به گزارش ایسنا، دانشجویان و فارغ التحصیلان دانشگاههای کشور به حق انتظار دارند که در حوزه تخصصی و تحصیلی خود شغلی را پیدا کنند. تمام دانشجویان در تمام دانشگاهها این انتظار را دستکم بعد از اتمام تحصیل خود دارند.
در میان رشته و شاخه‌های مختلف تحصیلی برخی رشته‌ها موقعیت اشتغال را نسبت به سایر رشته‌ها کمتر دارند. البته باید به این نکته اشاره کرد که در شرایط فعلی و با مشکلات عدیده اقتصادی کشور، این احتمال که افراد فارغ التحصیل در مقاطع مختلف توانایی جذب به بازار کار را داشته باشند، خود به خود نسبت به دوران گذشته به گواه کارشناسان اقتصادی کمتر است.
براساس گزارش مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت کار که در مهر ماه سال جاری منتشر شد، در حال حاضر نزدیک به ۵.۶ میلیون دانشجوی در حال تحصیل آماده ورود به بازار کار و ۴.۷ میلیون فارغ‌التحصیل بیکار در کشور وجود دارد و سالانه بیش از ۱.۵ میلیون متقاضی کار نیز وارد بازار کار می‌شوند و خسارتی که از محل تحصیل‌کردگان بیکار به کشور وارد می‌شود، قابل محاسبه نیست.
سالهاست که دانشگاهها با ایجاد و آموزش رشته‌های مختلف در حال تشویق جوانان برای ورود به عرصه‌های تحصیلی هستند، بی‌آنکه پژوهشی کاربردی در این باره صورت گرفته باشد که آیا تحصیلات آکادمیک و تئوریک توان حل نیازهای بازار کار را دارند؟
یکی از شاخه‌های پر هزینه چه برای دانشگاهها و چه دانشجویان، رشته‌های هنری هستند. رشته‌های هنری به دلیل ماهیتی که دارند و میزان کار عملی، کارگاه‌ها و غیره هزینه بر به حساب می آیند. دانشجویان این رشته‌ها انتظار دارند بعد از این همه هزینه و وقتی که برای تحصیل صرف کرده‌اند، توانایی جذب به بازار کار را داشته باشند.
علی اصلانی فعال حوزه کار، بیکاری دانش‌آموختگان را اصلی‌ترین مشکل حال کشور می‌داند و به ایسنا می‌گوید: بخش اعظمی از فارغ‌التحصیلان به دلیل آنکه آموزش‌های لازم برای ورود به بازار کار را ندیده‌اند، نتوانسته‌اند متناسب با نیاز بازار برای خود شغلی پیدا کنند.
او می‌گوید در بسیاری از رشته‌های دانشگاهی که جوانان از آنها فارغ‌التحصیل می‌شوند، بازار کاری وجود ندارد و منطبق نبودن رشته‌های تحصیلی با نیاز بازار کار مشکلی است که گریبان بسیاری از دانش‌آموختگان را گرفته است.
البته باید به این نکته اشاره کرد که براساس آمارهای موجود بیشترین میزان بیکاری در رشته‌هایی همچون گروه "حفاظت محـیط زیسـت" با ۳۷.۵ درصد، علوم حیاتی و زیستی با ۲۸.۴ درصد، معماری و ساختمان‌سازی با ۲۶.۲ درصد و علوم طبیعی و فیزیکی با ۲۵.۷ درصد است. همچنین گروه بهداشت با ۸.۷ درصد کمترین نرخ بیکاری را دارد.
خوشبختانه رشته‌های هنری در میان رشته‌های انتهای جدول بیکاران وجود دارد. شاید برای اینکه در رشته‌های هنری به هر صورت خلاقیت حرف اول و آخر را می‌زند و فارغ اتحصیلان این رشته‌ها هرچند که مجبور هستند روی پای خود بایستند اما دقیقا به همین دلیل که انتظار حمایت زیادی را ندارند توانسته‌اند با خلاقیت و ذهنیت هنری خود، کارآفرین خود باشند.
اما تمام این مسائل دلیل این مسئله نیست که به دغدغه‌های جدی دانشجویان رشته‌های هنری نپردازیم. شغل برای هر جوانی که در کشور زندگی می‌کند یک دغدغه اصلی و مهم است.
دانشجویان رشته‌های هنری معمولا نگاهی نقادانه‌تر به مسائل دارند و برای این دغدغه‌ها عناوین مختلفی می‌گذارند، از جمله محدودیت و ضعف‌های آموزشی، عدم برنامه‌ریزی دولت یا دانشگاهها، انحصار در بازار کار و ... در واقع لبه تیز انتقادات دانشجویان هر چقدر برنده‌تر باشد مسئولان بهتر می‌توانند عمق مشکلات دانشجویان را درک کنند.
