به گزارش ایسنا، یکی از مصوبات و الزامات طرح جامع کاهش آلودگی هوای اراک توسعه فضای سبز بوده است به نحوی ظرف 10 سال اخیر باید هزار هکتار توسعه فضای سبز در اراک اجرایی می‌شد که تاکنون این مصوبه به صورت کامل محقق نشده است و از طرفی گاه شاهد قطع درختان به منظور توسعه عمرانی شهر بوده‌ایم، از سویی خشک شدن باغات سنجان که از آن به عنوان ریه شهر اراک یاد می‌شود فاجعه ای که رقم خورده و سرمایه عظیمی از دست رفته است.

مهمترین دلیلی که تا به امروز جهت اجرایی نشدن این مصوبه عنوان می‌شود نبود منابع آبی پایدار، مطمئن و کافی است که براساس آن همچنان این خلاء بزرگ به قوت خود باقی است.

شهرداری، منابع‌طبیعی و دستگاه‌های مرتبط همواره آمادگی خود را برای توسعه فضای سبز اعلام کرده‌اند، اما زمانی که کار به پای اجرا می‌رسد با دیوار و سدی بلند به نام تامین منابع آبی مواجه هستند و البته اینکه چرا طی 10 سال اخیر تلاشی در جهت تامین منابع آب صورت نگرفته خود جای سوال و تامل دارد.

با استقرار شورای پنجم شهر اراک در مسند پارلمان محلی یکی از دغدغه های این نمایندگان توسعه فضای سبز عنوان شد و راهکار اصلی خروج از آلودگی هوا را توسعه فضای سبز می‌دانند، بر همین اساس جلسات مختلفی در این راستا توسط کمیسیون خدمات شهری، محیط زیست و سلامت این شورا با محوریت توسعه فضای سبز، تامین منابع آب، وضعیت کنونی و چشم‌انداز آینده در دستور کار است و یکشنبه هفته گذشته نیز یکی از این جلسات با تمرکز بر شفاف‌سازی منابع آبی در اختیار و وضعیت باغات سنجان و راهکار احیای آن برگزار شد.

در کنار این موارد که در جلسه شورای شهر مطرح شد مشکلات بسیار دیگری گریبان فضای سبز اراک را گرفته و تاکنون راه چاره‌ای برای آن اتخاذ نشده است.

با توجه به تعدد مشکلات سال گذشته اتاق فکر نیز به کمک فضای سبز اراک آمد، به طوری که عسگری مدیرعامل سازمان پارک ها و فضای سبز شهرداری اراک کیفیت خاک را عامل رشد ناکافی درختان و گیاهان اراک دانست و گفت: فضای سبز اراک تنها 30 سانتیمتر خاک مناسب دارد و از این عمق به بعد خاک توان تغذیه درخت و گیاه را ندارد.

از طرف دیگر درختان برخی مناطق اراک نیازمند اصلاح یا تعویض هستند و باید علت عدم رشد مناسب آنها نیز مورد واکاوی قرار گیرد، اما وضعیت منابع آبی امری است که قطعا باید با اولویت دنبال شود چراکه آب نیاز اولیه توسعه و رشد فضای سبز و گیاهان است و شرایط کنونی مسلما در این امر تاثیرگذاری بالایی دارد.

تامین آب فضای سبز اراک از 23 حلقه چاه

مسئول سیستم آبرسانی و قنوات سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهرداری اراک در خصوص وضعیت منابع آبی این شهر با اشاره به سه منبع تامین آب فضای سبز اراک عنوان کرد: در حال حاضر یک منبع مربوط به چاه‌های غیرقابل شرب است که 23 حلقه چاه در این حوزه مورد استفاده قرار می‌گیرد، از این تعداد 16 حلقه چاه آلوده و غیرقابل شرب و باقی نیز تملک شده است، اما به دلیل مشکلات مربوط به شرکت آب منطقه‌ای استان مرکزی و مباحث تخصیصی، پرونده راکد باقی مانده است.

ایرج ابراهیمی تصریح کرد: از 23 حلقه چاه مذکور در مجموع 550 لیتر در ثانیه آب برداشت می‌شود که البته این برداشت براساس کارکرد چاه است و به صورت کامل و 24 ساعته برداشت صورت نمی‌گیرد.

