به گزارش ایسنا دکتر علی گزنی با اشاره به وضعیت تولیدات علمی ایران در پایگاه‌های بین‌المللی، اظهار کرد: بررسی پایگاه استنادی ISI در یک دهه اخیر نشان می‌دهد که تنها ۲۵ کشور ۸۴ درصد کمیت تولید علم دنیا را تولید کرده‌اند.

وی ادامه داد: در بین این ۲۵ کشور، جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۱۵ نسبت به سال ۲۰۱۴ رتبه نخست رشد دنیا در تولید علم برتر را داشته است.

گزنی با تاکید بر این که ایران در تولید مقالات یک درصد برتر دنیا ۱۹ درصد رشد و در تولید مقالات ۱۰ درصد برتر دنیا ۶۶ درصد رشد داشته است، ادامه داد: ۵۷ درصد استنادهای شبکه علم تنها به ۱۰ درصد از مقالات برتر صورت می‌گیرد و ۳۸ درصد از مقالات حتی یک بار نیز مورد استفاده قرار نمی‌گیرند.

مفهوم تولید علم برتر

معاون پژوهش و فناوری پایگاه استنادی علوم جهان اسلام گفت: هر چند پایگاه استنادی ISI مبتنی بر فلسفه وجودی خود سعی کرده است تا معتبرترین مجلات و کنفرانس‌های دنیای علم را نمایه سازی کند، اما تمامی این مجلات و کنفرانس‌ها و همچنین تمامی محتوای نمایه شده در این پایگاه از وزن یکسانی از لحاظ اثربخشی برخوردار نیستند.

گزنی با تاکید بر این که «مدارک» علمی در خردترین و پایین‌ترین سطح نظام‌های استنادی قرار دارند و مقالات مهمترین و غالب‌ترین نوع مدرکی هستند که نظام‌های استنادی بواسطه مجلات و کنفرانس‌ها نمایه می‌شوند، اضافه کرد: این مقالات توسط پژوهشگران منتشر می‌شوند و پژوهشگران نیز وابسته به یک دانشگاه یا مرکز تحقیقاتی هستند.

معاون پژوهشی ISC ادامه داد: هر نتیجه پژوهشی صرف این که در قالب یک مقاله مجله در پایگاه‌های استنادی نمایه شده باشد، اثربخش نیست؛ بلکه میزان استفاده از نتایج پژوهش یا به عبارت دیگر میزان استنادهای دریافتی میزان اثربخشی آن را معین می‌کند.

وی یادآور شد: در فاصله ۲۶ سال اخیر حدود ۴۵۰ میلیون استناد در پایگاه استنادی ISI ثبت شده است.

گزنی با تاکید بر این که در شبکه علم بین الملل، یک صدم درصد از مقالات حدود ۱.۶ درصد از استنادها را دریافت می‌کنند، خاطر نشان کرد: مقالات یک دهم درصد برتر ۵.۵ درصد از استنادهای دنیا را به خود اختصاص داده‌اند.

وی مقالات یک درصد را در مرحله بعدی دانست و اضافه کرد: این مقالات ۱۹ درصد استنادهای دنیا را دریافت کرده‌اند و زمانی که به مقالات ۱۰ درصد برتر نگاه می‌کنیم، درمی‌یابیم که این گروه از مقالات حدود ۵۷ درصد استنادهای دنیا را دریافت کرده‌اند.

معاون پژوهشی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام ادامه داد: حدود ۷۶ درصد از استنادهای دنیا به مقالات ۲۰ درصد برتر دنیا صورت گرفته و حدود ۹۶ از استنادهای دنیا به ۵۰ درصد از مقالات برتر دنیا صورت گرفته است.

وی افزود: ۵۰ درصد از مقالاتی که در پایگاه استنادی ISI منتشر می‌شوند، فقط ۴ درصد از استنادهای شبکه علم را دریافت می‌کنند که این مقالات در دسته مقالات برتر قرار نمی‎‌گیرند.

