای نوروزی به سمت مناطق جنگی جنوب انجام داده است که تا حدودی موفق هم بوده است.
اولویت سرمایه‌گذاری در سواحل مکران مشخص شود
مونسان با اشاره به اولویت‌های سرمایه‌گذاری در سواحل می‌گوید: تعیین اولویت‌های سرمایه‌گذاری در سواحل جنوبی و اطلاع‌رسانی عمومی به مردم و بخش خصوصی؛ برای تشویق سرمایه گذاران بخش خصوصی به حضور در پروژه‌های مکران باید طرح‌های اولویت‌دار تعیین و مصوب شوند و بر روی یک سایت اینترنتی با عنوان «فرصت‌های سرمایه‌گذاری مکران» اعلام شوند به‌گونه‌ای که سرمایه‌گذاران بتوانند به‌راحتی فرصت‌های موجود را بررسی کرده و کار احداث را فوراً شروع کنند و معطل مجوزها و بروکراسی نشود.
وی خاطرنشان کرد: سواحل مکران دارای بهترین فرصت‌های سرمایه گذاری هست که اطلاع‌رسانی فرصت‌های موجود در یک سایت اینترنتی با توصیفی که گفته شد یک گام روبه‌جلوی مهم و یک الگو برای کل کشور خواهد بود.
کمتر از نیم درصد جمعیت ایران در سواحل مکران مستقر هستند
این کارشناس مهندسی معماری دریایی عدم همگن بودن توزیع جمعیت در ایران را معضل سواحل مکران می‌داند و می‌گوید: هم‌اکنون کمتر از نیم درصد جمعیت کشور در سواحل مکران مستقر هستند. درحالی‌که در یک کشور بیابانی، خشک و کم آب مثل ایران باید قسمت عمده جمعیت در سواحل مستقر باشند. نقشه پراکندگی جمعیت ایران، خود به‌تنهایی گویای واقعیاتی تلخ است. سواحل مکران که تنها سواحل اقیانوسی ایران و راه مستقیم ارتباط بنادر ایران با اقیانوس‌های جهان است، دارای کم‌جمعیت‌ترین مناطق و فقیرترین مردمان است.
وی ادامه می‌دهد: برای تمرکز پنج میلیون نفر در این مناطق نیاز به آب شیرین است. با توجه به دسترسی به آب‌های غیر محدود اقیانوسی به‌راحتی می‌توان عظیم‌ترین پروژه‌های آب شیرین کن دنیا را در این منطقه ایجاد کرد، به‌گونه‌ای که برق موردنیاز آن نیز مستقیماً از برق خورشیدی به دست آید. این دستگاه‌ها، آب شیرین را برای دو هدف آب شرب و آب کشاورزی تأمین می‌کنند.
این کارشناس عدم توسعه زیرساخت‌های آموزشی را دیگر مشکل عمده سواحل مکران می‌داند و می‌گوید: منظور از آموزش صرفاً آموزش مدرسه‌ای و دانشگاهی نیست بلکه هر نوع آموزشی را که به ارتقای سطح فکر و فرهنگ و معیشت مردم منجر شود را شامل می‌شود. یکی از معضلات همیشگی مناطق جنوبی دقیقاً همین است.
این کارشناس در پایان خاطرنشان می‌کند: چه بخواهیم و چه نخواهیم، چه مطلوب‌مان باشد و چه نباشد، چاره‌ای جز انتقال سکونت ایرانیان به سواحل نداریم. پس بهتر است بیش از این وقت را تلف نکنیم و واقعیات را بپذیریم و برای تحقق آن‌ها تلاش کنیم. مسئله خشکسالی و کم‌آبی و گرمایش کره زمین فقط مربوط به ایران نیست بلکه همه دنیا درگیر آن هستند. حتی بسیاری از شهرهای اروپای شمالی که در زمستان چند متر برف را تجربه می‌کردند حالا به یکی دو نوبت برف چند سانتیمتری راضی هستند. به نظر می‌آید با ادامه روند فعلی گرمایش کره زمین (که در آینده هم به‌هیچ‌وجه دورنمای روشنی ندارد) در چند دهه آینده فقط کشورهایی امکان حیات دارند که در مجاورت دریا باشند. پس این نعمت را قدر بدانیم و برایش تلاش کنیم.
انتهای پیام
نظرات