محمدسعید ایزدی در گفت‌وگو با ایسنا، به تشریح برنامه‌های دولت در سال ۱۳۹۵ برای ساماندهی مناطق ناکارآمد شهری، بافت‌های فرسوده و حاشیه شهرها پرداخت و اظهار کرد: برای نخستین بار در کشور پس از دو دهه اجرای سیاستهای بهسازی و نوسازی شهری، شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری بر پایه مطالعات انجام شده، سیاستها و اولویتهای وزارتخانه متبوع در حوزه توسعه شهری از مسائل کلان تا خرد و همچنین شناخت صحیح مسائل و نیز ظرفیتهای توسعه محلی به تدوین برنامه جامعی برای شهرهای هدف و در هر شهر برای محدوده‌ها و محله‌های هدف برنامه‌های بهسازی و نوسازی شهری پرداخته و در این فرایند ۹ گام اساسی را نیز پیموده است.
تدوین برنامه‌های بازآفرینی در ۲۷۰۰ محله
وی یکی از گام‌های تحقق این هدف را تدوین برنامه جامع بازآفرینی شهری برای ۲۷۰۰ محله عنوان و تصریح کرد: در ۴۹۵ شهر مشتمل بر ۶۰ هزار هکتار بافت‌های میانی بالغ بر ۱۰۰۰ محله، در ۱۶۸ شهر با وسعت ۲۵ هزار هکتار بافت تاریخی بالغ بر ۶۰۰ محله و در ۹۱ شهر با وسعت ۴۵ هزار هکتار سکونتگاه غیر رسمی و ۱۱۰۰ محله و همچنین تهیه برنامه عملیاتی برای ۲۷۲ محله در ۸۳ شهر در سال ۱۳۹۵ ( ۵۸ محله تاریخی، ۲۷ محله ناکارآمد میانی و ۱۸۷ محله در سکونتگاه های غیر رسمی) مطالعات دقیقی صورت گرفت.
ایزدی با اشاره به ۹ گام پیموده شده برای تحقق این هدف گفت: تعیین شهرهای هدف و دارای اولویت در استان های کشور بر اساس شاخص های کمی و کیفی مدون، تعیین محلات و محدوده های هدف ودارای اولویت برنامه ریزی و اقدام بر حسب گونه، تبیین برنامه اقدام در محدوده ها و محله های هدف در حوزه های توسعه و ارتقای زیر ساخت، خدمات ارتقای فضاهای شهری و توسعه قلمرو عمومی، بهسازی و نوسازی مسکن، ابزارسازی، نهاد سازی، ظرفیت سازی، شبکه سازی و ارتقای توانمندیهای ساکنان از جمله این گامها بوده است.
مدیرعامل شرکت عمران و بهسازی شهری، دیگر اقدامات انجام شده را تعیین اولویت های انجام هر یک از اقدامات با توجه به خواست و نیاز ساکنان و امکان سنجی تحقق برنامه، تبیین نقش و سهم نقش آفرینان در اجرای هر یک از اقدامات با تاکید بر همکاری و مشارکت همه گروه های دخیل، بودجه ریزی اهرمی برای ترغیب و تشویق سایر دستگاه ها و بهینه سازی استفاده از منابع دولتی، تلاش برای نهادینه کردن این فرایند از طریق مستندسازی و ایجاد پایگاه داده، آموزش، ترویج و اطلاع رسانی و تبیین نظام نظارت، پاپیش و ارزیابی عنوان کرد.
ظرفیت سازی و نهادسازی با تبیین نقش و سهم کنشگران دخیل
ایزدی اظهار کرد: گام چهارم، ظرفیت سازی و نهادسازی با تبیین نقش و سهم کنشگران دخیل (دولت به عنوان سیاستگذار، حمایت کننده و تسهیلگر، شهرداریها به عنوان نهاد محوری مدیریت برنامه های عملیاتی و بخش خصوصی به عنوان مجری) است.
وی افزود: در این زمینه به تقویت نقش سازمان های مردم نهاد (سمن ها، هیات های امناء، تسهیل گران و شورایاری‌ها و شورای معتمدان محلی (راه‌اندازی دفاتر تسهیلگری در ۱۵ شهر) زمینه سازی حضور بخش خصوصی با تبیین ساختار نهاد توسعه گر در محلات هدف (هماهنگ کننده کلیه مجریان، مدیریت ریسک سرمایه گذاری و ضمانت کیفیت و خدمات حرفه ای در محدوده های هدف، تامین کننده منابع مالی و مدیریت و راهبری برنامه های مشارکت با ساکنان و مالکان) پرداختیم.
