به گزارش ایسنا، نظام‌های ترویجی می‌توانند نقش ب­سزایی در افزایش سازگاری کشاورزان با تغییر اقلیم داشته باشند. یکی از اقداماتی که طی چندین سال گذشته توسط جهاد کشاورزی در استان انجام شده ترویج گیاهان دارویی و به طور ویژه زعفران است.

 اخیرا در سفر مشاور وزیر جهاد کشاورزی و مجری طرح ملی گیاهان دارویی شاهد این خبر بودیم که از زعفران لرستان حمایت نخواهد شد و یارانه طلای سرخ به قطب تولید آن در کشور اختصاص داده می‎ شود. قطعا سیاست‎های کلان با برنامه‎ریزی‎های دقیق انجام شده و جای شک  نیست اما بر این امر انتقاد وارد است که اگر قرار نبود زعفران لرستان حمایت شود چرا جهاد کشاورزی کشت آن را چندین سال است در استان ترویج می‎کند و در همان ابتدا کشاورزان به کِشتی که مورد اقبال وزارتخانه باشد ارشاد نشدند؟ این موضوع باعث دلسردی کشاورزان از سیستم‎های بالادستی می‎شود و در نهایت باعث بی‎توجهی آنان به الگوهای ابلاغ شده خواهد شد. کشاورزان قشر آسیب‎پذیر جامعه هستند و نیاز به حمایت دارند چراکه اعمال سیستم آزمون و خطا برای آنان سیاست غلطی است.
 

براساس منابع تاریخی در گذشته زعفران در لرستان کشت می‎شد 
در این باره رسول درویشیان، کارشناس بخش منابع‌طبیعی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان با بیان اینکه زعفران از خانواده زنبقیان و جنس کروکوس است، افزود: در این خانواده شش جنس و بیش از 1500 گونه گیاهی وجود دارد. در جنس کروکوس به تنهایی 100 گونه زعفران وجود دارد که تقریباً همه آنها با داشتن گل‌های زیبا شناخته شده و اکثراً به عنوان زعفران زینتی کاشته می‌شوند. به گفته وی بسیاری از گونه‌های زعفران به طور وحشی در بوته‌زارها مشاهده می‌شوند.

درویشیان خاطرنشان کرد: زعفران‌ها از نظر رنگ، عطر، تعداد و طول کلاله با یکدیگر تفاوت دارند. زعفران معمولی(زعفران زراعتی) از گونه Crocus sativus بوده که کلاله‌های آن به لحاظ طعم، رنگ و عطر با دیگر گونه‌ها متفاوت است. براساس منابع تاریخی طی زمان‌های گذشته این محصول در لرستان کشت می‎شد که به علل نامشخص متوقف شده است. براساس این سوابق، کارشناسان مرکز تحقیقات استان از سال 1375 اقدام به اجرای طرح‌های تحقیقاتی و سازگاری زعفران کردند.

وی گفت: نتایج این طرح‌ها نشان داد که کشت زعفران از نظر عملکرد و کیفیت رضایت‌بخش است. به تبع این نتایج، کشت زعفران در مزارع کشاورزان نیز شروع شد. طی سال 89 کشت دیم زعفران در اراضی کم‌بازده نیز آغاز و مشخص شد این شیوه کشت در استان هم امکان‌پذیر است و در صورت وقوع بارندگی پائیزه، از نظر عملکرد و کیفیت تفاوتی با کشت آبی ندارد.

درآمدهای حاصله از کشت زعفران به صورت تدریجی طی یک دوره هفت ساله افزایش می‌یابد. در طی یک دوره هفت ساله می‌توان 50 کیلوگرم زعفران خشک برداشت نمود. اگر در طی یک دوره هفت ساله 50 کیلوگرم برداشت  و قیمت هر کیلوگرم 5 میلیون تومان در نظر گرفته شود در مجموع انتظار می‌رود در یک هکتار زمین زعفران در مجموع هفت سال بالغ بر دویست و پنجاه میلیون تومان زعفران برداشت کرد. معمولاً20 درصد درآمد صرف هزینه‌های کشت این گیاه می‌‎شود.
 

لرستان اقلیم مناسبی برای کشت زعفران دارد

مریم دلفانی یکی از زعفران‎کاران لرستان در این باره می‎گوید: زعفران محصولی است که به آب کمی نیاز دارد و بنابراین منطقه لرستان اقلیم مناسبی برای کشت این محصول است.

