آلودگی هوا امروزه به تهدیدی برای سلامت مردم تبدیل شده و هر سال جان عده‌ای را می‌گیرد؛ هر چند مسئولین طی سال‌های گذشته نسبت به این معضل حساس شده‌اند و راهکارهایی برای حذف عواملی که منجر به افزایش آلاینده‌های هوا می‌شود ارائه می‌دهند ولی این راهکارها اغلب عملیاتی نمی‌شوند یا ناقص و نیمه تمام به اجرا در می‌آیند.

به گزارش ایسنا، بدون شک اگر فکری به حال وضعیت موجود نشود چند سال بعد آسمان آبی به خاطره‌ای دور برایمان تبدیل می‌شود و باید به زندگی در شهری عادت کنیم که هوایی برای نفس کشیدن ندارد.

کرج به شهری آلوده و خاکستری تبدیل شده است

شهروند کرجی می‌گوید: 20 سال پیش به توصیه پزشک و برای جلوگیری از بحرانی شدن مشکل تنفسی و بیماری قلبی‌ام به  کرج مهاجرت کردم. آن زمان گوشه و کنار کرج پر بود از باغ و زمین‌های کشاورزی و کمتر از ساختمان‌های چند طبقه امروزی خبری بود.

شمسی عزیزی توضیح می‌دهد: هر چند جابه جایی از تهران به کرج برایم سخت بود ولی به امید این‌که باقی زندگی‌ام را در هوای تمیز و محیطی بکر می‌گذارنم خوشحال بودم. اما متاسفانه خیلی زود امیدم به ناامیدی تبدیل شد و به واسطه دلایل متعدد کرجی که آب و هوای خاصش زبانزد همه مردم بود به شهری آلوده ، شلوغ و خاکستری تبدیل شد.

این شهروند کرجی ابراز می‌کند: طی چند سال گذشته شاهد افزایش آلاینده‌های هوای کرج بوده‌ایم و در برخی روزها کار به جایی می‌رسد که هوای کرج از هوای تهران نیز آلوده‌تر می‌شود.

وی اظهار می‌کند: حالا که دو دهه از سکونت من در این شهر می‌گذرد نه راه پس دارم و نه راه پیش و باید با آنچه پیش  می‌آید بسازم.

 عزیزی اضافه می‌کند: تا حالا چند بار به خاطر وضعیت قرمز هوا راهی بیمارستان شده و خودم را شماتت کرده‌ام که چرا این شهر را برای زندگی انتخاب کردم.

وی می‌گوید: با وضعیت پیش آمده و در شرایطی که روز به روز به آلودگی هوای کرج اضافه می‌شود نمی‌دانم تا چه زمان می‌توانم به زندگی و نفس کشیدن در این شهر امیدوار باشم؛ تا کنون چند بار تصمیم گرفته‌ام کرج را برای همیشه ترک کنم ولی نه توان جسمی اسباب کشی را دارم و نه از لحاظ اقتصادی آن قدر قوی هستم که بتوانم دوباره مهاجرت کنم.

وی می‌گوید: خیلی غم انگیز است که تصور کنی روزی آلودگی هوا جانت را می‌گیرد و تو از تجربه لذت زندگی در دوران پیری محروم شوی.

62 درصد منابع آلوده کننده هوای کرج متحرک هستند

مدیر کل محیط زیست البرز با اشاره به این‌که منابع متحرک بیشترین سهم در آلوده کردن هوای کرج را دارند، به ایسنا می‌گوید: بر اساس مطالعات انجام شده 62 درصد منابع آلوده کننده هوای کرج متحرک و 38 درصد ساکن هستند.

فردین حکیمی ادامه می‌دهد: در بحث منابع متحرک آلوده کننده هوا در مرحله اول باید به تولید خودروهای بی کیفیت اشاره کرد؛ خودروسازان داخلی با تولید خودروهایی که فاصله زیادی با استانداردهای جهانی دارند؛ علاوه بر این‌که با جان میلیون‌ها نفر بازی می‌کنند زمینه انتشارمنابع آلوده کننده هوا را نیز فراهم می‌کنند.

وی اضافه می‌کند: روسای شرکت‌های خودروسازی باید در کنار تولید انبوه و افزایش درآمد به فکر سلامتی مردم هم باشند و فراموش نکنند خود و خانواده‌هایشان نیز در همین هوایی که  به واسطه تردد خودروهای بی‌کیفیت هر روز آلوده‌تر می‌شود نفس می‌کشند.