فراهم کردن ابزارهای مالی و قانونی پشتیبان
معاون وزیر راه و شهرسازی با بیان این‌که فراهم کردن ابزارهای مالی و قانونی پشتیبان برنامه های بازآفرینی شهری (ابزار سازی)، گام پنجم در این مسیر بوده است اظهار کرد: در این مرحله دستورالعمل اجرائی تبصره ۲ ماده هفت قانون حمایت از احیاء، بهسازی و نوسازی، به منظور تدوین روش های مختلف تامین منابع اجرای طرح های بازآفرینی با تشکیل صندوق بازآفرینی شهری و راه اندازی موسسات پس انداز و تسهیلات مسکن در بافت های ناکارآمد شهری تدوین شد.
ایزدی ادامه داد: مدیریت منابع غیر نقدی (دارائی ها)، صندوق‌های نیکوکاری، تامین مالی خرد از طریق راه‌اندازی صندوق‌های خرده وام، اختصاص منابع یارانه‌ای در اختیار بانک مسکن به تسهیلات نوسازی (۱۰ میلیارد ریال مندرج در قانون بودجه سال ۱۳۹۶)، تنوع بخشی و اولویت دادن به استفاده از تسهیلات بانکی به متقاضیان نوسازی و سایر ابزارهای مالی با محوریت بانک مسکن بعنوان یک بانک توسعه ای (تصویب کاهش نرخ سود وام ۱۶۰ میلیونی برای خانه اولی‌ها تا ۹ درصد و برای ساکنان بافت‌های فرسوده تا ۸ درصد، اعطای بیش از ۲۱۰۰۰ تسهیلات مشتمل بر وام نوسازی، ودیعه مسکن و مقاوم سازی در چارچوب مصوبه اعطای تسهیلات نوسازی مصوب هیات وزیران)، اختصاص ۹ ردیف خاص تملک دارایی طرح های عمرانی با اعتباری بالغ بر ۴۷۰۰ میلیارد ریال در چارچوب یک نظام بودجه ریزی اهرمی از دیگر برنامه‌های ما بوده است.
وی تاکید کرد: مصوبات هیات وزیران، ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی، شورای اجتماعی کشور، شورای عالی معماری و شهرسازی کشور، بانک مرکزی، مجلس شورای اسلامی (برنامه ششم و بودجه سال ۹۵ و ۹۶) و نیز تدابیر ابلاغی مقام معظم رهبری از مهمترین ابزارهای قانونی فراهم شده در این دوران هستند.
تهیه طرح در بافت‌های تاریخی و میانی در ۲۴۴ شهر
مدیرعامل شرکت مادرتخصصی عمران و بهسازی شهری با اشاره به گام ششم اظهار کرد: طرح ریزی بازآفرینی شهری، باتهیه طرح در بافت‌های تاریخی و میانی در ۲۴۴ شهر و در سکونتگاه‌های غیر رسمی در ۹۱ شهر، تهیه طرح‌های ویژه در چهار شهر مشهد، قم، شیراز و چابهار و دو مرکز تاریخی شیراز و دزفول بعنوان پایلوت برنامه های ویژه حفاظت، تدوین برنامه جامع مدیریت اقدام مشترک دستگاه‌ها در شهرهای استان سیستان و بلوچستان و همچنین شهر بندر عباس در استان هرمزگان انجام شده است.
به گفته ایزدی، با آسیب شناسی به عمل آمده که حاکی از ناکارآمدی طرح های تهیه شده به شیوه های رایج است، نظام طرح ریزی در این فرایند دچار تحولی عظیم شده است.
وی خاطرنشان کرد: طرح های پروژه محور، کمی، کالبد مبنا، غیر منعطف و بی توجه به خواست و نیاز مردم کنار گذاشته شده و علاوه بر محتوای جدید در یک نظام طرح ریزی نوین، فرایند محور، دارای ابعادی منعطف تر، شهر نگر و از سویی محله مبنا، مشارکتی و منطبق با خواست و نیاز ساکنان، تدوین و به اجرا گذاشته شده اند.
