به گزارش ایسنا، در روزهای ابتدایی حضور بیل‌های مکانیکی‌ و جرثقیل‌ها در فاصله‌ یکصد متری «برج ‌مقبره‌های کبود و مدور» مراغه در آذربایجان شرقی، حتی محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری هم در نامه‌ای به رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی نسبت به ادامه‌دار بودنِ آن ابراز نگرانی کرد و خواسته بود تا نخست مطالعات باستان‌شناسیِ حریم این برج‌های تاریخی انجام شود.

از سوی دیگر، به دنبال گذشت حدود ۴۰ سال از آخرین پوششی که روی گنبد این دو برج نصب شده بود، ساماندهی آن‌ها از سوی میراث فرهنگی مراغه در دستور کار قرار گرفت، اقدامی که در قدم نخست باید اصلاح سقف و پوشش گنبد کبود را اجرائی می‌کرد. اما یکی از کارگرانِ پیمانکارِ این پروژه در بخشی از کار از پتک استفاده می‌کند، اقدامی که میراث فرهنگی بلافاصله آن را متوقف می‌کند.

مغازه‌هایی که رو به حیاط گنبد کبود باز می‌شوند

مریم امیری، فعال میراث فرهنگی مراغه‌ای و کارشناس مدیریت گردشگری در این زمینه به ایسنا می‌گوید: گنبد کبود مراغه به مرمت و احیا نیاز دارد، اما در ۱۵ سال گذشته یک شرکت سرمایه‌گذاری اقدام به ساخت و ساز در حریم این مجموعه‌ی تاریخی کرده و سازمان میراث فرهنگی نیز پس از مواجهه با اعتراض نهادهای دوستدار میراث فرهنگی بر سر حفظ حریم ۲۵ متری با این شرکت سرمایه‌گذاری مدارا کرد، در نتیجه آن شرکت سرمایه‌گذاری اکنون پنجره‌های نورگیر ساختمانی را به سمت گنبد کبود باز کرده می‌کند.

سقف گنبد مراغه را برمی‌دارند و جایش بتون می‌ریزند!

او ادامه می‌دهد: پیش از این پوشش موقتی برای گنبد کبود مراغه در نظر گرفته شده بود و در حال حاضر با توجه به نیاز این سقف به مرمت، میراث فرهنگی استان آذربایجان شرقی طرحی داده تا بر اساس آن سقف سبکی برای این گنبد در نظر گرفته شود و رینگ بتنی برای این کار ساخته شود، در این شرایط به نظر می‌رسد اداره میراث فرهنگی استان آذربایجان شرقی قصد دارد یک بار چند تنی را روی گنبد سلجوقی کبود بگذارند.

به گزارش ایسنا، به دنبال مطرح شدن این پروژه، محمدمشتری، مدیرعامل انجمن تاریخ‌پژوهی مراغه نیز در نامه‌ای به مسئول دفتر فنی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی نوشته است: «احتراما نظر به تعهدِ مورد انتظار از اداره کل میراث فرهنگی مبنی بر تهیه و ارایه طرح مرمتی کبود و نیز مدور و محوطه سازی آن، با عنایت به برنامه اخیر جایگزینی پوشش حفاظتی گنبد کبود از شیروانی سنتی به سازه جدید با وزن تقریبی پنج تن و نظر به اجرای بتن‌ریزی حجیم با بار تحمیلی حداقل ۱۸ تن و نگرانی عمیق متخصصین سمن‌ها و دوستداران میراث فرهنگی از نبودن طرح مرمت و اجرای عجولانه این اقدام از سوی پیمانکار عمرانی نه شرکت صاحب صلاحیت مرمتی که باعث تحمل بیش از ۲۳ تن می‌شود که در این چند روز بارها گوشزد شده است.