وی منبع دوم آب را قنوات دانست و افزود: در حال حاضر از دو رشته قنات وزیری و سپهداری استفاده می‌شود که با لایروبی موثر این قنوات احیا شده اند و آب مناسبی از آنها استحصال شده است و درختان حاشیه شهر و فضای سبز کمربندی غرب از آن تغذیه می‌شوند.

ابراهیمی با اشاره به برداشت 50 تا 80 لیتر در ثانیه آب از قنات وزیری بیان کرد: قنات سپهداری که مظهر آن در ابتدای خیابان حصار است به عنوان منبع آب دره گردو در نظر گرفته شده است.

وی دیگر منبع تامین آب فضای سبز اراک را آب شرب دانست و با بیان اینکه 93 درصد از فضای سبز اراک از آب خام همچون چاه و قنات استفاده می‌کند، تصریح کرد: تنها هفت درصد از فضای سبز با استفاده از آب شرب آبیاری می‌شود چراکه برای این حجم از فضای سبز به هیچ عنوان امکان استفاده از آب خام وجود ندارد و نسبت به قنات یا چاه های موجود نیز فاصله بسیاری دارد.

پساب در نوبت آبیاری فضای سبز اراک

مسئول سیستم آبرسانی و قنوات سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهرداری اراک اظهار کرد: 1.5 میلیون مترمکعب آب شرب در سال گذشته برای فضای سبز استفاده شده است. از سال 1390 بحث ساماندهی انشعابات آب شرب در دستور کار قرار دارد و در حال حاضر از 500 انشعاب آب شرب استفاده می‌شود.

وی منبع آینده مورد استفاده برای آبیاری فضای سبز اراک را پساب دانست و گفت: برای استفاده از این منبع به 45 کیلومتر خط انتقال نیاز است که تاکنون 4 کیلومتر آن اجرایی شده است که یک خط برای گردنه سیبک و یک خط نیز برای پارک شهید باهنر اجرایی می‌شود.

ابراهیمی اعتبار هزینه شده برای این چهار کیلومتر را یک میلیارد و 700 میلیون تومان عنوان کرد که با تخصیص‌های مناسب بعدی کار تکمیل خواهد شد و امسال برای اراضی چقا از آب حاصل از پساب استفاده می‌شود.

وی در خصوص احیای باغات سنجان و کرهرود اظهار کرد: تا به امروز در حد توان برای احیای این باغات تلاش شده است به طوری که طی 2 سال اخیر حدود 500 میلیون تومان جهت حمایت از باغداران پرداخت شده ولی نیازمند اعتبارات مناسب‌تری هستیم.

کسری 300 لیتری آب فضای سبز اراک

ابراهیمی با تاکید بر اینکه مشاور برای جداسازی آب شرب از آب فضای سبز مطالعات لازم را از سال 1383 تا 1386 انجام داده است، افزود: براساس این مطالعه میزان آب مورد نیاز طبق اقلیم و فضای سبز برای هکتار 9 دهم لیتر در ثانیه است و برای هزار و 300 هکتار فضای سبز اراک هزار لیتر در ثانیه آب نیاز است، اما در حال حاضر به واسطه منابع مذکور 700 لیتر آب برای هر ثانیه در اختیار است و در عمل 300 لیتر کسری آب وجود دارد.

مسئول سیستم آبرسانی و قنوات سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهرداری اراک با بیان اینکه لازم است مطالعه انجام شده بازنگری و بروزرسانی شود، افزود: قطعا برای استفاده بهینه از آب و جبران کمبودها باید از سیستم نوین آبیاری و گونه مقاوم به کم آبی در شهر اراک استفاده شود.

پای مدیریت فضای سبز اراک می‌لنگد

به گزارش ایسنا، یکی از فعالان حوزه آب در شهر اراک، در خصوص وضعیت فضای سبز این شهر و چالش ها و نیازهای موجود به ایسنا گفت: برای حل بخشی از آلودگی هوا داشتن فضای سبز مناسب با کارکرد واقعی که کنترل آلاینده‌ها، ریزگردهای حاصل از صنایع، تلطیف هوا و کنترل جزیره گرمایی و زیبایی منظر شهر را به همراه داشته باشد امری ضروری است اما نکته قابل تامل این است که بخش اعظمی از فضای سبز اراک دارای کارکرد صحیح فضای سبز نیست.

