به گزارش ایسنا، متن کامل گفت‌وگوی ظریف با المانیتور به این شرح است:
سوال: ما کمتر از سه هفته تا ضرب الاجل 12 مه که رئیس جمهور ترامپ گفته است از برجام خارج می‌شود، فرصت داریم. اگر آمریکا از این توافق کناره‌گیری کند، ایران نیز همین کار را خواهد کرد؟
ظریف: دولت ترامپ، هرگز در برجام نبوده است. آن‌ها در طول 15 ماه گذشته اطمینان یافتند که ایران از منافع اقتصادی برجام بهره‌ای نمی‌برد، بنابراین آنچه در طول این سه هفته انجام دهند، تفاوت چندانی با گذشته نخواهد داشت. تاثیر اقتصادی بر ایران بویژه به دلیل سیاست‌هایی که آن‌ها در این 15 ماه دنبال کرده‌اند، کاهش یافته است. بنابراین این شرایط دلیل کافی برای اینکه ما براساس منافع ملی‌مان تصمیم بگیریم را می‌دهد. چه در توافق بمانیم، چه خارج شویم.
اگر ما تصمیم به کنار گذاشتن توافق بگیریم، از منظر جامعه بین الملل کاملا مطابق با برجام خواهد بود. چنین اتفاقی منجر به انزوای آمریکا به عنوان یک شریک غیر قابل اعتماد و غیر قابل پیش‌بینی خواهد شد. جامعه بین‌الملل خواهد فهمید که ایران نمی تواند به طور یک جانبه و بدون حضور دیگر توافق را اجرا کند. بنابراین من بر این باورم که این مساله حتی می‌تواند تاثیرات اقتصادی منفی برای ایران را کاهش دهد.
به طور همزمان به دلیل آنچه ما توانسته‌ایم در چارچوب برجام در زمینه تحقیق و توسعه انجام دهیم، قادر خواهیم بود برنامه هسته‌ای‌مان را به نحوی بسیار پیشرفته‌تر و کماکان برای اهداف صلح‌آمیز از سر بگیریم. بنابراین این یکی از گزینه‌های پیش روی ایران است که جدی‌ترین آن نیز به شمار می‌آید.
سوال: آنگلا مرکل صدراعظم آلمان و رئیس جمهور مکرون در روزهای آینده به واشنگتن سفر می‌کنند تا با رئیس جمهور ترامپ درباره افزایش فشار بر تهران در خصوص سیاست‌های منطقه‌ای و برنامه موشکی‌اش در ازاء ماندن واشنگتن در توافق، رایزنی کنند. دیدگاه شما نسبت به این تلاش‌ها چیست؟
ظریف: از نظر من این یک سیاست اشتباه است. آن‌ها باید از فرصت دیدار با رئیس جمهور ترامپ برای ترغیب وی به پایبندی به تعهدات آمریکا ذیل برجام استفاده کنند، به جای اینکه تلاش کنند کاری خوشایند او انجام دهند، زیرا تلاش برای آرام کردن وی سبب خواهد شد تا او گام های بیشتری در مسیر غلط بردارد. من فکر می‌کنم که اگر آن‌ها به منافع خود و منافع اروپا فکر می‌کردند، باید از این فرصت برای ترغیب ترامپ و اجرای تعهدات آمریکا با حسن نیت استفاده می‌کردند.
سوال: اگر این تلاش‌ها برای متقاعد کردن ترامپ به موفقیت بینجامد، پاسخ ایران چه خواهد بود؟
ظریف: ما بر مبنای منافع خود تصمیم می‌گیریم. بر این اساس که ایران می‌تواند از منافع اقتصادی بهره ببرد و آیا آمریکا آماده است تا دست از کارهای خود در این 15 ماه برای دائمی کردن فضای عدم قطعیت و جلوگیری از تعامل شرکای اقتصادی با ایران بردارد. این سیاستی است که باید متوقف شود و ما بر این باوریم که رئیس جمهور مکرون و آنگلا مرکل باید رئیس جمهور ترامپ را متقاعد کنند که سیاست وی سبب شده تا توافق پایدار نباشد و باید متوقف شود.
صرف حضور آمریکا در این توافق کافی نیست. آمریکا باید یک عضو فعال و با حسن نیت در این توافق باشد. چیزی که تاکنون نبوده. دست کم از زمانی که رئیس جمهور ترامپ وارد کاخ سفید شده است.