لذا به پیشنهاد کارگروه تخصصی انجمن متبوع جهت عرضه، طرح بستر پوشش حفاظتی مناسب‌تر به دفتر فنی میراث جهت بررسی و تدقیق آن تهیه شده است که به پیوست طرح اجرا و دستور کار پیاده‌سازی تقدیم حضور می‌گردد. (این امر فقط در این بازه زمانی و اضطرار موضوع که اصرار بر تحمیل بتنی با سنگینی بالا است صورت می‌پذیرد. لذا تأییدی بر ایجاد پوششی جدید از سوی پیمانکار طرح بر روی گنبد نیست. که آن خود امری جدا و قابل بحث است.)

ویژگی‌های نسبی طرح پیشنهاد: ۱- کاهش قابل ملاحظه بار بستر اجرایی پوشش حفاظتی تقریبا از ۱۸ تن به ۵ تن ۲- عملکرد مطلوب عنصر برگشت پذیری در پیشنهاد جایگزین به جای مخرب بودن برگشت‌پذیری در اجرای عجولانه پیمانکار ۳- کارکرد مطلوب‌تر پیشنهاد جایگزین در برابر زلزله»

پیگیری خبرنگار ایسنا برای صحبت با مسئول میراث فرهنگی شهرستان مراغه و مسئولان میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی در این زمینه ادامه دارد.

برج‌های مراغه و تاریخی که پشت سر گذاشته‌اند

به گزارش ایسنا، تا چند سال پیش هفت برج مقبره در مراغه وجود داشته که امروز چهار بنای آن باقی مانده است، «گنبد سرخ»، «برج مدور»، «گنبد کبود» و «گنبد غفاریه» را چهار گنبد سالم و استوار باقی مانده از گنبدهای قدیمی در این شهرستان هستند. سه اثر تخریب شده‌ی دیگر این برج مقبره‌ها؛ یکی به نام «گوی برج» در سال ۱۳۱۰ و پس از ثبت ملی تخریب شد و دو بنای دیگر نیز در کنار کبود قرار داشته‌ و امروز تخریب‌شده‌اند.

هفت گنبد یکی از «پنج گنج» نظامی است که به «علاءالدین» حاکم وقت مراغه در عصر سلجوقی هدیه داده شده است، بنابراین شاید عنوان اثر «نظامی» به دلیل تعدد گنبدهای مراغه بوده است، در حال حاضر نیز به دلیل وجود گنبدهای تاریخی که با هر یک از آن‌ها فصل جدیدی از خلاقیت‌ها و نوآوری‌های معماری ایرانی اسلامی آغاز یا جلوه‌گری کرده است، به شهر برج مقبره‌ها معروف است.

«گنبد کبود» از بناهای دوره‌ی سلجوقیان در شهر مراغه است که تزیینات به‌کار رفته در این بنا در مقایسه با سایر بناهای دوره‌ی سلجوقیان و ایلخانان مغول بی‌نظیر است. درباره‌ی زمان احداث گنبد کبود نظرات دیگری نیز وجود دارد؛ عده‌ای آن‌را مربوط به‌زمان مغول می‌دانند و عده‌ای تاریخ بنای برج را مربوط به قبل از هلاکوخان ذکر کرده‌اند. این بنای تاریخی ۱۵ دی ۱۳۱۰ به شماره ۱۳۵ درفهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

همچنین «برج مدور» در فاصله‌ی ده متری شمال گنبد کبود قرار گرفته‌است. روی کتیبه‌ی برج به خط کوفی تاریخ احداث بنا سال ۵۶۳ هجری نوشته شده، اما درباره‌ی نام بانی و مدفون داخل آن هیچ‌گونه اطلاعی در دست نیست و مزاری کاملاً ناشناخته‌ است. این بنا برجی است مدوری‌شکل با ظاهری ساده که با گنبدی دوپوش پوشیده شده‌ بود؛ ولی از گنبد و سقف آن در اثر مرور زمان چیزی برجای نمانده‌ است. این بنای آجری روی سکوی بلندی از سنگ که سردابی در میان دارد، قرار گرفته‌است. آن همزمان با «گنبد کبود» در ۱۵ دی ۱۳۱۰ و به شماره ۱۳۶ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

انتهای پیام