احسان آخانی دلیل این امر را بحران مدیریت در حوزه فضای سبز اراک دانست و افزود: در حال حاضر فضای سبز اراک با کمبود منابع آب، چالش های مرتبط با آفات و بیماری و مشکلات تغذیه ای مواجه است که باید مدیریت درستی برای آن در نظر گرفته شود که این مدیریت درست در واقع کارکرد درست فضای سبز را منتج می‌شود.

وی با اشاره به اینکه مدیریت منابع انسانی و مدیریت منابع مالی نیز خود از عوامل موثر در مدیریت فضای سبز است، تاکید کرد: فاکتور اول و اصلی داشتن فضای سبز با کارکرد واقعی منابع آبی است و باید میزان این منابع، نیاز واقعی و کمبودها به صورت دقیق ارزیابی شود. قطعا در صورت وجود و دسترسی به اطلاعات جامع می‌توان برنامه‌ریزی درست و اثربخشی برای حفظ، احیا و توسعه فضای سبز رقم زد که البته این توسعه باید به سمت کاشت درخت سوق یابد چراکه کاشت چمن نیاز آبی فراوان و در عمل بدون بازدهی را در پی دارد.

آخانی تصریح کرد: به گفته مسئولان هزار و 300 هکتار فضای سبز و حدود 100 هکتار چمنکاری در اراک وجود دارد که از طریق چاه غیرقابل شرب و قنوات حوزه شهری آبیاری می‌شوند و علاوه بر آن در منطقه جنوب غربی اراک نیز فضای سبز سنجان و کرهرود در اختیار است.

وی با تاکید بر لزوم تامین منابع آب به عنوان اصلی‌ترین فاکتور حفط، احیا و توسعه فضای سبز عنوان کرد: با وجود منابع موجود در حال‌حاضر حدود 500 لیتر در ثانیه کمبود آب در اراک وجود دارد و به معنای واقعی فضای سبز امروز اراک دچار نقصان و کمبود آب است که منجر به از دست رفتن بخشی از این فضا شده است.

چمن آب را می‌بلعد

این فعال محیط زیست عنوان کرد: متاسفانه با وجود کمبود و تنش‌های آبی همچنان در برخی نقاط اصرار بر کشت چمن هست. نیاز آبی چمن در هر مترمربع 15 تا 20 لیتر است، اما گاهی به کشاورزی تهمت می‌زنند که بخش اعظمی از آب را مصرف می‌کند سوال اینجاست که آیا این چمن کارکرد اصلی فضای سبز را دارد؟ می‌تواند آلاینده فیزیکی و شیمیایی را کنترل و هوا را تلطیف کند و فضاسازی شهری داشته باشد؟ که قطعا پاسخ منفی است.

وی با بیان اینکه تا زمانی که منابع و هدف نهایی تعیین نشود نمی‌توان برای آینده درست تصمیم گرفت، افزود: فضای سبز شهری اراک دچار عدم مدیریت آفات، بیماری و تغذیه است که این مشکل نیز خود به وضعیت آب باز می‌گردد، اگر آب به عنوان نیاز اصلی گیاه در اختیار نباشد قطعا نمی‌توان تغذیه مناسبی برای آن تعریف کرد و نمی‌توان مبارزه علمی و کارآمد با آفات داشت. زمانی که یک درخت دچار تنش خشکی شود در مقابل انواع پارازیت ها و آفات آسیب‌پذیر خواهد بود و فضای سبز به راحتی از بین می‌رود.

آخانی با تاکید بر اینکه حفظ فضای سبز تنها به کاشت و آبیاری خلاصه نمی‌شود بلکه مدیریت پیچیده‌ای را می‌طلبد، اظهار کرد: در حوزه تامین منابع آب، انتقال آب حاصل از پساب برای فضای سبز مطرح است و تاکنون نیز 250 لیتر در ثانیه به این امر اختصاص یافته است، اما فضای سبز کنونی 500 لیتر کسری آب دارد و برای حل بخشی از مشکل بحران موجود در حوزه آب فضای سبز باید به صورت جدی و سریع سطح چمن موجود کاهش یابد چراکه این کاهش سطح، ذخیره آب خوبی در اختیار قرار می‌دهد که می‌توان از محل آن آبیاری مشجر را دنبال کرد.

