به گزارش ایسنا، با گسترش زندگی شهری، گم شدن آدم‌ها در روزمره‌گی‌هایی که هر روز انسان را نسبت به دیروز گرفتارتر می‌کند، بیشتر می‌شود. در این میان، گاهی این گم شدن‌ها موجب می‌شود که انسان دیگر هیچ امیدی به زندگی کردن نداشته باشد و گاه او را به سمت پرتگاه خودکشی می‌کشاند.

 

در این‌باره یک روان‌پزشک اظهار می‌کند: آن چیزی که در جامعه شیوع دارد اقدام به خودکشی است که فرد کارهایی را انجام می‌دهد که خود را از بین ببرد یا به عبارتی فرد اقدام به خودکشی کرده ولی منجر به مرگ نشده است.

 

ابوالفضل قریشی ادامه می‌دهد: خودکشی علل مختلفی دارد و در سنین مختلفی بروز پیدا می‌کند که در نوجوانان می‌تواند نتیجه یک استرس ناگهانی باشد که کنترل نشده است اما در سنین بالاتر و جاافتاده، هدف فرد از خودکشی مشخص‌تر است و فرد آگاهانه‌تر در این زمینه تصمیم می‌گیرد.

 

این استاد دانشگاه می‌افزاید: خودکشی در سنین بالاتر، جدی‌تر و خطرناک‌تر است ولی در سنین نوجوانی اقدام به خودکشی بیشتر صورت می‌گیرد.

 

این روان‌پزشک خاطرنشان می‌کند: خودکشی نوجوانان جزو سه تا چهار علل مرگ در جهان قرار دارد و کسانی که دچار افسردگی، اسکیزوفرنی، جنون و اختلالات شخصیتی، خلقی و دوقطبی و سوء مصرف الکل هستند به مراتب در معرض خطر و ریسک بیشتر خودکشی قرار دارند.

 

وی می‌افزاید: استرس‌های نوجوانی یک رفتار بی‌ترمزانه را ایجاد می‌کند و موجب می‌شود تا فرد بدون نقشه قبلی اقدام به این کار کنند. همچنین بیماری‌های روانشناختی ریسک خودکشی را بالاتر می‌برد و در این افراد 30 تا 70 درصد افکار خودکشی بیشتر است. روش‌های معمول خودکشی شامل دارآویختگی، مسمومیت با داروها و خودسوزی است، این در حالی است که دارآویختگی در مردان بیشتر و در زنان مسمومیت با دارو و سم بیشتر است.

 

این روان‌پزشک تصریح می‌کند: طبق آمار موجود 728 هزار نفر در سال 2015 به طریق خودکشی جان خود را در جهان از دست داده‌اند و نیم تا 1.4درصد افراد به صورت سالانه به این روش به زندگی خود پایان می‌دهند. اقدام به خودکشی در زنان 4 برابر مردان است ولی خودکشی  که منجر به مرگ شود در مردان 4 برابر بیشتر از زنان است.

اعتقاد به یک نیروی ماورا که بتوان به آن تکیه کرد می‌تواند انرژی مثبتی در افراد ایجاد کند و موجب می‌شود فرد از اقدام به خودکشی منصرف شود که در این‌باره کارشناس سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد معاونت بهداشت دانشگاه علوم‌ پزشکی استان زنجان اظهار می‌کند: آموزش‌های لازم برای بالا بردن مهارت‌های زندگی در افراد از جمله تاب‌آوری و مقابله با مشکلات، داشتن روابط خانوادگی گرم و مثبت، مسئولیت‌پذیری نسبت به خانواده و برخوردار شدن از حمایت‌های خانوادگی، از جمله عوامل محافظت‌کننده در پیشگیری از خودکشی است.

 

شهره نصر می‌افزاید: وجود شبکه‌های حمایتی ـ اجتماعی قوی مثل دوستان و همکاران، زندگی اجتماعی رضایت‌بخش، محیط کاری حمایتی و رضایت‌بخش، مشارکت در اجتماع و در نهایت دسترسی به خدمات سلامت روان، از دیگر عوامل محافظتی در برابر این واقعه هستند.

