«زهره فلاح زاده» در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، بنای مذکور که در مالکیت بخش خصوصی و اکنون لااستفاده است را متعلق به عهد قاجار دانست و اظهار کرد: سنت «دوشاب پزی» در شهرستان ابرکوه و به‌ویژه دهستان فراغه سابقه دیرینه‌ای داشته و با آداب و رسوم خاصی انجام می‌شده است.

وی ادامه داد: امروزه با توجه به رشد صنعت و مهجور ماندن کارگاه‌های سنتی، اکثر این کارگاه‌ها بلااستفاده و تخریب شده‌اند به طوری که در حال حاضر تنها کارگاه باقی‌مانده و سالم در این بخش، کارگاه «سهراب عسکرنژاد» در فراغه است .

فلاح زاده این که تاکنون هیچ‌گونه دخل و تصرفی در این بنا صورت نگرفته را باعث اهمیت دوچندان آن خواند و افزود: این کارگاه در واقع بنایی مستطیل شکل است که درب ورودی آن در ضلع شمالی واقع شده و دو پیرنشین در دو جهت ورودی قرار گرفته است .

وی در رابطه با شکل ظاهری بنا نیز گفت: پس از ورود به بنا با سه فضای مستقلی دارای طاق گهواره‌ای مواجه می‌شویم که با استفاده از دو روش «رگه چینی» و «لایه چینی» پوشش داده شده است و در میان هر یک از طاق‌ها روزنه‌ای به قطر تقریبی 50 سانتی‌متر قرار دارد که نور را به داخل فضا هدایت می‌کند.

کارشناس ارشد مرمت و معماری بنا با بیان این که این فضاهای سه‌گانه هریک به وسیله یک ورودی به فضای بعدی مرتبط می‌شود، اضافه کرد: هر یک از این بخش‌ها در قدیم کاربرد ویژه‌ای داشته است.

وی یادآور شد: اولین فضا که سکویی به ارتفاع 60 سانتی‌متر دارد، محل استراحت صاحب کارگاه و باغدارانی بوده که جهت تهیه دوشاب از انگورِ باغ خود، به این محل مراجعه می‌کردند. مقابل این سکوی استراحت، «منگنه» قرار دارد که به صورت یک حوضچه بوده و انگورهایی را که آب آن گرفته شده بوده جهت فشارِ نهایی و خارج شدن تتمه آب در آن قرار می‌دادند .

فلاح زاده ادامه داد: در فضای بعدی و قسمت مرکزی بنا حوضچه دیگری قرار دارد که با لایه‌ای از خارهای بیابانی پوشیده و انگورها بر روی آن ریخته می‌شد و در ادامه طی عملیاتی که در اصطلاح محلی به آن «پاچلون» گفته می‌شد، آب انگور خارج و از طریق مجرایی به حوضچه کناری انتقال می‌یافت و خاک مخصوصی به نام «خاک نر» در آن ریخته می‌شد تا مانع شراب شدن، آب انگور شود .

وی اضافه کرد: پس از ته‌نشین شدن کامل خاک مخصوص، آب انگور به آرامی به پاتیل مسی پخت، منتقل و به این ترتیب مراحلِ تهیه دوشاب آغاز می‌شدو پس از پایان پخت، دوشاب حاصل توسط مجرایی به خمره‌های مادر که سه عدد بودند و در فضای سوم ساختمان قرار داشتند، ریخته می‌شد.

این استاد دانشگاه عنوان کرد: در مقابل خمره مادر هفت خمره دیگر از جنس سفال وجود داشته که دوشاب از خمره اصلی به آن‌ها منتقل و در نهایت صاحب انگور با استفاده از ظرف‌های مخصوصی که از پوست گوسفند تهیه می‌شد، دوشاب به دست آمده را تحویل می‌گرفت .

گفتنی است که پرونده ثبتی بنای مذبور توسط «زهره فلاح زاده» کارشناس ارشد معماری و مرمت بنا تهیه شده است و این بنا به زودی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت خواهد رسید.

انتهای پیام