نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری ترکیه

به گزارش ایسنا، در انتخابات ریاست جمهوری فردا، نامزدی که موفق به کسب حداقل۵۰ درصد به اضافه یک رأی از آرا شود، به عنوان رئیس جمهوری آتی ترکیه انتخاب خواهد شد. در غیر این صورت دو نامزدی که بیشترین رای را آورده‌اند، به دور دوم انتخابات راه خواهند یافت. مرحله دوم انتخابات در تاریخ ۸ ژوئیه برگزار خواهد شد. احزاب ترکیه شش نامزد برای انتخابات ریاست جمهوری معرفی کردند.

اردوغان از سال ۲۰۰۳ به دنبال کسب نخست‌وزیری و پس از آن در پست ریاست جمهوری اختیارات فوق‌العاده‌ای کسب کرد و سرکوب مخالفان در طرحی موسوم به "پاکسازی" را در پیش گرفت. او با پنج چالشگر در رقابت ریاست جمهوری پر تعداد فردا روبروست.

رقیب اصلی او محرم اینجه، معلم سابق و قانونگذار فعلی است. او یک سکولار از حزب غرب‌گرای مردم جمهوری‌خواه است که قدیمی‌ترین حزب سیاسی ترکیه به حساب می‌آید اما در انتخابات‌های اخیر پس از حزب عدالت و توسعه اردوغان موسوم به آک پارتی قرار گرفته است. به گفته اغلب کارشناسانی که باور دارند انتخابات به مرحله دوم کشیده خواهد شد، رقابت در این مرحله بین اردوغان و اینجه خواهد بود.

دیگر رقیب قدرتمند اردوغان، مرال آکشنر، از اعضای سابق حزب ناسیونالیست حرکت ملی ترکیه است که پس از اعلام حمایت رهبران حزبش از اردوغان و آک‌ پارتی راه جدایی را در پیش گرفت. آکشنر تنها نامزد زن در انتخابات ریاست جمهوری است که با تشکیل حزب "خوب" به ساخت ائتلافی ضد اردوغان امید بسته است.

صلاح‌الدین دمیرتاش، از رهبران حزب کردگرای دموکراتیک خلق، دومین حزب بزرگ پارلمان، از زندان کمپین ریاست جمهوری داشت. او با گذشت ۲۰ ماه از زمان حبسش، در انتظار برگزاری دادگاهی برای رسیدگی به اتهامات مرتبط با تروریسم است. دمیرتاش ۲۰ ژوئن در مطلبی برای نیویورک تایمز نوشت: دولت تاکنون ۱۰۲ مورد تحقیقات را آغاز کرده است ۳۴ پرونده متفاوت علیه من تشکیل داده است. چنانچه اوضاع به همین ترتیب ادامه یابد، به ۱۸۳ سال حبس محکوم می‌شوم. ‌   

دو نامزد دیگر ریاست جمهوری ترکیه دوغو پرینچک از جناح چپ ناسیونالیست موسوم به حزب وطن و تمل کرم‌اوغلو از حزب سعادت هستند.      

واجدین شرایط

۵۶ میلیون شهروند ترک در داخل کشور پای ۱۸۰ هزار صندوق رای می‌روند تا ۶۰۰ نماینده پارلمان و یک رئیس جمهوری را انتخاب کنند. بیش از ۳ میلیون شهروند دارای حق رای ترکیه در خارج از کشور نیز می‌توانند آرا خود را در ۶۰ کشور جهان به صندوق‌های رای بیندازند. در آلمان بیش از یک میلیون و ۴۸۶ هزار شهروند ترک حق رای داشتند که از این میان ۴۹ درصد رای داده‌اند.

ائتلاف‌سازی پیش از انتخابات

به گزارش دویچه وله، ائتلاف احزاب برای ریاست جمهوری و پارلمان مهم‌ترین ویژگی و تفاوت این دور از انتخابات در قیاس با دوره‌های پیشین است. برای دومین بار رئیس جمهوری به طور مستقیم از طرف رای‌دهندگان انتخاب می‌شود نه از طرف احزاب.