 

کارشناس سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد معاونت بهداشت دانشگاه علوم‌پزشکی استان زنجان ادامه می‌دهد: موضوع خودکشی پدیده پیچیده‌ای است که پیشگیری از آن نیازمند همکاریهای بین‌بخشی به‌ویژه دستگاه‌های متولی امر است. طبق برنامه اعلام شده از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تلاش می‌شود میزان خودکشی در کشور طی چند سال آینده کاهش یابد.

 

نصر خاطرنشان می‌کند: بر این اساس خودکشی جزو 10 علت اصلی مرگ و میر در دنیا است که 1.4 درصد بار کلی بیماری‌های جهان را تشکیل می‌دهد که این مهم بیانگر اهمیت توجه به این موضوع مهم است. خودکشی نه تنها به از دست رفتن یک فرد در جامعه منجر می‌شود، بلکه اثرات نامطلوب و ناخوشایندی را بر دیگر اعضای خانواده بر جای می‌گذارد که تا سال‌ها تحت تاثیر این واقعه تلخ قرار می‌گیرند.

 

این کارشناس با بیان اینکه خودکشی طی سال‌های گذشته در کشورهای مختلف جهان افزایش یافته و در این میان ایران در رتبه 150 جهان قرار دارد، می‌افزاید: حدود 90 درصد موارد خودکشی‌ها یک‌بار سابقه اقدام به این کار را داشته‌اند و بررسی انجام گرفته نیز نشان می‌دهد، ریشه‌های این کار به وجود اختلالات روان‌پزشکی و از همه مهم‌تر اختلالات خلقی افسردگی بازمی‌گردد.

 

وی ابراز می‌کند: به‌طور معمول افرادی که قصد اقدام به خودکشی داشته باشند قبل از انجام این کار علائم و نشانه‌هایی را بروز می‌دهند که به‌طور معمول اطرافیان و خانواده‌ها به این موضوع بی‌توجه هستند. همچنین عوامل متعدد زیستی، روانی، فرهنگی، اجتماعی و معنوی در بروز خودکشی دخالت دارد و در واقع این پدیده بسیار پیچیده محسوب می‌شود.

 

نصر با یادآوری اینکه پوچی، ناامیدی و یاس، ابتلا به اختلالات خلقی و افسردگی و داشتن افکار خودکشی، از عمده علائمی است که فرد را به انجام این کار سوق می‌دهد و شناخت آن از سوی خانواده‌ها به پیشگیری کمک فراوانی می‌کند، ادامه می‌دهد: بر اساس آمارهای اعلام شده، سن خودکشی در کشورمان و این استان کاهش یافته و در این میان اطلاع‌رسانی لازم در ارتباط با علائم این اقدام به اقشار مختلف جامعه به‌ویژه خانواده‌ها بسیار ضرورت دارد.

 

کارشناس سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد معاونت بهداشت دانشگاه علوم‌پزشکی استان زنجان خاطرنشان می‌کند: استان زنجان به لحاظ میزان خودکشی در حد متوسط کشوری قرار دارد و در این میان کاهش سن این واقعه بین سنین 15 تا 24 سال، نگرانی‌هایی را ایجاد کرده است.

 

در این زمینه یک کارشناس امور دینی نیز اظهار می‌کند: هر زمان انسان به واسطه دنیازدگی از معنویات فاصله گرفته، دچار یاس و ناامیدی شده است که سرانجام آن رسیدن به پوچی و خودکشی خواهد بود.

 

نرگس بهرامی می‌گوید: پیامبر اکرم (ص) درباره موضوع خودکشی می‌فرمایند میان انسان‌های پیش از شما، مردی جراحتی برداشت و از شدت بی‌تابی کاردی برداشت و با آن دستش را قطع کرد و از شدت خونریزی مُرد؛ پس خداوند فرمود: بنده‌ام، در گرفتن جان خود بر من پیشی گرفت، هر آینه بهشت را بر او حرام کردم.

 

وی با اشاره به اینکه یکی از ناهنجاری‌های اجتماعی که در طول تاریخ دامن‌گیر جامعه بشری بوده، مسئله خودکشی است که مورد نکوهش قرآن‌کریم نیز قرار دارد، می‌افزاید: در قرآن کریم از خودکشی به نام خَسِرَ الدُّنْیا وَالاْآخِرَةَ ذلِک هُوَ الْخُسْرَانُ الْمُبِینُ یاد شده که یعنی در دنیا و آخرت زیانکار است و این زیان آشکار است، همچنین امام محمدباقر (ع) نیز فرمودند: «همانا ممکن است مؤمن به هر بلایی مبتلا شود و به هر (نوع) مرگی بمیرد اما هیچ‌گاه خود را نمی‌کشد».

