خودش می‌گوید، وقتی برای اکتشاف در تپه تاریخی اطراف نقده کار می‌کرده، کلنگش به شی ء فلزی خورده که اولش فکر نمی‌کرده از جنس طلا باشد اما بعد از درآورده شدن متوجه می‌شود یک اثر تاریخی کشف کرده؛ بلافاصله به رابرت سرپرست آمریکایی تیم اکتشاف نشانش می‌دهد و او هم پیشنهاد پولی گزاف را در مقابل پنهان کردنش می‌دهد اما امام قلی ساکت نمی‌ماند و همان اثر را به سرپرست ایرانی نشان می‌دهد و او هم صورتش را می‌بوسد و می‌گوید این بار اجازه نخواهد داد این اثر توسط اجنبی ها دزدیده شود و همان می‌شود که حالا آن اثر گرانبها با بی‌نظیرترین نقش‌های ریزش با نام جام طلایی حسنلو در موزه ایران باستان در تهران نگهداری می‌شود. این اثر اولین بار در سال 1377 توسط میراث فرهنگی به نمایش عمومی گذاشته شده است.

این که جام زرین حسن لو بسیار گرانبها و شگفت انگیز خوانده می‌شود بی‌دلیل نیست چرا که این کشف در تاریخ باستان‌شناسی ایران و جهان، یکی از مهم‌ترین اکتشافات علمی و از نادرترین آثار تاریخی دینی و هنری دنیای باستان شناسی بشمار می‌رود و احتمالاً نقش بسزایی در شکل‌گیری هنر دوره بعدی یعنی دوره مادها داشته‌است؛ این جام تقریبا یک کیلویی بیش از حد ظریف کاری داشته و فاقد ترکیب مجلل است و علاوه بر آن بر روی جام نقش خدایگان سه گانه شامل خدای زمین، خدای آب و خدای خورشید حک شده‌ است. نقش پهلوانی که با هیولا می‌جنگد، الهه‌ای ایستاده روی دو قوچ، نقش بدن انسان بر پشت یک پرنده و مطابقت صحنه‌ها با یک حماسه حوری از نقش‌های موجود بر روی این جام است.

درست است که امام قلی سال 1395 فوت کرده و دیگر میان ما نیست اما نام او تا ابد با کشف این جام طلایی جاودانه می‌ماند. این تنها اثر شگفتی ساز تپه تاریخی حسنلو در نزدیکی شهرستان نقده در استان آذربایجان غربی نیست و قبر قدیمی ترین عاشقان جهان هم در این تپه تاریخی کشف شده که آن هم داستان جالبی دارد.

یکی از مشهوترین عکس‌هایی که در موزه باستان‌شناسی و مردم‌شناسی دانشگاه پنسیلوانیای آمریکا وجود دارد مربوط به دو زن و شوهر ایرانی است که در آغوش همدیگر 3000 سال پیش در این تپه به خاک سپرده شده بودند که پس از کشف شدن قبرشان توسط تیم تحقیقات ایران و آمریکا در این تپه لقب عشاق گرفتند.

تپه حسنلو اولین بار در سال 1313 کاوش شد و پس از چند بار حفاری، در سالهای 1334 تا 1355 توسط پرفسور رابرت دایسون از دانشگاه پنسیلوانیای آمریکا، کار حفاری و پژوهش ادامه یافت. او معتقد بود ده دوره متمایز سکونت در تپه حسنلو وجود داشته و تاریخ تقریبی سکونت در دوره دهم را 6000 سال پیش از میلاد مسیح و دوره هفتم تا نهم را بین 3000 سال تا 6000 سال پیش از میلاد دانسته است.

 دوره هفتم آن یعنی بین 2500 تا 3000 سال پیش از میلاد از ابزار مفرغی استفاده می‌شده و دوره ششم یعنی بین 2000 تا 2500 سال قبل از میلاد و دوره پنجم می‌تواند 1300 سال پیش از میلاد بوده باشد. ظروف سفالی خاکستری رنگ ظاهر شده از مختصات دوره پنجم نشان دهنده وجود ساختمان‌های خشتی و گلی است که در هیچ نقطه ای از دنیا یافت نشده است.

در قسمت حفاری شده این تپه، ویرانه‌های شهر یا دژی دیده می‌شود که از دو بخش عمده تشکیل شده است. قسمت نخست به تالار شاهی یا معبد سلطنتی معروف است و در آن سکوهای بزرگ و کوچکی دیده می‌شود و در انتهای جنوب تالار، تخت‌گاه یا محراب معبد قرار دارد و در این قسمت سکوهای بزرگ و کوچک دیده می‌شود.