با اصلاحاتی که در قانون اساسی ترکیه انجام گرفت شرایط ائتلاف احزاب سیاسی برای شرکت در انتخابات فراهم شد. حزب جمهوری خلق ترکیه محرم اینجه را به‌ عنوان نامزد خود برای انتخابات ریاست جمهوری این کشور معرفی کرد. این حزب با احزاب سعادت، خوب و دموکراتیک برای انتخابات پارلمانی "ائتلاف ملت" را تاسیس کرده است. حزب حاکم عدالت و توسعه که ردوغان را نامزد ریاست جمهوری معرفی کرد، با احزاب حرکت ملی و حزب اتحاد بزرگ "ائتلاف جمهور" را تشکیل داد.

آرایش و صف‌بندی احزاب و ائتلاف‌ها جامعه را به دو قطب اصلی طرفداران اردوغان و مخالفانش تقسیم کرده است. ۵ نامزد انتخاباتی در مقابل اردوغان صف آرایی کرده‌اند تا مانع پیروزی او در دور اول انتخابات ریاست جمهوری شوند.

تعداد کرسی‌های پارلمانی

انتخابات پارلمانی هم این بار با دوره‌های پیشین تفاوت دارد. در این دور از انتخابات تعداد نمایندگان پارلمان ترکیه از ۵۵۰ تن به ۶۰۰ تن افزایش خواهد یافت. افراد بالای ۱۸ سال می‌توانند کاندیدای انتخابات پارلمانی شوند در حالی که در انتخابات قبلی حداقل سن ۲۵ سال بوده است.

حاشیه‌های مهم انتخابات

در بحبوحه انتخابات صف‌بندی و یارکشی میان احزاب هم رونق گرفت. سزگین ییلدیز، کاندیدای اول حزب سعادت از حوزه انتخابیه قارص به همراه تنی چند از اعضای حزب در آن استان از حزب استعفا کردند و به صف حزب عدالت و توسعه پیوستند. ییلدیز دلیل این امر را ائتلاف حزب متبوعش با حزب جمهوری خلق دانسته است.

یکی دیگر از حاشیه‌های مهم انتخابات ترکیه سخنرانی صلاح‌الدین دمیرتاش بود. دمیرتاش که هم‌اکنون در زندان بسر می‌برد، از زندان با رای‌دهندگان خود صحبت کرد و در سخنرانی خود به شدت از سیاست‌های اردوغان انتقاد کرد. این سخنرانی از تلویزیون دولتی ترکیه پخش شد.

پیش‌بینی نظرسنجی‌ها

با توجه به تمامی این ویژگی‌ها و پیچیدگی‌های انتخابات ترکیه، موسسات نظرسنجی درباره شکست یا پیروزی طرفین چه می‌گویند؟ از آنجا که موسسات نظرسنجی ‌پیش‌بینی‌های متفاوتی کرده‌اند، سراغ آن نظرسنجی‌هایی رفته‌ایم که در همه‌پرسی ترکیه برای اصلاح قانون اساسی دقیق‌ترین پیش‌بینی‌ها را کرده بودند.

موسسه نظرسنجی "کندا" (KONDA) در همه‌پرسی برای تغییر قانون اساسی که در ۱۶ آوریل ۲۰۱۷ برگزار شد، پیش‌بینی کرده بود که ۳۹/ ۵۱ درصد مردم ترکیه به رفراندوم پیشنهادی دولت اردوغان رای مثبت خواهند داد. براساس نتایج رسمی در آن همه‌پرسی، ۴۱/ ۵۱ درصد مردم ترکیه به تغییر قانون اساسی رای مثبت دادند و این موسسه دقیق‌ترین پیش‌بینی را کرده بود.

حال براساس تازه‌ترین نظرسنجی این موسسه، اردوغان نامزد ائتلاف جمهور با ۹/ ۵۱ درصد آرا در مرحله اول پیروز خواهد شد. محرم اینجه کاندیدای حزب مردم جمهوری‌خواه ۲۸ درصد، مرال آکشنر کاندیدای حزب خوب  ۲/ ۱۰ درصد و صلاح‌الدین دمیرتاش حدود ۹ درصد آرا را به خود اختصاص خواهند داد. براساس این نظرسنجی اردوغان پیروز انتخابات ریاست جمهوری خواهد بود. شرکت کندا این نظرسنجی را براساس توزیع آرای افراد مردد بین کاندیداها اعلام کرده است.