سوال: اعتراض‌ها در ایران بیشتر شده است. اعتراضات زیادی علیه شرایط سخت اقتصادی و حاصل نشدن انتظارات از توافق هسته‌ای انجام شده است. دولت روحانی نیز گفته است که تمایل برای آزادی سیاسی بیشتر نیز یک عامل است. آیا دولت شما این اعتراضات را جدی می‌گیرد؟ آیا شما خواسته‌های این معترضان را مشروع می‌دانید؟
ظریف: به طور قطع مردم نگرانی‌های مشروع و مطالبات مشروع دارند. آن‌ها حق دارند که بدون خشونت و بدون زیر پا گذاشتن قانون این مطالباتشان را مطرح کنند و سیاست دولت نیز پافشاری روی حقوق مردم برای بیان دیدگاه‌هایشان بوده است. این همان چیزی است که ایران را از دیگر کشورهای منطقه متفاوت می‌کند. ما یک مشارکت فعال داریم. ما مردم فعالی داریم که اغلب از طریق صندوق‌های رای‌گیری دیدگاه‌هایشان را بیان می‌کنند، اما زمانی که نیاز آن را احساس کنند، از طریق بیان علنی همچون اعتراضات تا زمانی که مسالمت آمیز باشد، دیدگاهشان را اعلام می کنند.
از طرفی دیگر شاخصه‌های اقتصادی در ایران بسیار خوب است. 8 درصد رشد اقتصادی در مقایسه با کشورهای همسایه که منفی 7 درصد است، 7 یا 8 درصد تورم از 45 درصد. بنابراین این‌ها دستاوردهای مهمی هستند. ایجاد اشتغال نیز مهم است. منظور من این است که دولت قادر بوده در طول سه یا چهار سال گذشته بین 700 هزار تا یک میلیون شغل ایجاد کند، هر چند شما درست اشاره کردید که انتظارات مردم متفاوت بوده است. مردم انتظار داشتند که جامعه بین‌الملل به تعهدات خود در برجام عمل کند که این به معنی سرمایه‌گذاری خارجی بیشتر و حتی به معنی مشاغل بیشتر بود.
اما مردم انتظارات بیشتری دارند و برای ما مهم است که آینده قابل پیش بینی برای مردم خود بسازیم. یک آینده قابل پیش‌بینی لزوما شامل سرمایه گذاری بین المللی بزرگ‌تر نمی‌شود. ایران منابع داخلی فراوانی دارد. مهم است که اطمینان یابیم این منابع در داخل کشور سرمایه‌گذاری می‌شود و این مساله تنها از طریق حذف عناصر عدم قطعیت حاصل خواهد شد.
سوال: بحث و رایزنی‌ها درباره ایجاد یک نیروی نظامی عربی در سوریه وجود دارد که می‌تواند جایگزین نیروهای آمریکایی شود. سعودی‌ها نشان داده‌اند که آماده پیوستن به آن هستند. نظر شما درباره این چیست؟
ظریف: از نظر من آنچه در سوریه ضروری است، این است که دست از این راهبردهای نظامی و تفکرات نظامی برداریم و در مسیر راه حل سیاسی قدم بردرایم. من فکر می کنم که افراد هرگز از این توهم که می‌توانند دولت کنونی در سوریه را از طریق راه‌های نظامی جایگزین کنند، دست برنداشته‌اند و من فکر می‌کنم که این ادامه همان توهم است. هر چقدر آن ها روی این تفکر پافشاری می‌کنند، با شکست‌ها و ناکامی‌های بیشتری در سوریه مواجه می‌شوند.
آن‌ها می‌توانستند 5 سال پیش پیشنهاد ما را بپذیرند. زمانی که دولت سوریه تنها بر 35 درصد از خاک خود کنترل داشت آن‌ها می‌توانستند بپذیرند که دست از توهم پیروزی نظامی برداند و بر سر میز مذاکره بنشینند تا به یک راه حل سیاسی براساس طرح چهار ماده‌ای دست یابند که ما تقریبا 5 سال پیش پیشنهادش را داده بودیم. اما آن‌ها تصمیم گرفتند که به آرزوی یک پیروزی نظامی ادامه دهند و اکنون دولت بر هفتاد درصد از خاک خود تسلط دارد.