وی با اشاره به اینکه کم‏ بودن سطح زیرکشت این محصول به دلیل نبود اطلاع‏‌رسانی کافی به کشاورزان بوده و کشت این محصول در استان نهادینه نشده است، اظهار کرد: به رغم مرغوبیت بالای زعفران از نظر اسانس، کشت این محصول در لرستان پایین است بنابراین باید به منظور تشویق کشاورزان برای توسعه سطح زیر کشت زعفران در استان، از آنها حمایت مالی شود.

دلفانی بیان کرد: کشت زعفران می‌‏تواند برای زنان روستایی درآمد خوبی را به همراه داشته باشد.

فصل برداشت زعفران معمولا پاییز است و در مابقی فصل‌ها حالت خواب دارد، این گیاه یک یا دو بار در اوایل پاییز نیاز به آبدهی داشته و با آغاز بارش نیازی به آبیاری ندارد ضمن اینکه برداشت محصول همزمان با سایر محصولات کشاورزی نبوده و در فصل بیکاری کشاورزان است که همین عامل سبب فراهم بودن نیروی کار مورد نیاز می‎شود. این محصول در زمین‌های کم بازده قابل کشت است و علاوه بر آن به جهت آنکه زحمت زیادی در طول کاشت تا برداشت برای کشاورزان و کارگران ندارد، نیروی کار جهت کاشت و برداشت آن می تواند اعضای خانواده‌های کشاورزان منطقه باشد، بیش‌تر شهرستان‌های لرستان ظرفیت فراوانی برای کاشت زعفران دارند.
 

حمایت نکردن از تولید زعفران لرستان در ذوق زدن است

در این خصوص مراد سپهوند، رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان نیز گفت: روی گیاه زعفران در لرستان حدود 10 سال است که کار شده و به صورت دیم کشت می‎شود.

وی با اشاره به پتانسیل مناسب استان برای کشت زعفران افزود: قرار نیست برای همیشه  یک منطقه قطب محصولی خاص باشد. حمایت نکردن از تولید زعفران در لرستان در ذوق زدن است چراکه این گیاه به خوبی در استان تولید می‎شود.

رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان با انتقاد از این کار گفت: با مشورت چه کسی این کار انجام شده است؟

وی خاطرنشان کرد: هم اکنون مرزه‎ای که در تخت چان استان لرستان تولید می‎شود نام آن را مرزه خوزستان گذاشته‎اند.

سپهوند ادامه داد: حمایت از زعفران لرستان حق این مردم است چراکه 20 سال است روی آن کار شده و به طور کامل جا افتاده است.
 

باتوجه به اینکه توسعه کشت زعفران درچند سال اخیر مورد توجه کشاورزی قرارگرفته است هنوز میزان تولید وسطوح زیرکشت درمقایسه با چند استان زعفران خیزکشور قابل مقایسه نیست. شرایط مناسب آب و هوایی در لرستان برای کشت زعفران اگر با حمایت دولت از کشاورزان انجام گیرد می تواند ظرفیتی بزرگ برای تحول اقتصادی در استان شده و ایجاد اشتغال کند.

به زعفران تولیدی لرستان یارانه پرداخت نمی‎شود

حسین زینلی، مجری طرح ملی گیاهان دارویی نیز با بیان اینکه به زعفران تولیدی لرستان یارانه‎ای پرداخت نمی‎شود، افزود: اگر کسی بخواهد تولید زعفران را توسعه بدهد از آینده آن می‎ترسیم.

وی بیان کرد: می‎خواهیم در این رابطه متعادل سازی کنیم. کل یارانه محصولات تولیدی را می‎خواهیم به گپ‎ها ببریم.

مشاور وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به اینکه باید یارانه را به سمت فرآوری محصولات ببریم، ادامه داد: در لرستان مزیت نسبی موسیر بیشتر است و در تبدیل شدن این استان به قطب تولید این گیاه دارویی کمک خواهیم کرد.

مجری طرح گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی بیان کرد: زعفران، گیاهی خاص مناطق خشک است و از نظر عملکرد تولید خوبی دارد. ممکن است در لرستان به علت شرایط اقلیمی حاکم تولید بیشتری داشته باشد اما وزارتخانه از کشت و توسعه آن حمایت نمی‌کند.