وی در ادامه به نقش پررنگ کیفیت سوخت‌های مصرفی خودروها در کاهش آلودگی هوا اشاره کرده و اظهار می‌کند: برای کاهش آلودگی هوای کشور بنا شد بنزین یورو 4 در پمپ بنزین‌ها توزیع شود ولی واقعیت این است امکان توزیع این سوخت در تمامی جایگاه‌ها وجود ندارد؛ به عنوان مثال در البرز این نوع  بنزین فقط در جایگاه‌های شهرستان‌های فردیس و کرج توزیع می‌شود.

این مسئول توضیح می‌دهد: بدون شک کمتر راننده‌ای حاضر است از هشتگرد، اشتهارد، نظرآباد و دیگر شهرهای استان صرفاً برای دریافت بنزین یورو 4 به کرج یا فردیس بیاید به همین دلیل مسئولان شرکت نفت باید با برنامه‌ریزی دقیق برای افزایش تعداد جایگاه‌های توزیع بنزین یورو 4 در تمامی شهرها اقدام کنند تا مردم با حذف بنزین معمولی به کاهش آلودگی هوا کمک کنند.

کیفیت نامناسب سوخت

وی در ادامه کیفیت نامناسب نفت‌گاز مصرفی توسط خودروهای سنگین را نیز از دیگر عوامل آلوده کننده هوا دانسته و می‌گوید: در حال حاضر در تمامی شهرهای استان نفت گاز توزیع می‌شود؛ در نمونه برداری‌هایی که محیط زیست گاه و بیگاه از جایگاه‌های توزیع این سوخت می‌گیرد مشخص شده نفت‌گاز توزیعی در استان اغلب از استانداردهای تایید شده محیط زیست برخوردار نیست.

حکیمی ابراز می‌کند: سوخت پاک و خودروهای با کیفیت مکمل هم در حفظ پاکی هوا هستند؛ بنابراین اگر در خودروهای استاندارد  سوخت بی کیفیت مصرف شود و یا سوخت با کیفیت در خودروهای فاقد استاندارد استفاده شود، باز هم شاهد افزایش روز به روز آلودگی هوا خواهیم بود. 

مدیرکل محیط زیست البرز با بیان این‌که در کنار موارد مطرح شده، اخذ معاینه فنی درست از خودروها هم نباید فراموش شود، می‌گوید: برخی ادعا می‌کنند عدم اخذ معاینه فنی خودرو تاثیر چندانی در آلودگی هوا ندارد ولی این حرف درست نیست؛ بدیهی است اگر در اخذ معاینه فنی خودروها تخلفات صورت نگیرد و عده‌ای به واسطه سفارش و تلفن و ... موفق به دریافت معاینه فنی نشوند در مدت زمان کوتاهی شاهد کاهش محسوس آلودگی هوای شهر خواهیم بود.

وی اظهار می‌کند: در قانون هوای پاک موارد متعددی به اهمیت معاینه فنی اشاره کرده چون خودرویی که آلاینده باشد به کیفیت هوا آسیب می‌زند بنابراین مسئولان نظارتی باید با خودروهایی که معاینه فنی ندارند برخورد قانونی لازم را نیز انجام دهند؛ علاوه بر این محیط زیست نیز باید با دقت بیشتری بر عملکرد ابزار و دستگاه‌هایی که سلامت خودروهای مردم را تایید می‌کنند نظارت کنند.

این مسئول با اشاره به دیگر عوامل موثر در آلودگی کلانشهر کرج ادامه می‌دهد: البرز شاهراه ارتباطی 15 استان کشور است و 20 درصد ترافیک برون شهری کشور را به خود اختصاص داده است.

وی اظهار می‌کند: تردد تعداد زیادی خودرو در طول روز از محورهای مواصلاتی البرز که در روزهای تعطیل میلیونی می‌شود نقش به‌سزایی در افزایش آلودگی کرج دارد؛ تمام خودروهای عبوری از محورهای مواصلاتی استان سوخت مصرف می‌کنند برخی از آنها معاینه فنی ندارد و درصد زیادی هم از استانداردهای لازم برخوردار نیستند که همگی باعث افزایش ذرات آلوده کننده هوا می‌شود.

سیستم حمل و نقل عمومی کرج پیر و فرسوده است

حکیمی هم‌چنین وجود خودروهای فرسوده در کرج را از دیگر علل افزایش روز به روزی آلودگی هوا در این کلانشهر نام برده و می‌گوید: بخش عمده‌ای از سیستم حمل و نقل عمومی کرج پیر و فرسوده است که همین امر باعث افزایش آلودگی هوا می‌شود.