ما کماکان بر این باوریم که راه حل سیاسی مشابه بهترین نتیجه خواهد بود. بنابراین دیگران باید فکر کردن درباره راهبرد نظامی را متوقف کنند و بیاندیشند که راهبرد سیاسی برای پایان دادن به این خونریزی و کابوس کنونی در سوریه چه چیزی است. آن ها باید واقعیات را بپذیرند و برای یک دولت واحد ملی تلاش کنند.
سوال: نیروهای ایرانی تا چه زمانی در سوریه خواهد ماند؟ تحت چه شرایطی آن‌ها این شرکت را ترک خواهند کرد؟
ظریف: ما مشاوران خود را به سوریه فرستادیم تا از سقوط دمشق و قرار گرفتن آن در دستان تروریست‌ها جلوگیری کنیم. ما دقیقا همین کار را در بغداد و همچنین در اربیل انجام داده‌ایم. اما از آنجایی که اربیل برای آن‌ها نامناسب است، آن‌ها تنها از واقعیت روی برگرداندند و واقعیات دیگری را جایگزین کردند. حقایقی که از تفکر و تحلیل آن‌ها پشتیبانی می‌کرد.
بنابراین ما آنجا هستیم تا آنچه را برای جامعه بین‌الملل مهم است، انجام دهیم و آن این است که مانع از پیروزی افراط‌گرایان شویم و هر زمان که لازم نباشد، ما هیچ جاه‌طلبی درباره خاک هیچ کشوری نداریم. این حقیقت که ایران هیچ‌گاه پرچم خود را در هیچ جایی که در آن مستشاران نظامی‌اش حضور دارد، برافراشته نکرده، به این معنی است که ما هیچ جاه‌طلبی در خصوص خاک دیگر کشورها نداریم.
سوال: اگر دیگر نیروهای خارجی در سوریه خاک این کشور را ترک کنند، آیا شما از خروج نیروهای حزب‌الله حمایت می‌کنید؟
ظریف: نیازی نیست که ما این کار را انجام دهیم. اگر حضور حزب‌الله در سوریه لازم نباشد آن‌ها هیچ دلیلی برای ماندن ندارند. آن‌ها خاک خود را دارند که از آن دفاع کنند. آن‌ها خانه‌ای دارند که در آن بمانند و آن‌ها سرزمینی دارند که باید آن را بسازند، همانطور که به طور علنی گفته‌اند، آن‌ها به دلیل امنیت ملی و امنیت لبنان مجبور به این کار شده‌اند. لبنان از سوی این افراط‌گرایان بیش از هر کشور دیگری مورد تهدید قرار دارد. آن‌ها قادر بودند تا با این افراط‌گرایان در مرزهای خود و داخل لبنان مقابله کنند. من فکر می‌کنم که هر آدم عاقلی می‌داند که اگر آن‌ها مجبور نبودند، در خانه خود می‌ماندند.
سوال: گزارش‌هایی وجود دارد که اسرائیل نیروهای ایران در خاک سوریه را در چند مورد هدف قرار داده است، شما احتمال تقابل ایران با اسرائیل در سوریه را چگونه می‌بینید؟
ظریف: من فکر می‌کنم که اسرائیلی‌ها به طور مکرر تمامیت ارضی سوریه و حریم هوایی سوریه را نقض کرده‌اند و اخیرا به همین دلیل شکست‌هایی داشته‌اند، چرا که سوری‌ها مقاومت کردند. ما بر این باوریم که سیاستی که اسرائیل دنبال می‌کند، منجر به ادامه مقاومت سوریه خواهد شد.
سوال: اما با توجه به حملات اسرائیل به نیروهای ایرانی آیا شما احتمال تقابل با اسرائیل بر سر این مساله را ممکن می‌دانید؟
ظریف: من بر این باورم که تهاجم اسرائیل با مقاومت مواجه شده و با مقاومت مواجه خواهد شد. من فکر می‌کنم که بهتر است همه به آن‌ها توصیه کنند که دست از تهاجم علیه دیگران بردارند.