برخلاف این موسسه نظرسنجی، موسسه "گزیجی" پیش‌بینی کرده است که انتخابات ریاست جمهوری ترکیه به دور دوم خواهد کشید. براساس گفته‌های مراد گزیجی رئیس این موسسه، رجب طیب اردوغان کاندیدای ائتلاف جمهور با  ۲/ ۴۸ درصد و محرم اینجه کاندیدای حزب مردم جمهوری‌خواه با ۱/ ۲۹ درصد آرا به دور دوم راه خواهند یافت. براساس این نظرسنجی این انتخابات با ۹۰ درصد بالاترین نرخ مشارکت را خواهد داشت و مرال آکشنر ۴/ ۱۱  درصد آرا، صلاح‌الدین دمیرتاش ۱۰ درصد آرا، تمل کرم‌ملااوغلو کاندیدای حزب اسلام‌گرای سعادت ۲/ ۱ درصد، دوغو پرینچک ۱ دهم درصد آرا را به خود اختصاص خواهند داد.

مراد گزیجی، رئیس موسسه یادشده که بیشتر به حزب مردم جمهوری‌خواه گرایش دارد، در مصاحبه‌ با کانال "خلق تی وی" اعلام کرد که در دور دوم انتخابات محرم اینجه کاندیدای این حزب با ۵۳ درصد آرا به عنوان رئیس‌جمهوری ترکیه انتخاب خواهد شد.

نظرسنجی یا نظرسازی؟

براساس اکثر نظرسنجی‌ها به نظر می‌رسد مهم‌ترین مسئله مردم ترکیه در حال حاضر مسائل اقتصادی است و بعد از آن مسئله مبارزه با تروریسم و حفظ امنیت کشور دغدغه دوم مردم ترکیه است. اما تا چه اندازه این نظرسنجی‌ها می‌تواند درست باشد؟

در پاسخ به این پرسش محمد صالح خاتم، روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر مسائل ترکیه از استانبول گفت: «بسیاری در ترکیه عقیده دارند که نمی‌توان برای نظرسنجی‌ها در ترکیه اعتبار چندانی قائل شد چرا که این موسسات نظرسنجی براساس منافع حزبی و تمایلات سیاسی صاحبان موسسات، نظرسنجی انجام می‌دهند و حتی بسیاری از این شرکت‌ها و موسسات بیشتر دنبال نظرسازی هستند تا نظرسنجی. همچنین بسیاری از موسسات نظرسنجی می‌گویند مردم در بیان نظرات خود و پرکردن فرم نظرسنجی‌ها تردید دارند یا به هیچ عنوان نظرات واقعی خود را بیان نمی‌کنند.»

این کارشناس که کارزار انتخاباتی را از نزدیک دنبال می‌کند بر این باور است که آخرین تحولات در کارزار انتخاباتی می‌تواند بر سرنوشت انتخابات "در دقیقه ۹۰" تاثیر بگذارد.

این کارشناس در این ارتباط اشاره می‌کند که اردوغان روز جمعه ۲۲ ژوئن دو روز قبل از انتخابات با انتشار ویدیویی از طریق حساب کاربری خود در توئیتر گفته است که تعداد وزارتخانه‌های کشور از ۲۶ وزارتخانه به ۱۶ نهاد تقلیل پیدا خواهد کرد. اردوغان وعده داد که قصد دارد صادرات کنونی ترکیه را تا ۵۰۰ میلیارد دلار افزایش دهد.

یک کارشناس دیگر امور ترکیه براین باور است که مهم‌ترین مسئله مردم ترکیه مشکلات اقتصادی است. او در این ارتباط به دویچه وله گفت که وضعیت موجود در ترکیه تغییری نخواهد کرد. او تاکید کرد: «اکثر گروه‌های سیاسی بعد از ظهور حزب عدالت و توسعه در رشد اقتصادی ترکیه سهیم هستند. منافع اقتصادی اینها یکسان است و در انتخابات ریاست جمهوری اگر به مرحله دوم هم بکشد پیروزی از آن اردوغان خواهد بود.» به گفته این کارشناس حزب حاکم در پارلمان ترکیه از اکثریت خواهد افتاد و مجبور خواهد شد با احزاب دیگر برای تشکیل دولت ائتلاف کند.

انتهای پیام