به گزارش ایسنا، دکتر علیدوستی با بیان اینکه نهادها و سازمان‌ها پیشگیری از سرقت علمی را در اولویت قرار دهند، اظهار کرد: اخلاق باید با علم، پژوهش و فناوری همراه و دیده شود، نه چیزی که بدان‌ها افزوده می‌شود. اخلاق بخشی درونی از این پهنه‌ها و زمینه و چتری برای آنهاست. سیاست‌گذاران در آموزش عالی و پژوهش و فناوری کشور نقشی کلیدی در این زمینه دارند و خوب یا بد اخلاق در این بخش‌ها، مستقیم یا غیرمستقم، به ایشان نیز بازمی‌گردد.
رییس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران افزود: زیرساخت‌های حقوقی نمی‌توانند در این زمینه گره چندانی را بگشایند. کشور ما زیرساخت‌های حقوقی گسترده‌ای برای پاره‌ای ناراستی‌ها دارد که نتوانسته‌اند کارکرد خوبی از خود نشان دهند. کار اخلاق را در علم و پژوهش باید پیش از قانون درست کرد. پیچیدگی این چالش چندان است که هیچ قانونی که خوب هم انجام شود، نمی‌تواند راهکار باشد. این چالش پیچیده نیاز به راهکاری پیچیده نیز دارد که در این راهکار، زیرساخت حقوقی در پایان است.
علیدوستی با اشاره به نمونه‌های بسیاری از بدرفتاری علمی در کشور، گفت: در این زمینه پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران تنها می‌تواند در کاهش برخی از آنها کمک کند که برجسته‌ترین آنها، «سایه‌نویسی» و «همانندنویسی» است. از آنجایی که این پژوهشگاه سال‌هاست که پیشنهاده‌ها، پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها را ثبت و فایل تمام‌متن آنها را دریافت می‌کند، می‌تواند بخشی از این راه‌حل را ارائه کند.
وی با تاکید بر اینکه رویارویی با بدرفتاری علمی باید از سوی عرضه به سوی تقاضا برود، گفت: بسیاری از عوامل برای چنین بدرفتاری‌هایی است که نمی‌توان به همه آنها پرداخت. مدرک‌گرایی، بیکاری دانش‌آموختگان، آیین‌نامه‌های ترفیع و ارتقای اعضای هیات علمی، اقتصاد آموزش عالی، راه‌اندازی بدون مطالعه مؤسسه‌های آموزش عالی، پذیرش بی‌رویه دانشجو، سامان حقوق و دستمزد اعضای هیات علمی و بسیاری دیگر از جمله این عوامل هستند. بی‌گمان، گفتمان‌سازی‌های این چنین می‌تواند سیاست‌گذاران، استادان و دانشجویان را برای رویارویی با این پدیده نازیبنده برانگیزاند.
علیدوستی از تلاش پژوهشکده فناوری اطلاعات و ارتباطات جهاد دانشگاهی در برگزاری «همایش بررسی راهکارهای پیشگیری از سرقت علمی» که ششم بهمن‌ماه در سالن همایش‌های مرکز تحقیقات مخابرات ایران برپا می‌شود، تقدیر کرد و گفت: بخشی از بدرفتاری‌های علمی، سایه‌نویسی و همانندنویسی هستند. از آنجایی که کار سایه‌نویسان به‌طور معمول با کپی‌برداری انجام می‌شود، نخست باید پوشش اطلاعات پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها در «پایگاه اطلاعات علمی ایران (گنج)» با همکاری دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها، کامل و دسترسی به آنها آزاد شود. به این ترتیب، همگان اعم از استادان تا دانشجویان و داوران خواهند توانست به آسانی از کارهای پیشین آگاهی یابند و اگر سایه‌نویسی انجام شده باشد، به آن پی برند. دوم اینکه دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها پیش از تصویب پیشنهاده، پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها از اصالت آنها با جست‌وجو در پایگاه اطلاعات علمی ایران (گنج) یا پرسش از «سامانه پیشینه پژوهش» اطمینان یابند. سوم، دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها در جریان نگارش پیشنهاده، پایان‌نامه و رساله، اصالت نوشتارها را در «سامانه همانندجو» بررسی کنند.
رییس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران افزود: این سه راهکار می‌تواند در تعامل و همکاری پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران با دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها بخشی از این مساله را رفع کند. در بسیاری از کشورها نیز چنین ابزارهایی سال‌هاست که به‌کار می‌رود و دستاوردهای بسیار خوبی هم در کاهش بدرفتاری علمی داشته است.
انتهای پیام
نظرات