به گزارش ایسنا، سکه دوزی یکی از هنرهای دستی بلوچستان است که عموما خانواده های بلوچ از آن جهت تزئین رویه رختخواب یا زینت گردن شتر در موقع عروسی استفاده می کنند و اغلب جهت زینت اتاق نیز به دیوار می آویزند.

هنر سکه دوزی در بلوچستان مانند سوزن‌دوزی دارای سابقه ای طولانی است و تقریباً در تمامی مناطق استان بین اهالی رایج است.

امان‌الله تمنده‌رو، استاد دانشگاه سیستان و بلوچستان در گفت‌وگو با ایسنا، افزود: مرغوبیت محصولات سکه دوزی شده بستگی زیادی به مواد اولیه مرغوب دارد و مهمترین مواردی که در ساخت محصولات سکه دوزی شده به کار می رود شامل پارچه های دارای برق و جلا، دکمه، آینه، پولک، خرمهره و امثال آن می شود.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: در گذشته به دلیل هم مرز بودن منطقه با کشورهای هند و پاکستان، اهالی بلوچستان این نوع مواد اولیه را ابتدا از هندوستان و سپس از پاکستان وارد می کردند و به همین جهت در مورد اصالت این هنر بومی استان شبهه و شک فراوانی وجود داشت به طوری که بعضی از محققان و کارشناسان این رشته، آن را نشات گرفته از هنرهای دستی هند عنوان کرده اند درحالی که به هیچ وجه چنین نیست و سکه دوزی هنری صددرصد بلوچی است و دارای اصالت بومی بوده و مختص منطقه بلوچستان می باشد و اگر مشابهت هایی بین این هنر و هنرهای دیگر در کشورهای همجوار دیده می شود فقط به جهت وجود اشتراکات فراوانی است که اهالی بلوچستان ایران با اقوام ساکن در کشورهای مجاور از نظر قومیت،‌ نژاد، زبان و فرهنگ دارند و لذا وجود این تشابهات در هنر دستی ساکنین این مناطق امری طبیعی است.

تمنده رو اظهار کرد: سکه دوزی ها دو نوع می باشند که یکی نوع برای آویختن ساخته می شوند و اغلب مجموعه ای از اشکال لوزی، مربع و مثلث دارند که برای این کار پارچه را به شکل های موردنظر انتخاب کرده و بنا به سلیقه خود به طرز بسیار زیبایی روی آن دکمه های سفید می دوزند و در لابلای دکمه های دوخته شده آینه های کوچک و بزرگ و پولک قرار می دهند و شکل بدیع به وجود می آورند.

وی ادامه داد: محصولات تولیدی همان گونه که گفته شده بسیار جالب بوده و دارای اصالت می باشد و این همان نوع سکه دوزی هایی است که هم اکنون در غالب فرشگاه های سازمان صنایع دستی ایران عرضه شده و به فروش می رسد.

وی تاکید کرد: اگر چه در حال حاضر قسمت اعظم مواد اولیه ی مورد نیاز این نوع تولید از داخل کشور تامین می گردد،‌ ولی هنوز قسمتی از مواد مورد نیاز این صنعت مانند آینه های کوچک و بزرگ و برخی از انواع پولک ها به دلیل عدم تولید آنها در داخل و فراوای و ارزانی آن در پاکستان به صورت قاچاق از آن کشور وارد می شود.

تمنده رو خاطر نشان کرد: در سال های اخیر سازمان صنایع دستی ایران به دلیل نقش این صنعت در اقتصاد منطقه و قابلیتهای آن در جهت ایجاد درآمد برای زنان و دختران روستایی به آن اهمیت بیشتری داده و جهت تشویق روستائیان بلوچ به فعالیت بیشتر در این رشته به خرید تولیدات سکه دوزی شده صنعتگران استان اقدام کرده است.

وی بیان کرد: ‌مهمترین مراکز تولید و عرضه سکه دوزی،‌ روستاهای اسپکه، پیپ،‌ فنوج،‌ چانف و آهوران از توابع شهرستان ایرانشهر است و سازمان صنایع دستی ایران در عین حال بر حسب امکانات اقدام به خرید تولیدات صنعتگران این رشته از دیگر نقاط بلوچستان نیز می کند.

این استاد دانشگاه در ادامه گفت: درحال حاضر مدیریت صنایع دستی سیستان و بلوچستان در یک کارگاه در اردوگاه افاغنه زاهدان با تامین مواد اولیه مورد نیاز صنعتگران،‌ راساً دست به تولیدات این نوع کالا زده و با نظارت مستمر سعی در بالا بردن کیفیت و ایجاد تنوع در طرح‌ها، با حفظ اصالت های بومی و فرهنگی منطقه دارد.

وی خاطرنشان کرد: نوع دیگر سکه دوزی که تولید آن جهت ارائه به بازار فروش چندان مقرون به صرفه نیست و معمولا جز در منازل خود اهالی در جای دیگری یافت نمی شود، نوعی است که بیشتر روی رخت‌خواب می اندازند و ساخت آن شکل بخصوصی دارد که بر روی قطعه ای بافته شده از پشم به طول تقریبی 3 متر و عرض 50 سانتی‌متر در متن طرح موردنظر دکمه می دوزند و در لابه لای دکمه های خرمهره و آینه های ریز و درشت را جاداده اطراف آن را می پوشانند و از یک طرف سراسر طول محصول را با سنگوله هایی از پشم زینت می دهند.

تمنده رو اظهار کرد: سکه دوزی ها سنتی بوده و تهیه آن برای خانواده های بلوچی هزینه بسیاری در بر دارد زیرا مواد زینتی آن نسبت به آویزهای دیواری خیلی بیشتر است و گرانتر هم تمام می شود.

وی در پایان گفت: مرغوبیت این نوع سکه دوزی ها بستگی مستقیم با وضع مالی خانواده تولید کننده و سلیقه سازنده دارد و از طرفی دارا بودن تعداد بیشتر سکه در منزل هر فرد نیز معرف وضع مالی خوب آن شخص می باشد.