معاون وزیر راه و شهرسازی اظهار کرد: در این شیوه نامه جدید علاوه بر بازشناسی محدوده های ناکارآمد بر اساس دستورالعمل جامع جدید، شناخت واقعی مسائل و مشکلات این مناطق (تقاضا محور)، تعیین نقش و سهم این مناطق در سیاستهای توسعه شهر، تعیین اولویت ها، ظرفیت سنجی، توان سنجی و تبیین سیاستهای مواجهه با هرگونه از مناطق یادشده در مقیاسی شهر نگر به ارائه برنامه هائی عملیاتی متناسب با هر گونه در یک نظام برنامه ریزی پائین به بالا در مقیاس محله می پردازد.
ایزدی طرح های نوین بازآفرینی شهری را در چارچوب برخورداری از نگاه شهری و سرزمینی به مولفه‌های واقعی زندگی ساکنان مناطق در مقیاس و فرایندی حقیقی دانست و گفت: تهیه طرح تجدیدنظر در برنامه نوسازی بافت پیرامون حرم مطهر رضوی، طرح و برنامه حفاظت و باززنده سازی بافت تاریخی شیراز، طرح جامع بازآفرینی شهر رشت، برنامه جامع اقدام مشترک در شهر بندر عباس و پنج شهر دارای اولویت استان سیستان و بلوچستان (چابهار، کنارک، ایرانشهر، زابل و زاهدان) از اقدامات ویژه با رویکرد نوین است که در این دوره به انجام رسیده است.
اجرای بیش از ۲۷۹ پروژه نوسازی
وی با بیان این‌که اجرای بیش از ۲۷۹ پروژه نوسازی، توسعه خدمات و زیرساخت‌های شهری از دیگر برنامه‌های مورد اجرا بوده است تاکید کرد: از این میان ۱۳۷ پروژه با اعتباری بالغ بر ۱۴۰۰ میلیارد تومان پایان پذیرفته و شامل اجرای ۲۲ پروژه آموزشی، ۱۶ پروژه مراکز بهداشتی-درمانی، ۴۷ پروژه بهسازی و نوسازی معابر، ۹ پروژه پارک و فضاهای سبز، ۱۱ پروژه ارتقای تاسیسات و خدمات شهری، ۱۷ پروژه خدمات ورزشی، ۴۲ پروژه کتابخانه و خانه محله و ۱۱۵ پروژه مسکونی در سراسر کشور می‌شوند.
مدیرعامل شرکت عمران و بهسازی شهری یادآور شد: از میان ۲۷۹ پروژه، ۱۴۲ پروژه نیز مربوط به برنامه سال ۱۳۹۵ است که با اعتباری بالغ بر ۱۹۰۰ میلیارد تومان در حال اجرا است. خرید و مرمت بیش از ۱۲۰ ساختمان ارزشمند به منظور حفاظت و بهره برداری مجدد نیز از اقدامات اجرایی در حوزه حفاظت است.
ایزدی خاطرنشان کرد: طی سال ۱۳۹۵ در ۳۷ شهر کشور هم افزا با منابع ملی، ۳۷۰ میلیارد ریال از منابع استانی و مدیریت شهری جهت اجرای طرح‌ها و برنامه‌های بازآفرینی شهری هزینه شده است. در این راستا وزارت راه و شهرسازی در یک نظام بودجه ریزی اهرمی، با اختصاص بالغ بر ۶۰۰۰ میلیارد ریال منابع در اجرای طرح‌ها و برنامه‌های خود طی سه سال گذشته توانسته است مبلغی بر ۱۱۰ هزار میلیارد ریال منابع بخش خصوصی – نهادهای عمومی و مردمی را بسیج کند.
معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: در رویکرد نوین و با توجه به نقش دولت در این فرایند به عنوان سیاست گذار، حمایت کننده و تسهیل گر، از تعریف و اجرای پروژه های بزرگ مقیاس، دولت محور، بی توجه به زمینه و ارزش های آن و با رویکرد کسب و کار بشدت پرهیز شده است.
