به گزارش ایسنا، رییس‌جمهور آمریکا باید هر 3 ماه یک‌بار پایبندی ایران به برجام را تایید کند از این رو ترامپ روز جمعه (12 ژانویه) یک‌بار دیگر تعلیق تحریم های ایران را تمدید کرد که عملا با این تصمیم ترامپ، آمریکا در برجام ماند . وی اما در بیانیه خصمانه خود علیه ایران که در وبسایت کاخ سفید منتشر شد این تمدید تعلیق تحریم‌ها را مشروط دانست و خطاب به کنگره و متحدان اروپایی خود هشدار داد که باید در مدت 4 ماه آینده با کاخ سفید به توافقی در راستای اصلاح برجام دست یابند.

این در حالی است که متحدان اروپایی آمریکا بارها اعلام کرده‌اند که برجام از دیگر موضوعات جدا است و نباید آن را تغییر داد. مقامات کشورمان نیز بارها تاکید کرده اند که هرگونه مذاکره مجدد در مورد برجام غیر ممکن است و تغییر برجام نقض آن محسوب می‌شود.

در حالی که برخی کارشناسان معتقدند که ترامپ نباید اروپا را به طور علنی تهدید به همکاری می کرد و این موضوع می‌تواند به مقاومت اتحادیه اروپا در مقابل فشار ترامپ برای لغو برجام منجر شود اما اغلب کارشناسان و نظریه پردازان بین‌المللی می‌گویند در عمل با خروج آمریکا از برجام این توافق فرو می‌پاشد چرا که شرکت‌های اروپایی و بین‌المللی به دلیل ترس از  تحریم‌های  مالی آمریکا از معامله با ایران دوری می‌کنند و توافقی که نفع اقتصادی را برای ایران نداشته باشد نمی‌تواند ایران را راضی نگه دارد.

در همین راستا و در گفت‌وگویی جرالد فیرشتین، سفیر پیشین آمریکا در یمن  و رییس کنونی امور خلیج فارس اندیشکده خاورمیانه در واشنگتن  به برخی سوالات خبرنگار ایسنا پاسخ داده است.

جرالد فیرشتین از سال 1975 که وارد وزارت خارجه‌ آمریکا شد تا سال 1992 به عنوان دیپلمات ارشد در کشورهای پاکستان، تونس و عربستان حضور داشته است.او از سال 1995 تا 1998 کاردار آمریکا در عمان بوده است. معاون سرکنسولگری آمریکا در اسراییل از دیگر مسندهای او بین سال‌های 1998 تا 2001 بود. وی همچنین 2 سال در بیروت به عنوان دیپلمات فعال بوده است. فیرشتین از سال 2010 تا 2013 سفیر باراک اوباما در یمن بود.

وی در پاسخ به این سوال که برجام را راهکار مناسبی برای حل مساله هسته‌ای ایران می‌داند گفت: به عقیده من در حالیکه برجام یک راه‌حل دائمی برای رفع موضوع برنامه هسته‌ای ایران نیست اما برجام یک راه‌حل موقتی است که تنش‌ها و تهدید تقابل هسته‌ای در منطقه را برای مدتی کاهش می‌دهد در حالیکه زمان و فضای لازم را برای دستیابی به یک راه‌حل دائم فراهم می‌کند.

فیرشتین در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه برجام توافقی برای حل مساله هسته‌ای است و طرف‌ها در جریان مذاکرات تلاش کردند تا موضوعات دیگری وارد آن نشود، این در حالی است که ترامپ به صراحت می‌گوید برجام تاثیری در نقش ایران در منطقه نداشته است، آیا باید از برجام چنین انتظاری داشت؟ اظهار کرد: مذاکره‌کنندگان به این درک رسیده بودند که وارد کردن موضوعات دیگر مثل «دخالت ایران در امور کشورهای همسایه» و یا برنامه موشکی بالستیک ایران شکست حتمی مذاکرات را منجر می‌شد.

دولت اوباما معتقد بود که دستیابی به یک توافق هسته‌ای با ایران بسیار مهم است و تصمیم گرفت تا موضوع هسته‌ای را با دیگر نگرانی‌های مربوط به ایران ترکیب نکند. اما دولت ترامپ اعلام کرده است که استراتژی دولت اوباما منحرف شده است و پافشاری می‌کند که همه نگرانی‌های مربوط به ایران باید به صورت یکجا رفع شود.

وی با تاکید بر اینکه لغو یک جانبه برجام به اعتماد بین‌المللی در زمینه توافق‌های بین‌المللی با آمریکا لطمه وارد خواهد کرد، افزود: به خصوص اگر آمریکا به دنبال دستیابی به یک توافق مشابه با کره شمالی است خروج از برجام باعث کاهش اعتماد بین‌المللی به واشنگتن می‌شود.