قسمت دیگر، تالار بزرگ یا معبد اصلی است که در ضلع شمالی و مجاور بناهای تالار اول قرار گرفته و کف آن فرش شده است و در آن دو قطعه سنگ بزرگ دیده می‌شود. باستان‌شناسان این دو قطعه سنگ سرخ رنگ و بزرگ را وسیله‌ای برای مجازات محکومان یا برای به‌جا آوردن قربانی به درگاه رب‌النوع می‌دانند که سر قربانیان و محکومان را روی آن می‌گذاشتند و از تن جدا می‌کردند.

در انتهای این تالار، ۳ ستون بزرگ سنگی جا گرفته است. پشت این ستون‌های ۴ متری، خانه‌های کوچکی با مصالح سنگی قرار دارد که به‌نظر باستان‌شناسان، محل سکنای بردگان، کنیزان یا خادمان معبد بود. در این قسمت، اسکلت ۴۰ زن نیز پیدا شده است. دور تا دور بناها را حصار و بارویی به ارتفاع ۶ متر فرا گرفته است که قسمتی از این بارو و حصار و کنگره‌های آن در ضلع غربی بر اثر کاوش و حفاری نمودار شده است.

تپه‌ی باستانی حسنلو یکی از مهم‌ترین اماکن باستانی و تاریخی ایران و جهان بشمار می‌رود و باستان‌شناسان ایرانی و خارجی قدمت آن را حدود ۸۰۰ تا ۱۴۰۰ سال پیش از میلاد تخمین زده‌اند.

در دژ حسنلو، اتاق‌هایی نیز به انبار و آشپزخانه و اسلحه‌خانه اختصاص داشته است، از اسلحه‌خانه که معلوم نشده کارگاه اسلحه‌سازی یا محل نگهداری جنگ‌افزار بود، مقدار زیادی شمشیر و ۳ نیزه آهنی کشف شده است. در اطراف غربی حیاط، حدود ۱۵ باب اتاق بزرگ و کوچک وجود داشته و جام زرین حسنلو در یکی از اتاق‌های همین قسمت کشف شده است.

از تپه باستانی حسنلو انواع و اقسام ابزار و ادوات جنگی مانند شمشیر، خنجر، نیزه، سرنیزه‌هایی از جنس مفرغ و آهن به همراه هزاران ظروف سفالی و اشیای استخوانی سنگی سفالی، شیشه‌ای و فلزی گوناگون که هر یک دارای ارزش تاریخی، باستانی و هنری هستند، کشف شده است که در موزه‌ها ایران باستان، آذربایجان، آمریکا، فرانسه و دیگر کشورهای جهان نگهداری می‌شود.

به گزارش ایسنا، جلیل جباری، مدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی در جمع خبرنگاران گفته، در 7 ماه اخیر سال جاری، آمار بازدید از محوطه تاریخی حسنلو نقده نسبت به مدت مشابه سال قبل 71 درصد افزایش داشته است.

وی ادامه داده در 7 ماه سال جاری تعداد 3991 نفر گردشگر از این مجموعه بازدید کرده اند که به نسبت مدت مشابه سال قبل، 2344 نفر بیشتر بوده است.

جباری خاطرنشان کرده، محوطه تاریخی حسنلو شهرستان نقده آذربایجان غربی یکی از شاخص ترین محوطه های تاریخی کشور به حساب می آید که براساس نتایج کاوش های باستان شناسی دارای لایه های متعدد فرهنگی، تاریخی است که قدیمی ترین آن به حدود 8000 سال پیش می‌رسد. این محوطه در سال 1344 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است و یکی از مهمترین آثار مکشوفه از آن به جام علایی است که در موزه ملی نگهداری می‌شود.

وی یادآور شد: به جهت اهمیت این محوطه تاریخی، در سال 1382 پایگاه ملی حسنلو جهت مدیریت و پیگیری و انجام پروژه های علمی و باستانشناختی راه‌اندازی شد.

تپه باستانی حسنلو در آذربایجان‌غربی، در جنوب‌غربی دریاچه‌ی ارومیه، در منطقه‌ی سرسبز شهرستان نقده و در ۷ کیلومتری شمال شرقی این شهرستان واقع است و به‌علت مجاورت با دهستان حسنلو به این نام معروف شده است. نقده از شمال به دریاچه ارومیه و از جنوب به شهرستان پیرانشهر ، از شرق به شهرستان میاندوآب و مهاباد ، از غرب به شهرستان اشنویه و پیرانشهر محدود است.

انتهای پیام