وی با بیان اینکه درختان با افزایش سن، نیاز آبی کمتری می یابند و می توان در جهت استفاده از منابع آبی باقی مانده به توسعه فضای سبز اقدام کرد، افزود: کمترین تاثیر کاهش سطح چمن کاهش استفاده از سفره‌های آب زیرزمینی است و با اصلاح آلگوی آبیاری، استفاده از سیستم های نوین و کشت گیاه مقاوم به کم آبی مانند داغداغان، درختچه سماق، زالزالک، بلوط زاگرس، بنه، گل محمدی، درخت کوچیا(جارو) که به وفور می‌توان در منطقه زاگرس در اختیار داشت می‌توان تحولی در کاشت گونه های فضای سبز اراک ایجاد کرد.

دانش توسعه فضای سبز پایدار در اراک مهیاست

این فعال حوزه آب با اشاره به اینکه دانش و گونه‌های گیاهی تحول‌آفرین در شهر اراک موجود است و بحران آب را می‌توان با مدیریت درست و حتی بدون تعریف منابع آبی جدید کنترل کرد، تصریح کرد: اگر شرایط و بحران کنونی مدیریت نشود حتی با تعریف منابع جدید آبی به جایی ‌نمی‌رسیم، باید منابع موجود را مدیریت کرد، فضای سبز کنونی را حفظ کرد، نقاط دچار تنش آبی و آفت را تحت کنترل در آورد و سپس به سمت توسعه حرکت کرد.

وی آرزوی فعالان محیط زیست را بازگشت اراک به دوران باغ شهری دانست و گفت: متاسفانه منابع آبی گذشته در اختیار ما نیست، اما می‌توان با منابع موجود مدیریت درستی اعمال کرد و فضای سبز کارآمد در اختیار داشت.

آخانی حل مسئله فضای سبز شهر اراک را منوط به رفع چالش‌های مدیریتی عنوان کرد و گفت: در حوزه منابع آبی، مالی، منابع آنسانی، کنترل آفات، بیماری‌ها و تغذیه می‌توان با تشکیل تیم‌های کارشناسی مسئله را حل کرد، اما باید بر این موضوع تمرکز داشت که وضعیت آبی کشور و استان خوب نیست و باید برنامه‌ به دور از چالش‌آفرینی در این حوزه تعریف کرد تا در درازمدت مدیریت شهری حاکم در کشور دچار چالش جدید نشود، باید حل مسائل مدیریتی در اولویت قرار گیرد.

وی با بیان اینکه مدیریت نیروی انسانی و کارشناسان و متخصصان نیز یکی از چالش‌های موجود در حوزه فضای سبز شهر اراک است که در مقایسه با فاکتور اصلی کمبود منابع آب به سهولت بیشتری قابل رفع است و می‌توان با افزایش سطح دانش نیروهای مجموعه فضای سبز در حوزه شهری این چالش را رفع کرد و توان آن در استان وجود دارد، اظهار کرد:  البته توسعه فضای سبز باید به دور از شعار دنبال شود، از ایجاد فضای سبز هزار هکتاری سخن گفته می‌شود در صورتی که آب فضای سبز موجود در اختیار نیست، باید جهت حفظ فضای سبز موجود و توسعه پایدار تلاش کرد.  

آب قنوات سنجان و کرهرود در مسیر قره‌کهریز و میقان

آخانی تصریح کرد: مدیریت فضای سبز منطقه چقا خود یک مسئله شده است و این سوال مطرح است که آیا در ابتدای ایجاد فضای سبز در این منطقه آزمایش خاک، آب، پروفیل خاک انجام شد؟ گونه‌های کاشته شده مناسب اقلیم است؟  با توجه به دوران بازگشت سرما به این منطقه منابع مالی، آب و تاسیسات هزینه شده در آن منطقه اثربخشی داشته است یا خیر؟ ضعف مدیریتی باعث بروز این شرایط شده است، بلوارهای بزرگ شهر به محلی برای چمن کاری بدل شده است و بدون اینکه بدانند مهمترین نهاده یا فاکتور اصلی توسعه کشور (آب) را صرف فضای سبزی می‌کنند که هیچ بازدهی نخواهد داشت.

