به گزارش ایسنا،‌ با وجود این‌که ترامپ در شعارهای انتخاباتی‌اش بر رویکرد و نگاه به درون آمریکا تاکید داشت، اما بیش‌ترین اقدامات و تصمیماتش در دو هفته آغازین دولت به بهانه دفاع از مردم و امنیت آمریکا مربوط به تحولات و اتباع کشورهای مسلمان در خاورمیانه و منطقه به استثنای کشورهای هم‌پیمان عربش از جمله عربستان سعودی بوده است. هم‌چنین در حالی که بسیاری از کارشناسان معتقد بودند ایران در اولویت ترامپ نیست و موضوعاتی از جمله مسایل بیمه، ناتو،‌ تعامل با اروپا،‌ چین در اولویت هستند اما به ناگاه ایران به طور مستقیم و غیرمستقیم مورد حمله ترامپ قرار گرفت.
تمدید قانون آیسا در اولین روزهای انتخاب ترامپ به ریاست جمهوری، اعمال ممنوعیت ورود اتباع هفت کشور در منطقه و خاورمیانه از جمله ایران و در نهایت تحریم 25 فرد و شرکت ایرانی و مرتبط با ایران ازجمله اقداماتی است که در مدت کوتاه ورود ترامپ به کاخ سفید شاهد آن هستیم.

برخی مقامات و تحلیل‌گران ایرانی این میزان شدت در توجه به موضوع ایران و اقدام علیه آن را متاثر از اعمال نفوذ لابی صهیونیست و سعودی‌ها می دانند که بعد از انتخاب ترامپ به ریاست جمهوری آمریکا دائما زیر گوش ترامپ علیه ایران رجز خوانی کردند.

ترامپ در حالی به مواضع خود علیه برجام در روزهای اخیر می‌پردازد که این توافق از سوی رهبران کشورهای 1+5 به ویژه انگلیس و روسیه که از سوی ترامپ در برخی از سیاست‌هایشان مورد حمایت قرار گرفته است مورد تایید است و بر اجرای دقیق و کامل آن تاکید کرده‌اند.

به گزارش ایسنا،‌ با وجود آن‌که ترامپ سعی کرده است در این دو هفته شمشیرش را برای بسیاری از کشورها از استرالیا گرفته تا قلب کشورهای اروپایی، خاورمیانه و آمریکای لاتین از رو بکشد اما به نظر می‌آید این شمشیر چندان هم برنده و تیز نیست. ناپختگی در رفتارها و موضع‌گیری‌های ترامپ و از طرفی بازگشت پله پله از برخی تصمیمات و اصلاح آنها به طور محسوس و غیرمحسوس مهم‌ترین شاخصه رفتاری دولت ترامپ در این مدت بوده، به شکلی که انتقادها از سوی رسانه‌ها و تحلیل‌گران آمریکایی و نیز بخشی از افکار عمومی این کشور را شدیدتر کرده است.
هنوز مهر دستور ترامپ در ممنوعیت ورود اتباع هفت کشور لیبی، سوریه، یمن، ایران، سومالی، سودان و عراق به آمریکا خشک نشده بود که این دستور از سوی نهادهای بین‌المللی، کشورها و شخصیت‌های مختلف سیاسی و حتی قضات عالی در ایالات مختلف‌ آمریکا و دیگر مقامات این کشور مورد انتقاد شدید قرار گرفت و در کمتر از 48 ساعت عقب نشینی جدی در این دستور انجام شد که دامنه این عقب‌نشینی هم‌چنان ادامه دارد.
تصمیم دیگر ترامپ اعمال تحریم ها علیه 25 فرد و شرکت ایرانی و مرتبط با ایران بوده است که گفته شده در واکنش به آزمایش موشکی اخیر ایران اعمال می‌شود، اما هنوز از اعلام این تصمیم نگذشته است که سخنگوی کاخ سفید با بیان این‌که آزمایش موشکی ایران نقض مستقیم برجام نیست، اعلام کرد: تحریم‌های جدید علیه ایران پیش از آنکه دونالد ترامپ به ریاست جمهوری برسد، آماده شده بود.

سخنگوی کاخ سفید در گفت‌وگو با شبکه ام‌اس‌ان‌بی‌سی در حالی که هنوز ساعاتی از اعمال تحریم ها علیه ایران نگذشته است در اظهاراتی متناقض گفت که آزمایش موشکی ایران، نقض مستقیم توافق هسته‌ای نیست ولی با روح این توافق در تضاد است.

وی با ادعای حمایت ایران از تروریسم افزود: قرار دادن این‌ها در فهرست تحریم در پاسخ به ادامه برنامه موشک بالستیک ایران از جمله آزمایش موشک بالستیک آن در 29 ژانویه 2017 و ادامه حمایت این کشور از تروریسم بود. ما اقدامات امروز را پس از بررسی دقیق انجام دادیم و به پاسخ با اقدامات مناسب ادامه می‌دهیم. قرار دادن این‌ نام‌ها در فهرست تحریم‌ها نشان دهنده گامی دیگر در ادامه تلاش‌های ما برای هدف قرار دادن شدید برنامه موشک بالستیک ایران و فعالیت‌های مربوط به تروریسم است.