به گفته معاون پژوهشی پایگاه  ISC، در فاصله سال‌های ۱۹۹۰تا ۲۰۱۵ کل تولید علم دنیا در پایگاه وب آو ساینس تامسون رویترز (ISI) تعداد ۴۱ میلیون و ۹۲ هزار و ۵۴۱ مدرک بوده است که ۳۸ درصد از این مقالات حتی یک بار هم مورد استفاده قرار نگرفته‌اند، بنابراین هر تولید علمی در نظام‌های استنادی مورد استفاده جامعه علمی قرار نمی‌گیرد.

گزنی اظهار کرد: تولید علم برتر به تحقیقی اطلاق می‌شود که از اثرگذاری بالایی (High-Impact) در شبکه علم برخوردار است و مبانی سنجش اثرگذاری میزان استفاده یا همان استنادها هستند.

وی یادآور شد: مقالات ۱۰ درصد برتر که تعدادشان بالغ بر ۴ میلیون و ۱۰۹ هزار و ۲۵۴ مدرک است، حدود ۵۷ درصد استنادها یعنی ۲۵۲ میلیون و ۱۳۷ هزار و ۲۱۳ استناد دریافت کرده‌اند.

گزنی یکی از راه‌های سیاستگذاری برای حرکت در مسیر تولید علم برتر را انتخاب مجلات برتر برای انتشار مقالات دانست و اضافه کرد: مقالاتی که در مجلات برتر منتشر می‌شوند، به صورت بالقوه امکان دریافت استنادهای بیشتر را دارند. هدایت نشر علم کشور به سمت نشریات برتر به عنوان یک سیاست مطلق در جهت تولید علم برای رفع نیازهای کشور جای بحث دارد، اما برای کسب مرجعیت علم بین‌الملل سیاستی کارآمد است.

رتبه نخست دنیا در رشد تولید علم برتر

وی اظهار کرد: جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۱۴ تعداد ۱۹۱ مقاله پراستناد تولید کرد. تعداد مقالات یک درصد برتر کشور در سال ۲۰۱۵ به ۲۲۷ مورد رسید.

معاون پژوهشی ISC‌ ادامه داد: به این ترتیب کشور یک رشد حدود ۱۹ درصد را تجربه کرد. بعد از ایران، هند بیشترین میزان رشد را دارد. هندوستان در سال ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ به ترتیب تعداد ۳۳۵ و ۴۱۸ مقاله یک درصد برتر منتشر کرد.

وی اضافه کرد: رشد این کشور حدود ۱۸ درصد است. چین در رتبه سوم دنیا از لحاظ رشد تولید علم برتر قرار دارد. این کشور در سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ به ترتیب تعداد ۲۸۲۹ و ۳۱۷۰ مدرک منتشر کرد که در دسته مقالات یک درصد برتر قرار می‌گیرند. بدین ترتیب این کشور از یک رشد حدود ۱۲ درصد برخوردار بوده است.

رتبه دوم دنیا در رشد تولید علم برتر- مقالات ده درصد برتر

دکتر گزنی در ادامه گفت: در سال ۲۰۱۴ تعداد ۲۶۶۰ مقاله کشور در زمره مقالات ده درصد برتر دنیا قرار گرفت. این رقم در سال ۲۰۱۵ به ۴۴۲۰ مورد افزایش یافت. بنابراین جمهوری اسلامی ایران یک رشد ۶۶ درصد را تجربه کرده است که از این لحاظ بعد از ترکیه قرار دارد.

وی اضافه کرد: در سال ۲۰۱۴ تعداد ۲۲۰۶ مدرک از ترکیه در زمره مقالات ده درصد برتر قرار داشت. این رقم در سال ۲۰۱۵ به ۳۹۲۶ مورد افزایش یافت. از همین رو رشد ترکیه ۷۸ درصد بوده است. بعد از ایران کشورهای برزیل، لهستان، روسیه، هند، ژاپن و کره جنوبی به ترتیب حدود ۶۶ درصد، ۶۴ درصد، ۶۴ درصد، ۶۰ درصد، ۵۴ درصد و ۵۲ درصد رشد نشان داده‌اند.

انتهای پیام