وی افزود: این موضوع به معنای ممنوعیت کشت این محصول در استان نیست اما به آن یارانه‌ای تعلق نمی‌گیرد چراکه فشار زیادی بر روی ماست و اگر بازار تکان بخورد دچار مشکل می‌شویم.

هم اکنون که سال‎هاست زعفران لرستان به عنوان مرغوبترین زعفران ایران جای خود را در بازارهای مختلف کشور تثبیت کرده نیاز است با مشخصه و بسته بندی مناسب راهی بازارهای جهانی شود و این محصول به عنوان مرغوبترین زعفران ایران و ظرفیتی نهفته از درآمد و اشتغال جایگاه خود را پیدا کند.

 مصرف کم آب یکی از مزایای کم نظیر کشت زعفران است و از دیگر مزایای کاشت این محصول می‎توان به امکان بهره برداری طولانی مدت با یک بار کاشت، عدم نیاز به ماشین آلات و ادوات خاص، امکان کاشت در اراضی کوچک که کشت سایر محصولات به علت صرفه اقتصادی نداشتن مقدور نیست و ماندگاری بالای پس از برداشت محصول اشاره کرد.
 

باید گیاهان دارویی کم مصرف آب را تولید کنیم

همچنین عبدالرضا بازدار رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان در این باره اظهار کرد: همه روی این موضوع اتفاق نظر داریم که کشت و توسعه گیاهان دارویی یک الزام است.

وی با بیان اینکه به کار بردن لفظ گیاهان دارویی دیگر صحیح نیست، افزود: هم اکنون این گیاهان به عنوان غذا محسوب می‌شوند.

بازدار لرستان را خاستگاه گونه‌های متعدد گیاهان دارویی عنوان کرد و گفت: قطعات اختصاص داده شده به کشت گیاهان دارویی کوچک هستند بنابراین باید روی ارزش زراعی آنها کار کرد.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان با اشاره به اینکه گندم و جو از نظر اقتصادی اقناع کننده نیستند، ادامه داد: هم اکنون وضعیت منابع آبی بسیار نگران کننده است و باید گیاهان دارویی با مصرف کم آب را تولید کنیم.

وی با بیان اینکه باید مردم را به طبیعت وصل کنیم، اضافه کرد: گیاهان دارویی یک نسخه اصلی است و همگی روی این موضوع تجمیع نظر داریم که توسعه آنها یک ضرورت است.

بازدار با اشاره به اینکه تسهیلات خوبی برای کشت و توسعه گیاهان دارویی در استان درنظر گرفته شده است، افزود: سال گذشته در استان 5 میلیارد و 800 میلیون تومان اعتبار در این رابطه درنظر گرفته شد که حدود 1200 هکتار کشت شده است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان با بیان اینکه 11 شهرستان داریم که باید کشت گیاهان دارویی را در آنها رواج داد، افزود: می‌توانیم یک یا دو روستا را در هر شهرستان به عنوان پایلوت کشت گیاهان دارویی درنظر بگیریم و تمام مسائل مربوط به مطالعه، کاشت و فرآوری را در این مناطق پیش‌بینی کنیم.

به گفته وی باید یارانه خاصی نیز برای این موضوع درنظر گرفت.

با توجه به درآمد بالای اقتصادی حاصل از کشت زعفران، شرایط مناسب آب وهوایی در تمام نقاط استان، بیکاری فارغ التحصیلان کشاورزی، نیازآبی خیلی کم، وجود قطعات زمین کوچک و بلا استفاده روستاها، عمر اقتصادی بالای پیازهای زعفران، توزیع مناسب کاشت و برداشت و وجود زنان فعال روستایی به عنوان نیروی انسانی کارآمد می‎توان حرکتی نو و اقتصادی در راستای ایجاد درآمد و اشتغال پایدار در لرستان همراه با عواید اقتصادی بالا ایجاد کرد و بسنده کردن کشت این محصول به نقاطی که آب و خاکی فقیرتر از این استان دارند تنها کم لطفی در حق پتانسیل‎های آن است.

 گزارش از سمیرا عزیزی خبرنگار ایسنا منطقه لرستان

انتهای پیام