آنچه در رابطه با چند تصمیم اخیر ترامپ مرتبط با ایران دیده می‌شود دقیق نبودن مواضع و تصمیمات تیم سیاست خارجی و دیگر اعضای کابینه این دولت و مشاوران وی است، به نحوی که غلبه احساسات بر موضوعاتی مهم از جمله مهاجران، وقتی خیلی زود از این تصمیم گام به گام عقب‌نشینی شد به خوبی مشهود است.

دولت آمریکا مدعی است، قطعنامه ٢٢٣١ شورای امنیت که در تایید برجام صادر شد، ایران را از پیگیری برنامه موشکی بالستیک منع کرده است و ادامه این برنامه، از جمله انجام آزمایش‌های موشکی مغایر این قطعنامه است.

جان اسمیت، سرپرست دفتر کنترل دارایی‌های خارجی در وزارت دارایی آمریکا در این رابطه مدعی شده است: حمایت مستمر ایران از تروریسم و توسعه برنامه موشک‌های بالستیک این کشور تهدیدی برای منطقه، برای شرکای جهانی ما و برای آمریکا است.

محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان روز چهارشنبه هفته گذشته در نشست مشترک خبری با همتای فرانسوی خود تاکید کرد: همه اعضای مذاکره‌کننده اعلام کردند که موضوع موشکی جزیی از برجام نیست و این موضوع را دولت فرانسه و ایالات متحده (دولت گذشته آمریکا) هر دو در گذشته به طور رسمی اعلام کردند.

وی گفت: در قطعنامه 2231 عبارتی درباره موشک بالستیک است که ایران موضع خود را در همان زمان تصویب قطعنامه در آن مورد اعلام کرد.

ظریف ادامه داد: در قطعنامه 2231 اشاره شده است به موشک‌ بالستیکی که برای قابلیت حمل سلاح هسته‌ای طراحی شده است و این نوع موشک‌ها نباید مورد آزمایش قرار گیرند. ما همان موقع هم اعلام کردیم موشک‌های ما با قابلیت‌ حمل سلاح نیستند و برای حمل کلاهک‌های متعارف طراحی و ساخته می‌شوند.

هم‌چنین سردار حسین دهقان، وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح نیز روز چهارشنبه هفته گذشته در حاشیه جلسه هیات وزیران در جمع خبرنگاران ضمن تایید انجام تست موشکی مورد بحث، درباره مسائل مطرح شده نسبت به تست موشکی ایران اظهار کرد: این اقدام هیچ مغایرتی با برجام و قطعنامه 2231 ندارد. این تست در ادامه برنامه‌های جاری ما بوده و قبلا نیز اعلام کرده‌ایم که برنامه‌هایی که در حوزه تولیدات اقلام دفاعی در راستای اهداف و منافع ملی برنامه ریزی کرده‌ایم را اجرا می‌کنیم و هیچ اراده‌ای نمی‌تواند تصمیم ما را تحت تاثیر قرار دهد.

دهقان گفت: آن‌چه که به عنوان تست موشکی مطرح شده است در ادامه برنامه کشور با توجه به ابلاغ رئیس‌جمهور مبنی بر تسریع ابعاد برنامه موشکی است و ما این برنامه را با سرعت و دقت بیشتری ادامه می دهیم.

در همین رابطه مقامات پیشین دولت آمریکا و نیز مقامات اتحادیه اروپا هم تایید کردند که این اقدام ایران نقض قطعنامه 2231 نیست.

بنا بر گزارش بلومبرگ نبیله مسرالی، سخنگوی فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در بروکسل در پاسخ به سوالی درباره ادعای یک مقام آمریکایی مبنی بر انجام یک آزمایش موشکی جدید در ایران گفت: توافق هسته‌ای سال 2015 با قدرت‌های جهانی شامل برنامه موشکی بالستیک ایران نمی‌شود، بنابراین آزمایشات آن نقض این توافق نیست.

به گزارش ایسنا،‌ هر چند قطعنامه 2231 بعد از توافق هسته‌ای و هنگام تصویب آن بند به بند از سوی رسانه‌ها و تحلیل‌گران در ایران و کشورهای 1+5 و نیز موافقان و مخالفان این قطعنامه به تفصیل مورد بحث و بررسی قرار گرفت اما به نظر می‌آید دولت ترامپ و به ویژه تیم سیاست‌خارجی آن و مشاورانش باید دقیق‌تر به آنچه پیش رو دارند نگاهی بیندازند.