سوال: با توجه به حمایت ترکیه از حملات تحت رهبری آمریکا به سوریه و مخالفت رئیس جمهور ترکیه برای تحویل عفرین به دولت سوریه، ایران آینده روند مذاکرات آستانه را چگونه می‌بیند؟
ظریف: مذاکرات آستانه با این توهم که ما روی همه چیز اتفاق نظر داریم، آغاز نشد. بنابراین ما اختلاف نظرهایی داریم، اما یک هدف مشترکی داریم که آن درباره وضعیت در سوریه است. ما معتقدیم که باید تنش‌ها در سوریه را کاهش دهیم. به همین دلیل است که به کار خود ادامه می‌دهیم. ما در آینده نیز در سطوح مختلف، با این هدف که اطمینان یابیم این فرآیند به دستاوردهای بیشتر خواهد انجامید، دیدار خواهیم کرد. منظور من کشتار کمتر و آرامش بیشتر در سوریه است. اگر اختلاف نظری نداشتیم، با یکدیگر دیدار نمی‌کردیم. ما بارها دیدار کرده‌ایم تا ساز و کارهایی را ایجاد کنیم که همگی بتوانیم بر سر آن توافق کنیم.
سوال: رئیس جمهور ترامپ حتی پیش از آنکه کره شمالی روز جمعه اعلام کند تمام آزمایش‌های هسته‌ای خود و پرتاب موشک‌های بالستیک قاره پیمایش را متوقف می‌کند، اعلام کرد که برنامه‌هایی برای ملاقات با رهبر کره شمالی دارد. تحت چه شرایطی ایران ممکن است دیدار با رئیس جمهور ترامپ را مورد بررسی قرار دهد؟
ظریف: من فکر می‌کنم که هر تعاملی به ویژه با ایران نیازمند احترام است. بنابراین هر زمان که رئیس‌جمهور ترامپ آماده باشد تا احترام بگذارد.
سوال: شما اخیرا با اروپایی‌ها نشست‌هایی را در خصوص درگیری‌ها در یمن داشته‌اید، چه چیزی می‌توانید درباره این گفت و گوها و اینکه چه پیشرفت‌هایی حاصل شده است، بگویید؟
ظریف: چند روز پس از آغاز درگیری‌ها منظور من آغاز حملات هوایی علیه مردم یمن است، ما یک پیشنهادی را برای برقراری آتش بس فوری، ارائه فوری کمک‌های بشردوستانه، گفت و گوی درون یمنی و تشکیل دولت فراگیر در یمن ارائه دادیم. مسیر این تفکر هنوز همان چیزی است که ما با اروپایی‌ها، روس‌ها و هر کسی که ذی‌نفع است و به علاوه نماینده ویژه سازمان ملل دنبال می‌کنیم. ما همچنان از تمام طرف‌ها می‌خواهیم که دست از جنگ بردارند و هر چه فوری آتش بس برقرار کنند و در جهت مذاکره گام بردارند. بنابراین نکته کلیدی گفت و گوهای ما با اروپایی‌ها همین است.
سوال: آیا سعودی‌ها به طور مستقیم یا غیر مستقیم در این مذاکرات حضور دارند؟
ظریف: متاسفانه به نظر می‌آید که سعودی‌ها همان توهمی که در سوریه داشتند را دارند. این توهم که می‌توانند به یک پیروزی نظامی دست یابند. آن‌ها در یمن نیز با همین توهم سر می‌کنند و به همین دلیل است که جنگ در یمن ادامه یافته. ما هیچ کسی را در یمن بمباران نمی‌کنیم، ما در یمن حضور نداریم، اما نفوذ بسیار محدودی داریم که می‌توانیم از آن برای آغاز یک گفت و گوی سیاسی در یمن استفاده کنیم. ما همواره برای این کار و از همان روز ابتدا آماده بوده‌ایم، حتی پیش از آنکه درگیری‌ها آغاز شود. حتی از سپتامبر 2013 ما به عربستان سعودی آمادگی خود را برای تعامل با آن‌ها به منظور کمک به آغاز گفت و گو میان یمنی‌ها اعلام کردیم تا از وقوع چنین فاجعه‌ای که هم اکنون در یمن شاهد آن هستیم جلوگیری شود.