این مسئول توضیح می‌دهد: در قانون هوای پاک 18 دستگاه مسئولیت دارند ولی عمده وظیفه در این خصوص به عهده مدیریت شهری و شهرداری است.

وی اضافه می‌کند: قرار بود با همکاری مدیریت شهری اتوبوس و تاکسی‌ها مجهز به کاتالیزور و فیلتر دوده شوند که این اقدام تا کنون صورت نگرفته است البته اعتباراتی برای این امر در سال جاری در نظرگرفته شده که امید است به زودی تخصیص یابد.

مدیرکل محیط زیست البرز کاهش فضای سبز به واسطه گسترش شهرنشینی، افزایش سطح بیایان‌های استان هم در افزایش آلودگی هوای کرج تاثیر گذار دانسته و می‌گوید: هر چند طی سال‌های گذشته اقدامات مناسبی برای افزایش سرانه فضای سبز و هم‌چنین تثبت بیابان‌های استان صورت گرفته ولی کافی نیست و به عملکرد مناسب‌تری در این حوزه نیاز داریم.

وی ادامه می‌دهد: اگر دستگاه‌های درگیر با بحث هوای پاک به وظایف خود در این حوزه را به خوبی عمل کنند و مردم نیز در این زمینه مشارکت جدی داشته باشند در مدت زمان کوتاهی شاهد تغییر محسوس در وضعیت آلودگی هوا خواهیم بود.

وی اظهار می‌کند: بدون شک نمی‌توان میزان آلودگی هوا را به صفر رساند ولی همین که بتوانیم در هوای سالم نفس بکشیم هم جای امیدواری دارد و نشان دهنده عزمی عمومی برای حل این معضل اساسی است.

آلودگی هوا مختص زمستان نیست

حکیمی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به این‌که برخی تصور می‌کنند آلودگی هوا صرفا مختص فصول سرد است، اظهار می‌کند: برخی فکر می‌کنند در فصول گرم سال هوا آلوده نمی‌شود و صرفا در پاییز و زمستان است که کیفیت هوا افت می‌کند ولی این تصور نادرست است.

وی ادامه می‌دهد: باید گفت در برخی موارد آلاینده‌های هیدروکربنی ناشی از مصرف سوخت‌های فسیلی در فصل تابستان به مراتب خطرناک‌تر از این آلاینده‌ها در فصل زمستان هستند چون به دلیل گرمای هوا مدت زمان بیشتری در سطح شهر می‌مانند.

این مسئول توضیح می‌دهد: همان طور که اشاره شد تعداد زیادی خودرو در محورهای مواصلاتی و مسیرهای درون شهری البرز به صورت روزانه تردد دارند و ذرات آلاینده‌ای که به واسطه مصرف سوخت آزاد می‌کنند، نقش به سزایی در آلودگی هوا در فصل تابستان دارد.

مدیرکل محیط زیست البرز در بخش دیگری از صحبت‌های خود به عامل دیگری که آلودگی هوا در فصل تابستان را تشدید می‌کند؛ اشاره کرده و می‌گوید: ذرات معلق ناشی از گرد و غبار بیابان‌های استان نیز تاثیر زیادی در آلودگی هوا در روزهای گرم سال دارد.

حکیمی ابراز می‌کند: به جرئت می‌توان گفت گرد و غبار یکی از مهمترین منابع آلوده کننده هوای البرز در فصول گرم است به همین دلیل طی سال‌های اخیر اقدامات زیادی از سوی منابع طبیعی جهت تثبیت بیابان‌ها در شهرستان‌های اشتهارد و نظرآباد اجرایی شده است.

وی هم‌چنین صنایع و معادن استان را از دیگر عوامل آلوده کننده هوا در فصل تابستان دانسته و توضیح می‌دهد: فعالیت صنایع و معادن به تمام طول سال مربوط می‌شود و تنها مختص بازه زمانی خاصی نیست.

وی می‌گوید: البرز کارخانه، واحدهای تولیدی و صنعتی زیادی را در خود جای داده و همه این واحدها سوخت مصرف می‌کنند که ذرات آلاینده ناشی از این مصرف به هوا انتقال می‌یابد که همین باعث افزایش آلودگی می‌شود.

وی اضافه می‌کند: با توجه به این‌که بنیاد آلاینده‌های تابستانی ازت و گوگرد است؛ آلودگی هوا در فصل تابستان می‌تواند به مراتب خطرناک‌تر از فصل زمستان باشد.

گزارش از: المیرا دادمهر خبرنگار  ایسنا منطقه البرز