دانشجویان رشته‌های مختلف هنری باید به فکر آینده خود باشند. از این روی انتقادات آنها بر حق است و پاسخگویی مسئولانه نیز وظیفه مسئولان. خبرنگار دفتر ایسنا در دانشگاه هنر به سراغ چند تن از دانشجویان رشته‌های مختلف هنری رفته تا مسئولان از زبان آنها دغدغه‌های آنها را بشنوند:
چهار سال بیشتر وقت هدر می‌دهیم
یکی از دانشجویان رشته گرافیک دانشگاه هنر در خصوص سطح آموزشی این رشته را یکی از مشکلات اصلی در پیدا کردن شغل بعد از فارغ التحصیلی می‌داند و می‌گوید: دانشجویان گرافیک بعد از هشت ترم و فارغ التحصیلی تازه متوجه می‌شوند که سطح آموزشی که دیده‌اند متناسب با بازار کار نیست و تازه باید در کلاس‌هایی آزاد ثبت‌نام کنند و یک سری مهارت‌های دیگری را که در دانشگاه آموزش ندیده‌اند یاد بگیرد.
این دانشجوی کارشناسی گرافیک در ادامه افزود: نکته بسیار جالب اینجاست که این کلاس‌ها اغلب با همان اساتیدی که در دانشگاه هستند، برگزار می‌شود. یعنی این اساتید در کلاس‌های آزاد خارج از دانشگاه کلاس‌هایی دارند که برای جذب بازار کار شدن بسیار مهم است؛ اما این واحدها در خود دانشگاه ارائه نمی‌شوند. بعد از اینکه چهار سال در دانشگاه درس خواندیم و بعد مهارت‌های اضافی را در کلاس‌های آزاد با صرف هزینه بسیار یاد گرفتیم، باید تازه ببینیم که حالا چگونه وارد بازار کار شویم. در واقع در این 4 سال بیشتر وقت خودمان را هدر داده‌ایم.
با تکیه بر خلاقیت می‌توانیم پیروز شویم
دانشجوی سال چهارم موسیقی دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به اینکه ضعف‌های زیادی در حوزه کار و اشتغال وجود دارد می‌گوید: دانشجویان رشته‌هایی مانند موسیقی می‌توانند با تکیه بر خلاقیت‌ها و توانایی‌های خود جای خالی عدم برنامه‌ریزی‌های برخی مسئولان را پر کنند. البته دشواری‌های زیادی در این بین وجود دارد اما نمی‌توانیم دست بر روی دست بگذاریم تا کسی بیاید برای ما شغل ایجاد کند.
وی در ادامه گفت: دانشجویان موسیقی و سایر رشته‌های مادر باید درک کنند که در شرایطی نیستیم که کسی برای ما بخواهد کاری انجام دهد باید خودمان برای خودمان کاری انجام دهیم. باید تا می‌توانیم بر مهارت‌های خود بیافزاییم و این بازار کوچک کسب و کار را رونق دهیم.
دانشگاه متناسب با بازار کار آموزش نمی‌دهد
یکی از دانشجویان طراحی صنعتی دانشگاه هنر با انتقاد از سطح آموزش دانشگاههای هنر، گفت: بازار کار به هر صورت تا حدودی وجود دارد اما قضیه این هست که دانشگاه متناسب با این بازار کار آموزش نمی‌دهد. دانشگاه به عنوان محلی که باید شما را پرورش دهد تا توانایی جذب به بازار کار را داشته باشید، متاسفانه دانشگاه چنین چیزی را برای دانشجویان فراهم نمی‌کند.
این دانشجوی دانشگاه هنر در ادامه اظهار داشت: به عنوان مثال من شخصی را پیدا کردم که در حال پیدا کردن نیرو برای یک پروژه بود اما نیاز داشت نیرویی جذب کند که از نظر مهارتی، علمی و همچنین تجربی دارای سطحی حرفه‌ای باشد. اما متاسفانه در دانشجویان کمتر نیرویی این گونه آموزش دیده است. متاسفانه در دانشگاه حتی کسی نیست که مسیر را به دانشجویان نشان دهد. اینطور نیست که دانشجویان بخواهند بیکار باشند اما نه تنها در حوزه آموزش ضعف‌های بسیاری وجود دارد بلکه برای راهنمایی کردن هم حتی دانشگاه کاری برای دانشجویان انجام نمی‌دهد.