 

این کارشناس در ادامه یادآور می‌شود: ناامیدی دلیل اصلی در خودکشی فرد محسوب می‌شود، «قنوط» به معنای ناامیدی از رحمت الهی است که در روایت آمده است: «عالم کسی را به گناه امیدوار نمی‌کند، همچنان‌ که او را از رحمت الهی ناامید نمی‌سازد».

 

وی خاطرنشان می‌کند: در حدیثی قدسی آمده: «اگر بندگان من، که به من پشت کرده‌اند، می‌دانستند که چقدر انتظار آن‌ها را می‌کشم و مشتاق بازگشت آنان هستم از شوق جان می‌سپردند». از طرفی روایاتی وجود دارد که وقتی فرد، گناهی را مرتکب می‌شود خدای متعال خطاب می‌کند: «به عزتم قسم او را نخواهم بخشید». بر این اساس انسان باید مراقب باشد گناه نکند، اگر هم گناهی از او سر زد، امیدوارانه توبه کند.

 

بهرامی می‌گوید: امیرالمومنین (ع) در رابطه با بزرگ‌ترین ناامیدی فرمودند: ناامیدی از رحمت خداوند بزرگ‌ترین گناه کبیره است، بر این اساس انسان نسبت به اعمال گذشته نباید مایوس باشد و نسبت به آینده باید تصمیم بگیرد که دیگر مرتکب گناه نشود.

 

وی به جایگاه فطرت در انسان اشاره کرده و می‌افزاید: انسان همواره از فطرت پاک و خداجویی برخوردار بوده است که به واسطه آن جایگاه خوب و بد را در زندگی درک می‌کند. به طور مثال، عدالت و بی‌عدالتی دو موضوع مقابل یکدیگر هستند. شخصی که خود مرتکب بی‌عدالتی می‌شود همواره نمی‌پسندد در حق خودش بی‌عدالتی شود و این نشان از فطرت او دارد.

 

بهرامی خاطرنشان می‌کند: در طول حیات بشر بر روی کره خاکی 124 هزار پیامبر الهی جهت راهنمایی و هدایت انسان به سوی پاکی و درستی در میان مردم مبعوث شدند که عده‌ای هدایت و عده‌ای دیگر در ناکجاآباد ماندند.

 

این کارشناس به اهمیت تربیت و پرورش والدین اشاره کرده و می‌گوید: والدین دومین مربیان تربیت انسان در طول حیات وی محسوب می‌شوند که پس از پیامبران، هدایت و راهنمایی بشر را بر عهده دارند، مصادیق و داستان‌های بسیاری درباره تربیت دینی در قرآن بیان شده که به گونه‌ای حجت را بر انسان تمام کرده است.

 

بهرامی یادآور می‌شود: آسیه همسر فرعون یکی از این شخصیت‌ها به شمار می‌آید؛ چراکه وی در کاخ ظالمانه شخصی به نام فرعون می‌زیست اما جزو زنان پاک‌دامن از او در قرآن یاد می‌شود پس این نشان می‌دهد نبود تربیت درست والدین دلیل بر گمراه شدن فرزند ندارد.

 

وی یادآور می‌شود: انسان اگر از فطرت حقیقت‌جوی خود فاصله بگیرد به سوی ناامیدی از رحمت الهی رهسپار خواهد شد که در این مسیر عواملی چون هواهای نفسانی، اطاعت از شیطان و غیره عناصر مهم فاصله گرفتن از فطرت در انسان محسوب می‌شود.

 

به نظر می‌رسد افسردگی یکی از علل رایج اقدام به خودکشی باشد و ضمن پذیرش اینکه افراد افسرده از بیماری روحی و روانی رنج می‌برند، می‌توان اذعان داشت که با گرایش افراد به سمت دین، ناامیدی و متعاقب با آن افسردگی کمتر شده و همین امر موجب می‌شود افراد از اقدام به خودکشی دست بردارند و زندگی بهتری را برای خود متصور شوند.

گزارش از: زهره میرعیسی‌خانی ـ خبرنگار ایسنا (منطقه زنجان)