وی به وضیعت فضای سبز سنجان و کرهرود به عنوان ریه های شهر در جنوب غربی اراک اشاره کرد و گفت: فضای سبز این منطقه وسعتی 700 هکتاری دارد که توسط مالکان خصوصی اداره می‌شود. بخشی از آب این فضای سبز را از رودخانه قره کهریز تامین می کرده اند که متاسفانه در سال‌های اخیر به دلیل وجود سدهای بالادست رودخانه خشک شده است و باید برای احیای آن که در نهایت به تالاب می‌رسد مدیریت مناسب اعمال شود.

رئیس هیات امنای قنات‌های سنجان و کرهرود عنوان کرد: حدود 80 درصد از آب این فضای سبز توسط قنوات تامین می‌شد که این حوزه با چالش جدی مواجه شد و در عمل منبع آبی برای استفاده باقی نماند. این مهم به چالش جدی منطقه بدل شد به طوری که انگیزه مناسب برای مالکان جهت حفظ و احیای این باغات و فضای سبز باقی نماند. سال‌های گذشته اعتبارات دولتی برای احیای فضای سبز و باغات در اختیار نبود، اما از سال 92 مجموعه شهری و استانی و نمایندگان دوره دهم مجلس باعث بروز اتفاق مثبت در احیای قنوات و کانال‌گذاری شدند و امروز اگر این روند در شورای پنجم ادامه یابد روند حرکتی احیای فضای سبز سنجان به شکل مثبت رقم می‌خورد.

وی بیان کرد: فجایعی که در سال‌های قبل (از سال 92 تا 94) با رهاسازی منطقه رقم خورد نباید مجددا تکرار شود. تلاش داریم با ایجاد انگیزه برای مردم شرایطی فراهم شود که خود وارد میدان احیای فضای سبز شوند و بر همین اساس برای اولین بار هیات امنای متشکل از همه قنوات ایجاد شد تا بتوانند مردم را جهت حفظ فضای سبز راهبری کنند.

آخانی با تاکید بر اینکه این فضای سبز با توجه به قدمت و هزینه پایین نگهداری و به دلیل اینکه ریه‌های زنده شهر اراک به شمار می‌روند، شرایط مناسبی برای کارکرد واقعی به معنای فضای سبز دارد و اعتقاد بر این است که با کمک به این مالکان باید شرایط حفاظتی در این منطقه دنبال شود، رودخانه قره‌کهریز را یکی از مهمترین منابع آب تالاب عنوان و تصریح کرد: در گذشته مالکان این منطقه پس از پایان فصل زراعت منابع آب را در اختیار تالاب قرار می‌دادند ولی با تلاش‌های صورت گرفته طی دو سال اخیر(سال 95 و 96) طبق هماهنگی با جامعه محلی در اواسط آبان و اوایل آذر ماه آب قنات برای رسیدن به تالاب در رودخانه رها می‌شود. می‌توان با این کار اتفاقات مثبتی را رقم زد چراکه حفظ تالاب کل شهر را متاثر می‌کند.

به گزارش ایسنا؛ 10 سال از تصویب طرح جامع کاهش آلودگی هوا اراک گذشت اما اراک همچنان آلوده است و هوای ناسالم را به شهروندان خود ارمغان می‌دهد. توسعه فضای سبز که راهکار اصلی بهبود هواست همچنان و حتی بدتر از گذشته درجا می‌زند.

شهروندان محق هستند که در شهری سالم و زیبا زندگی کنند و هیچ دلیل مدیریتی را نیز نمی‌توان درخصوص عدم بهره مندی آنان از این حق پذیرفت، کنترل و تامین منابع آب جهت احیا و توسعه فضای سبز ارتباطی به شهروندان ندارد که به دلایل مختلف پشت گوش انداخته می‌شود، مدیریت منابع آب فضای سبز شاید تنها موردی است که مردم هیچ دخالتی در آن ندارند و تنها انتظار آنها توسعه‌ فضای سبز جهت برخورداری از شهری زیباتر و سالم‌تر است که قطعا اعمال مدیریت جامع را می‌طلبد.

انتهای پیام