برخی اساتید اطلاعات و دانش به روز ندارند
دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد رشته تئاتر دانشگاه هنر ضمن انتقاد از به روز نبودن برخی اساتید، گفت: برخی از اساتید ما اطلاعات و دانش به روزی ندارند، این به معنی بی سواد بودن اساتید نیست بلکه منظورم دقیقا بر عکس هست. برخی اساتید ما در سن بازنشستگی هستند و اطلاعات آنها برای 50 سال پیش هست. دانشگاهها کمتر به اساتید جوان بهاء می‌دهند در صورتی که برخی از اساتید جوان اطلاعات به روزی دارند که این مسئله می‌تواند به دانشجویان بعدها در پیدا کردن شغل کمک زیادی کند.
این دانشجو افزود: انگار برخی از اساتید فقط برای رفع تکلیف سر کلاس حاضر می‌شوند. بعضا حتی با همان اطلاعات 50 سال پیش هم تدریس درستی ندارند. ما وقتی می‌خواهیم وارد بازار کار تئاتر شویم جدا از اینکه این بازار بسیار محدود هست و میزان فارغ التحصیلان بیشتر از نیاز این بازار هست، اطلاعات و دانش مناسبی هم نداریم.
ما در دانشگاه با هیچ مواجه هستیم
خبرنگار دفتر ایسنای دانشگاه هنر با حضور در جمعی از دانشجویان دانشکده‌های هنرهای کاربردی دانشگاه هنر ضمن گفت و گو با این دانشجویان نظر آنها را درباره دغدغه‌های شغلی پرسید، در این جمع یکی از دانشجویان گفت: ما برای ورود به این دانشگاه زحمات زیادی کشیدیم. این دانشگاهی نیست که به راحتی بتوان وارد آن شد، ولی وقتی وارد دانشگاه شدیم و بعد از گذشت چند ترم متوجه شدیم در اینجا با هیچ مواجه هستیم. یعنی اگر ما همین رشته های خودمان را در خارج از دانشگاه به صورت کلاس‌های آزاد طی می‌کردیم فرصت‌های شغلی به مراتب بهتری می‌توانستیم داشته باشیم ضمن اینکه به جای چهار سال تحصیل، چهار سال سابقه کار هم داشتیم.
یکی دیگر از دانشجویان که خود را دانشجوی مقطع کارشناسی رشته گرافیک معرفی کرد، بیان داشت: در این دانشگاه و سایر دانشگاههای هنری نه آموزش درستی وجود دارد و نه آینده‌ای برای فارغ التحصیلان، حتی دانشگاه کمکی برای ارتباط گرفتن ما با بازار کار انجام نمی‌دهد. برخی از اساتید ما حتی در سطح بین‌المللی مشغول هستند، اما متاسفانه در دانشگاه بیشتر برای رفع تکلیف می‌آیند و کار زیادی برای دانشجویان انجام نمی‌دهند.
بعد از فارغ‌التحصیلی اتفاق خاصی نمی‌افتد
یکی از دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد رشته نقاشی با ادعای عدم برنامه‌ریزی دانشگاهها و وزارت علوم برای اشتغال فارغ التصحیلان رشته هنرهای تجسمی، گفت: هیچ برنامه خاصی ظاهرا برای فارغ التحصیلان رشته‌های تجسمی دیده نشده است. فرض بگیرید امروز هر کسی می‌تواند یک گالری نقاشی برگزار کند. هر کسی می‌تواند ادعا کند که نقاش است بدون اینکه از این فرد نه مدرکی خواسته شده نه در مقام یک نقاش تحقیقی از او به عمل آمده است.
وی در ادامه اظهار داشت: مثلا شهرداری برای زیباسازی شهر هزینه‌های زیادی را خرج می‌کند. افرادی که نقاشی‌های دیواری را می‌کشند اغلب افرادی هستند که نه مهارت لازم را دارند و نه تخصص ولی متاسفانه از آنها استفاده می‌شود.
در صورتی که بچه‌های رشته نقاشی و یا هنرهای تجسمی که هم مهارت دارند و هم تخصص، در این کارها کمتر حضور دارند. در چنین شرایطی ما مجبوریم با خلاقیت خودمان و به صورت فردی و با هزینه خودمان یک کاری انجام دهیم.