به گفته ایزدی، برای ترغیب بخش خصوصی، ارائه الگوهایی به جامعه مخاطب و اجرای تعهدات دولت در بخش زیر ساخت و خدمات، مجموعه برنامه و اقدامات اجرائی تعریف و عملیاتی شده اند. در این میان با توجه به ضرورت گسترش اقدامات و ایجاد جریان های خودیار، مبادرت به تعریف و اجرای پروژه های خرد مقیاس، با قابلیت اجرای سریع، تاثیرگذار بر محیط پیرامون بر اساس خواست و نیاز ساکنان نموده و تلاش شده است.
توانمندسازی اجتماعی و اقتصادی گروه‌های آسیب‌پذیر
وی گام هشتم را ارتقای توانمندی های اجتماعی و اقتصادی شهروندان بویژه گروه‌های آسیب‌پذیر عنوان کرد و گفت: این مهم با همکاری سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور برنامه توانمندسازی نیروی انسانی ساکنان محله های هدف از طریق ارائه آموزش های مهارتی و شغلی با هدف کارآفرینی، خود اشتغالی و احراز شغل مناسب از طریق برگزاری بیش از ۳۰ هزار نفر ساعتدوره‌های آموزش مهارت‌های فنی- حرفه‌ای در محدوده‌های ناکارآمد شهری به انجام رسیده است.
اجرای ۱۵۵ دوره آموزشی معادل ۳۶۵۰۰۰۰ نفر ساعت
معاون وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد: نهادینه کردن سیاست ها، راهبردها و راهکارهای بازآفرینی شهری از طریق آموزش، گفتمان سازی، اطلاع رسانی و فعالیتهای فرهنگی-ترویجی، با برگزاری ۱۵۵ دوره آموزشی که معادل ۳۶۵۰۰۰۰ نفرساعت در شهر تهران و سراسر کشور، نهمین گامی است که در این مسیر برداشته شده است.
ایزدی گفت: برگزاری بیش از ۱۲۰ نشست تخصصی با راه اندازی خانه گفتمان شهر و معماری، برگزاری رویداد تجارب برتر بازآفرینی شهری در مقیاس ملی(جستار کیفیت) و بین المللی از طریق دبیرخانه کنفرانس وزرای مسکن و شهرسازی منطقه آسیا – اقیانوسیه، ایجاد شبکه های همکاری با دانشگاه ها و موسسات پژوهشی و همچنین سازمان های مردم نهاد فعال، ترجمه، تالیف و تدوین بیش از ۴۵ عنوان کتاب و انتشار ۵۰ شماره نشریه تخصصی هفت شهر و حمایت از پایان نامه های دانشجوی از دیگر اقدامات انجام شده در سال ۱۳۹۵ بوده است.
معاون وزیر راه و شهرسازی یادآور شد: وزارت راه و شهرسازی با ارزیابی و آسیب شناسی سیاستها، برنامه ها و اقدامات بعمل آمده در حوزه بهسازی و نوسازی شهری و همچنین بازخوانی شهر امروز و شناخت صحیح مسائل و مشکلات گریبانگیر شهرها، با آگاهی از مسائل و چالش های پیش رو و نیز ظرفیت های موجود، سیاست جدیدی را در قالب یک دستورکار شهری نوین با عنوان بازآفرینی شهری ارائه کرد. در این سیاست، ارتقای شاخص های زیست پذیری و کیفیت زندگی شهری با رویکردی همه جانبه، مشارکتی، فرایند مبنا، راهبردی، شهرنگر و اجتماع محور مورد توجه قرار گرفته است.
وی افزود: شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران به عنوان نهاد متولی تبیین، توسعه و اجرای این سیاست در طول سه سال گذشته نه گام کلیدی را در این راستا پیموده است.
تبیین سیاست ها و راهبردهای بازآفرینی شهری
ایزدی با اشاره به ایجاد "سند ملی" برای احیای مناطق ناکارآمد شهری گفت: در قالب سند ملی راهبردی احیاء، بهسازی و نوسازی و توانمند سازی بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری (مصوب شهریور ماه ۱۳۹۳ هیات محترم وزیران، در راستا ماده ۱۶ قانون حمایت از احیا، بهسازی و نوسازی و توانمندسازی بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری مصوب ۱۳۸۸)عدم همسوئی سیاست ها و اقدامات دستگاه ها، فقدان سیاست گذاری یکپارچه و روشن در مواجهه با مسائل بافت های ناکارآمد شهری و عدم همکاری های میان بخشی بعنوان سه آسیب اصلی زمینه ساز تدوین سند ملی بازآفرینی شهری عنوان شد.