سفیر پیشین آمریکا در یمن پاسخ به این سوال را که واکنش‌های اروپا به تهدید ترامپ برای خروج از برجام چه خواهد بود و اینکه آیا اروپا برای تغییر در برجام با کاخ سفید همراه خواهد شد را اینگونه مطرح کرد: در میان دولت‌های غربی موافقت‌هایی با دولت ترامپ مبنی بر وجود برخی نواقص در برجام وجود دارد اما همه طرف‌ها به استثنای آمریکا تاکید دارند که برجام نتیجه‌بخش بوده است و قصد تضعیف برجام را ندارند بنابراین احتمال دارد انگلیس، فرانسه و آلمان ممکن است بخواهند تا با آمریکا در مورد موضوعاتی مثل «بند غروب» به طور جداگانه همکاری کنند اما در همین حال تاکید خواهند کرد که خواستار ادامه برجام هستند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا معتقدید که سیاست‌های ترامپ در مورد ایران با شکست روبرو شده است؟ آیا او در نهایت از برجام خارج خواهد شد؟گفت: پیش‌بینی واکنش ترامپ اگر خواسته او مبنی بر ایجاد تغییراتی در برجام حاصل نشود دشوار است. در حالیکه ترامپ تهدید کرده است در صورت عدم اصلاح برجام از این توافق خارج خواهد شد. این سناریو بسیار محتمل است که مقامات ارشد دولت وی تلاش کنند تا مانع انجام این اقدام شوند و به ترامپ یادآوری کنند که خروج یکجانبه آمریکا از برجام باعث منزوی شدن آمریکا می‌شود.

وی در مورد خروج احتمالی ترامپ از برجام و تاثیر آن بر بی میلی کره شمالی برای مذاکره هسته‌ای گفت: خروج آمریکا از برجام می‌تواند از سوی کره شمالی و دیگران اینگونه تفسیر شود که آمریکا قابل اطمینان نیست و احتمالا پیونگ یانگ از مذاکره خودداری خواهد کرد.

وی همچنین در ادامه و در پاسخ به سوالی در مورد احتمال تغییر در دیدگاه‌ها و مواضع ترامپ اظهار کرد که هیچ مدرکی مبنی بر اینکه دیدگاه‌های ترامپ  نسبت به روزهای نخستش نرم‌تر شده وجود ندارد.

فیرشتین در پاسخ به سوال دیگری که آیا فکر می‌کنید که ایران مهم‌ترین تهدید برای آمریکا در خاورمیانه است؟ مدعی شد: ایران نقش ثبات‌زدایی در منطقه داشته که باعث افزایش تنش‌ها و درگیری‌های طولانی مدت شده است، اقدامات ایران منافع آمریکا را تهدید می‌کند.

وی با تاکید بر اینکه رد پایبندی ایران به برجام از سوی ترامپ یک موضوع داخلی آمریکا است که تاثیری بر برجام نداشته است گفت: ترامپ در ماه ژانویه یک بار دیگر تعلیق تهدیدهای ایران را تمدید کرد؛ سوال مهم در مورد این است که آیا او یک بار دیگر تعلیق تحریم‌های ایران را تمدید خواهد کرد. او تهدید کرده است که تعلیق تحریم‌ها را تمدید نمی‌کند که به معنای خروج آمریکا از برجام خواهد بود. اگر طرف‌های دیگر با اعمال تغییرات موافقت نکنند اما توافق بر روی اعمال تغییرات خواسته شده ترامپ در برجام تقریبا غیرممکن است. بنابراین نکته این است که ترامپ تهدیدهای خود را عملی خواهد کرد یا خیر. پاسخ این سوال را اکنون نمی‌توان پیش‌بینی کرد.

سفیر پیشین آمریکا در یمن در مورد پیامدهای احتمالی انتقال سفارت آمریکا به قدس برای اسراییل و صلح در خاورمیانه افزود: بیانیه به رسمیت شناختن قدس به عنوان پایتخت اسرائیل از سوی آمریکا در نبود یک توافق جامع میان اسرائیل و فلسطین حداقل مذاکرات میان دو طرف را برای دستیابی به صلح و رفع درگیری‌ها پایان داد. باید دید که آیا دو طرف مذاکرات صلح را از سر می‌گیرند و اینکه فلسطینی‌ها به آمریکا به عنوان واسطه در توافق اعتماد خواهند کرد.

پیامدهای احتمالی این اقدام برای اسرائیل اکنون قابل پیش‌بینی نیست در حالیکه بسیاری معتقدند پیامدهای بلندمدت این تقابل‌ها برای اسرائیل منفی است و بنابراین تصمیم به رسمیت شناختن قدس به عنوان پایتخت اسرائیل برای آن منفی خواهد بود اما بسیاری دیگر با این ارزیابی مخالف هستند.

وی در پایان به مهم ترین چالش های پیش رو در سال 2018 در خاورمیانه اشاره کرد و افزود: مسائل زیادی در خاورمیانه وجود دارد که برای جامعه بین‌الملل در سال جاری مهم خواهد بود. از جمله :

1ـ آیا تنش‌ها میان ایران و آمریکا، عربستان، اسرائیل و دیگر کشورها در منطقه تشدید می‌شود یا کاهش پیدا می‌کند و تاثیر آن بر ادامه درگیری و بحران‌ها در خاورمیانه

2ـ آیا یک راهکار برای پایان جنگ‌های داخلی در سوریه، یمن و لیبی ایجاد خواهد شد؟

3ـ احتمال اینکه ناآرامی‌های داخلی در کشورهای حاشیه خلیج‌فارس آغاز شود، چقدر خواهد بود؟

4ـ نوسان قیمت نفت به دلیل اختلال در تولید در نتیجه عوامل ذکر شده .

گفت‌وگو از خبرنگار ایسنا: پوریا فیروزنژاد

انتهای پیام