این دانشجوی کارشناسی ارشد نقاشی با اشاره به ضعف آموزش در رشته نقاشی عنوان داشت: سرفصل هایی که امروز در دانشگاه تدریس می‌شود برای 200 سال پیش آکادمی‌های فرانسه است. در واقع ما در حال گذراندن سرفصل‌هایی هستیم که فرضا استاد استاد من گذرانده است و هم‌اکنون من نیز باید همین ها را بخوانم. به عبارت دیگر این سرفصل‌ها آنقدر کهنه هستند که نمی‌توانید با استناد به آن بازار کاری را برای خود متصور شوید.
بازار کار انحصاری است
دانشجوی رشته مجسمه‌سازی دانشگاه هنر درباره بازار کار این رشته می‌گوید: متاسفانه عده‌ای هستند که بازار کار را کاملا تصاحب کرده‌اند. شما فرض کنید یک جمعیت 300 نفری در همه جا حضور دارد و کاملا بازار کار را قبضه کرده است.
این دانشجوی مجسمه‌سازی در ادامه گفت: به نظر من یکی از راهکارهای بیرون رفت از این شرایط این است که مراکزی که دولتی هستند که کارهای فرهنگی زیادی انجام می‌دهند و طبعا هزینه زیادی هم صرف می‌کنند، این فعالیت‌ها حداقل بر اساس تخصص، مهارت و مدرک مرتبط هنرمندان صورت گیرد.
پیش‌بینی دروسی برای تقویت مهارتی دانشجویان
دفتر ایسنا در دانشگاه هنر برای پاسخ به برخی از پرسش‌های دانشجویان به سراغ معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه هنر رفت تا برخی دغدغه‌های دانشجویان را با این مسئول در میان بگذارد.
دکتر علیرضا رازقی معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه هنر درباره دغدغه‌های شغلی دانشجویان بعد از فارغ التحصیلی و راهکارهای آموزشی جهت بهبود شرایط، گفت: یکی از راهکاری مناسب و کار آمد در راستای رفع دغدغه‌های ذهنی دانشجویان برای پیدا کردن شغل پیش‌بینی دروسی است که موجب تقویت وجهه مهارتی و به دنبال آن توجه به اشتغال‌زایی دانشجویان بعد از فارغ‌التحصیلی است. این یکی از برنامه های ویژه و مد نظر وزارت علوم و به تبع آن دانشگاهها از جمله دانشگاه هنر است.
وی در ادامه افزود: دنبال کردن دروس مهارت افزایی ضمن حفظ جنبه‌های نظری دوره‌های هنری که بتواند در آینده شغلی دانشجویان نقش ایفا کند، یکی دیگر از بحث‌های مهم و آموزشی در دستور کار دانشگاه هنر برای آینده است و در این راستا نیز مکاتباتی با دانشکده‌ها انجام و از همه گروه‌ها درخواست شد دروسی که مرتبط با مهارت افزایی و اشتغال‌زایی دانشجویان هر رشته است را پیشنهاد بدهند که برخی از دانشکده‌ها این دروس را پیشنهاد و برخی آنها در حال پیشنهاد دادن هستند.
رازقی تصریح کرد: دروس مذکور از نیم‌سال آینده وارد برنامه‌های آموزشی دانشگاه هنر خواهند شد و در قالب دروس اختیاری دانشجویان قرا می‌گیرند تا دانشجویانی که گرایش به این دروس دارند این دروس را انتخاب کنند تا در آینده حرفه‌ای آنها تاثیرگذار باشد.
معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه هنر در پاسخ به این سوال که آیا میزان پذیرش دانشجویان رشته هنر متناسب با بازار کار است و اگر نیست، چه راهکاری برای متوازن کردن این نیاز وجود دارد، اظهار کرد: چون تعداد دانشگاههای هنری در کشور زیاد نیست و همچنین تعداد پذیرش دانشجوی هنری هم کم است، نگاه دانشگاه هنر به این قضیه این است که ظرفیت‌های حرفه‌ای و شغلی که در کشور برای دانش آموختگان گروه هنر وجود دارد را تامین و احیا کند. شاید در حال حاضر این نسبت مذکور مطلوب دیده نمی‌شود و این به دلیل این است که این ظرفیت‌ها توسط دانشگاهها کمتر مورد توجه قرار گرفته و همچنین نسبت‌های مذکور نیز توسط ارگان‌ها و نهادها هم در دانشگاههای هنری برقرار نشده است.
وی در ادامه سخنانش خاطرنشان کرد: وقتی دانشگاهها این نسبت‌ها را برای دانشجویان در دستور کار قرار دهند آنها می‌توانند نشانه‌گذاری و هدف‌گیری منطقی داشته باشند تا دانشجویان در طول دوران تحصیل از مهارت کافی برخوردار شوند.
انتهای پیام
نظرات