متاسفانه سعودی‌ها در آن زمان تصمیم گرفتند که پیشنهادمان را نادیده بگیرند و از آن زمان تاکنون هر بار که ما این پیشنهاد را مطرح کرده‌ایم، آن‌ها گزینه نظامی را انتخاب کرده‌اند. متاسفانه در پایان دادن به این جنگ ناموفق بوده‌اند. تمام آنچه آن‌ها قادر به انجامش بودند، علی رغم عدم تعادل جدی در ظرفیت نظامی با تمام تجهیزات نظامی زیبایی که آن‌ها از آمریکا خریداری می‌کنند، قادر نبوده‌اند مردم یمن را به زانو در آورند. من فکر نمی‌کنم که هرگز قادر باشند چنین کاری انجام دهند. به همین دلیل است هر چه زودتر آن‌ها دریابند که نیازمند یک راه حل سیاسی در یمن هستیم، زودتر از این کابوس در یمن بیرون می‌آییم. جایی که در آن یک میلیون انسان در اثر وبا می‌میرند و بسیاری از مردم در اثر قحطی جان خود را از دست می‌دهند. نزدیک به 20 میلیون انسان در این کشور از سوء تغذیه رنج می‌برند.
سوال: آیا هیچ پیشرفتی در طرح چهار ماده‌ای شما برای یمن حاصل شده است؟
ظریف: تکرار می‌کنم، اگر عربستان سعودی تصور می‌کند که می‌تواند به پیروزی نظامی دست یابد، ما ضرب‌المثل معروف ایرانی را تکرار می‌کنیم که وقتی فردی خواب است، می‌توان او را بیدار کرد، اما اگر شما خود را به عمد به خواب می‌زنید، هیچ کس نمی‌تواند بیدارتان کند.
سوال: روابط شما با عربستان پرتنش است، از نظر شما چه چیزی می‌تواند این روابط را بهبود بخشد؟
ظریف: گفت و گو، اما مهم‌تر از آن کنار گذاشتن این توهم است که عربستان برای پیشبرد برنامه‌های خود نیازمند درگیری با ایران است. از نظر من، آن ها نیازی به درگیری با ایران ندارند و نمی‌توانند از پس آن هم برآیند.
سوال: عراق در آستانه برگزاری انتخابات است، ایران چه انتظاراتی از این انتخابات دارد؟
ظریف: ما خواهان انتخاباتی آزاد، عادلانه و جدی هستیم. به علاوه بر این باوریم که انتخاباتی جدی خواهد بود. ما می‌خواهیم که خواست مردم عراق حاصل شود و هر آن کس که آن‌ها می‌خواهند روی کار بیاید. ما معتقدیم که همچون انتخابات گذشته این یک روند پیچیده خواهد بود، اما بهترین‌ها را برای مردم عراق می‌خواهیم. ما امیدواریم که دولت عراق یک انتخابات سازمان یافته و موفقیت‌آمیز برگزار کند.
سوال: آیا ایران می‌خواهد از ادغام نیروهای بسیج مردمی عراق با دولت این کشور حمایت کند؟
ظریف: این تصمیمی است که مردم عراق و دولت عراق می توانند بگیرند. نیروهای بسیج مردمی در عراق، توانسته است مقاومت لازم را در برابر داعش انجام دهد و با آن ها مقابله کند. بنابراین این یک سرمایه ارزشمند برای مردم عراق است، اما خود عراقی‌ها هستند که باید در این باره تصمیم بگیرند.
سوال: درباره روابط ایران با اربیل پس از همه‌پرسی سال گذشته و پاسخ نرم بغداد به آن، به نظر می‌آید دولت منطقه‌ای کردستان بویژه تحت رهبری نخست وزیر بارزانی خواهان روابط بهتر با تهران است. دورنمای این بهبود (روابط) چیست؟
ظریف: ما روابط بسیار خوبی با دولت منطقه‌ای کردستان داریم و هر دو طرف یعنی بغداد و اربیل را تشویق می‌کنیم که تعامل نزدیک‌تر داشته باشند. ما از اینکه پیشرفتی در این زمینه ببینیم، خرسند خواهیم شد. من فکر نمی‌کنم که پیش از برگزاری انتخابات پیشرفت محسوسی در این رایزنی‌ها حاصل شود، اما امیداریم که پس از انتخابات آن‌ها گفت و گوهای خود را از سر گیرند و اختلافاتشان را حل و فصل کنند. ما از هیچ کمکی دریغ نخواهیم کرد.
انتهای پیام
نظرات