به گزارش ایسنا، علیرضا علوی تبار ، روزنامه نگار و پژوهشگر در نخستین همایش علمی امید اجتماعی در ایران اظهار کرد: وقتی می خواهیم وضعیت امید اجتماعی را تبیین کنیم و ببینیم چرا و چگونه امید اجتماعی ایجاد، زیاد و کم می شود، باید به وجوه سه گانه شناختی عمل در نگرش های اجتماعی توجه کنیم. نظریه اکتشافی انصاف که توسط آلن لید مطرح شده است، تئوری است که می تواند به خوبی موضوع امید اجتماعی و کم و زیاد شدنش را توضیح دهد.

وی با اشاره به نظریه های مختلف اجتماعی که در سطح فردی و اجتماعی به تبیین ضرورت توجه به امید اجتماعی می پردازند، ادامه داد: اگر بپذیریم در نظریه رالز، عدالت شکلی از انصاف است و در مقابل نظریه هایی است که عدالت را روابط متقابل می داند، می توانیم متوجه نظر لید بشویم؛ چراکه او هم در یکی از مقاله‌هایش همین نظر را دارد. حرف اصلی این مقاله این است که فرد همواره از منافع خود، خانواده و گروهش دفاع می کند. در ادامه او می‌گوید چون افراد از رفع نیازهای خود پاداش بیشتری به دست می‌آورند به دنبال اقداماتی می روند که به خود و گروهشان مربوط می‌شود. لید به این وضعیت می‌گوید معمای بنیادین اجتماعی.

این پژوهشگر عرصه علوم انسانی سپس تصریح کرد: معمای بنیادین اجتماعی خاطرنشان می کند که باوجود آنکه انسان‌ها اجتماعی هستند اما کنش‌هایی را انجام می‌دهند که منافع فردی را ترجیح می دهند. او می گوید در مقابل زمانی وجود دارد که افراد منافع جمعی را به فردی ترجیح می‌دهند، آن هم زمانی است که احساس انصاف داشته باشند. هراندازه که با آن‌ها با انصاف برخورد شود، آنها از فردگرایی به جمع‌گرایی روی می‌آورند.

وی یادآور شد: انسان‌ها بر اساس تصوراتشان زندگی می کنند و پیدایش وجود انصاف در یک فرایند ادراکی به دست می‌آید. ذهن انسان بعضی از اطلاعات را دریافت و برخی ها را نادیده می گیرد، از دل دریافت‌ها با پردازش، معنا را به دست می‌آورد. لید می گوید که انصاف هم با همین مراحل به ذهن انسان می‌رسد.

علوی‌تبار گفت: هرکسی وقتی به جامعه‌اش نگاه می‌کند به سهم خودش  به مطلوب‌های کمیاب مثل ثروت توجه می‌کند. سپس بعد از توجه به توزیع آنها به رویه توزیع نیز توجه می ‌کند. در این صورت نظرش را درباره انصاف جامعه ارائه می دهد. این نظر به نوع و میزان مشارکت افراد در جامعه تاثیر می گذارد.

وی در ادامه توضیح این تئوری و ارتباطش با جامعه امروز ایران گفت: اگر تلقی ما این است که امید اجتماعی به حداقل میزان خود طی چهار دهه گذشته رسیده است، دلیلش این است که مردم نه توزیع و نه مراوده ها را منصفانه نمی دانند و این تصویر از انصاف آن ها را به سمت نا امیدی اجتماعی می برد.

علوی‌تبار گفت: اگر در ملتی این تصور پدید آید که جمهور در همه چیز تاثیر گذار است نوعی اعتماد به نفس به جامعه می‌رود و امید اجتماعی باز می گردد. این امید احیا نمی شود مگر با دگرگونی های اساسی در کشور.

وی در پایان گفت: اگر ما هستی را یک نظام اخلاقی می‌دانیم و معتقد هستیم خوب و بد از هم جدا نیست و جهان به خوب و بد واکنش نشان می دهد ، این دیدگاه می تواند بستر امید را برای ما مهیا کند.

انتهای پیام