در بند 3 قطعنامه 2231 که بر اساس ماده 25 منشور سازمان ملل است "ایران "فراخوانده" می‌شود به این‌که هیچ فعالیتی در ارتباط با موشک‌های بالستیکی که برای برخورداری از قابلیت حمل سلاح‌های هسته‌ای طراحی می‌شوند صورت ندهد، از جمله پرتاب با استفاده از این قبیل فن‌آوری‌های موشک‌های بالستیک، تا هشت سال پس از "روز توافق" یا تا زمانی که آژانس گزارشی مبنی بر تایید "نتیجه‌گیری گسترده‌تر" ارائه کند، هرکدام زودتر باشد."

اما در بند 9 قطعنامه 1929 که بر اساس اجرای بند 41 فصل هفت از منشور سازمان ملل صادر شده است آمده که " شورای امنیت تصمیم می‌گیرد که ایران نباید هیچ یک از فعالیت‌های مربوط به موشک‌های بالستیکی را انجام دهد. موشک‌هایی که قادر به حمل و پرتاب سلاح های هسته‌ای باشند و از جمله پرتاب‌هایی که با استفاده از فناوری موشک بالستیک انجام می‌گیرد و این که کشورهای جهان می‌باید همه تدابیر لازم برای ممانعت از انتقال فناوری یا کمک‌های فنی به ایران در رابطه با این فعالیت‌ها را اتخاذ کنند."

پیش از این حمید بعیدی‌نژاد عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشورمان و سفیر فعلی ایران در لندن در این رابطه گفته بود: قطعنامه جدید شورای امنیت با وجود عبارت‌های سنگین قطعنامه‌های گذشته به ویژه قطعنامه ١٩٢٩ که از کشورها خواسته بود به "هر اقدامی" برای بازداشتن ایران در پیشبرد برنامه موشکی بالستیکی مبادرت کنند، هیچ‌گونه تحریم یا محدودیتی را علیه برنامه موشکی ایران اعمال نکرده است، بلکه تنها به ایران "توصیه" کرده است که برنامه‌ای برای طراحی موشک‌های بالستیک جهت به کارگیری آنها در پرتاب سلاح‌های هسته‌ای نداشته باشد که اصولا این درخواست سالبه به انتفاء موضوع است، چرا که اصولا ایران برنامه‌ای برای طراحی چنین موشک‌هایی نداشته و ندارد. ضمنا حائز اهمیت است که این متن توصیه‌ای، در متن خود قطعنامه نیامده است، بلکه در بیانیه کشورهای ١+٥ که ضمیمه قطعنامه است، آمده که خود بار معنایی مهمی در بر دارد.

بنا بر این گزارش، بسیاری از تحلیل‌گران و کارشناسان بر این نظر بودند که دولت ترامپ به زمانی طولانی برای یادگیری سیاست و حکومت داری نیاز دارند اما برخی دیگر از کارشناسان هم‌زمان معتقد بودند که بدنه کارشناسی دولت این نقض را در دولت ترامپ برطرف خواهد کرد اما آنچه در رابطه با چند تصمیم اخیر ترامپ مرتبط با ایران دیده می‌شود دقیق نبودن مواضع و تصمیمات تیم سیاست خارجی و دیگر اعضای کابینه این دولت و مشاوران اوست، به نحوی که عنصر عقلانیت و کارشناسی بودن کمتر در آنها دیده می‌شود و غلبه احساسات بر موضوعاتی مهم از جمله ممنوعیت ورود مهاجران به آمریکا کاملا جدی است.

آمریکا برای اقدام علیه برجام و فعالیت‌های موشکی ایران، در نبود اجماع بین‌المللی و همراهی نکردن هم‌پیمانان اروپایی و دیگر کشورهای مهم، توانایی اقدام مستقیم ندارد و جز دست و پا زدن در فضای تهدید و تحریم‌های نقطه‌ای کار دیگری از دستش بر نمی‌آید. در نبود عقلانیت در یک سوی صحنه طبیعی است بار اقدامات و تصمیمات و واکنش‌های عقلانی به دوش طرف و طرف‌های دیگر توافق هسته‌ای می‌افتاد و ضروری است در این رابطه ایران از ورود به اقدامات و تصمیمات حساس پرهیز کند. از طرفی تعامل و تماس ایران با کشورهای عضو گروه 1+5 در تزریق آرامش و عقلانیت به اجرای برجام نیز از جمله اقدامات مهم است که باید مورد توجه قرار گیرد.

در همین رابطه همزمان با تشکیل تیم سیاست خارجی آمریکا به نظر می‌آید ضروری است تا هر چه زودتر نشست داخلی در سطح معاونان یا سران میان آمریکا و دیگر کشورهای 1+5  برای هماهنگی مواضع و تبادل دیدگاه‌ها برای پرهیز از لطمه زدن به برجام تشکیل شود.

گزارش از خبرنگار ایسنا: زهرا اصغری

انتهای پیام