مدیرعامل شرکت عمران و بهسازی شهری ادامه داد: در این سند که توسط گروهی از متخصصان ممتاز کشور و با همفکری و هم اندیشی جمع گستردهای از صاحبان اندیشه و مدیران با تجربه کشور تهیه گردید ۶ اصل مورد توجه ویژه بوده است. این سند که با هدف ایجاد وحدت رویه بین کلیه کنشگران دخیل در سطح ملی تنظیم شده است با طرح صحیح مسئله، چشمانداز، اهداف کلان، اصول هادی، سیاستها و راهبردهای مواجهه با این مسئله و ساختار اجرایی آن را تشریح و تبیین کرده است.
وی درخصوص شش فعالیت برای اجرای سند ملی گفت: اولین اقدام، اتخاذ رویکردی جامع و همه جانبه بویژه از ابعاد فرهنگی – اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و نیز فضائی – کالبدی به موضوع بود.
ایزدی تاکید کرد: اقدام بعدی این بود که به ایجاد شبکه همکاری مشترک بین کلیه کنشگران دخیل با تعیین سهم و نقش آنها و ایجاد بستری برای اقدام جامع مشترک در چارچوب یک نظام هماهنگ در سیاست گذاری توسعه شهری توجه کنیم. تبیین نقش محوری مردم با تاکید بر تنظیم برنامه ها و طرح ها بر اساس خواست و نیاز واقعی اجتماعات محلی، تعیین سهم و نقش دولت، شهرداری و بخش خصوصی و همچنین حلقه های نهادی مفقود فی مابین، فعالیت سوم در این زمینه است.
معاون وزیر راه و شهرسازی، گونه شناسی صحیح عرصه های ناکارآمد و تبیین سیاستهای مواجهه متناسب با هرگونه را فعالیت دیگر در این زمینه عنوان و تاکید کرد: توجه به برنامه های پیش نگری و پیش گیری همزمان با برنامه های درمان و جلب مشارکت ساکنان با اتخاذ برنامه های ارتقای توانمندی های آنان برای پذیرش این نقش از دیگر اقدامات ما در این زمینه بود.
تشکیل شبکه همکاری مشترک در سطح ملی، استانی و شهری
ایزدی با اشاره به حضور ۲۲ دستگاه و نهاد عضو با هدف ایجاد وحدت رویه در سیاستگزاری، برنامه ریزی و اجرا گفت: در این ستاد ۲۸ جلسه ستاد ملی و اتخاذ ۳۱۱مصوبه، راه اندازی ۴ کارگروه تخصصی و تصویب ۵ دستوالعمل و آیین نامه اجرایی و ابلاغ به دستگاههای مربوطه، تشکیل ۱۳۰ جلسه ستاد استانی و ۲۶۹ جلسه ستاد شهرستان از سال ۹۴ تاکنون با ۹۸۰ مصوبه فعالیت کرده است.
وی اظهار کرد: با توجه به تعدد دستگاههای دخیل و عدم همگرائی و هماهنگی سیاستها، برنامه‌ها و اقدامات این نهادهای ذی مدخل، تشکیل شبکه‌ای از این کنشگران برای هم راستاسازی سیاست ها، هماهنگی اقدامات، هم افزائی منابع و تبیین برنامه اقدام جامع مشترک در سطح ملی (ستاد ملی) و ستادهای متناظر استانی و شهری ضروری بود.
ایزدی خاطرنشان کرد: ستاد ملی بازآفرینی شهری که با همت وزیر راه و شهرسازی هر ۱۵ روز یکبار تشکیل می‌شود سبب ایجاد عزم ملی بین کلیه دستگاههای دخیل و نمایندگان آنها در سطح استانی و شهری شده است. تاکنون ۲۸ جلسه ستاد ملی تشکیل شده و بالغ بر ۲۹۵ مصوبه داشته است. تشکیل کارگروه های تخصصی پنج گانه زیر مجموعه ستاد ملی و همچنین انعقاد تفاهم نامه‌های همکاری مشترک از جمله مهمترین اقدامات همسوکننده دستگاه ها و نهادهای عضو ستاد ملی است.
انتهای پیام
نظرات