علاج‌بخشی فرار آب از سد لار، سدی که تامین کننده بخش عمده‌ای از آب شرب تهران است هنوز پس از گذشت‌سال‌ها به نتیجه نرسیده و بر اساس آخرین اظهار نظر‌ها احداث ایستگاه پمپاژ، آخرین طرح برای جلوگیری از فرار آب سد لار در نظر گرفته شده که در شرایط فعلی منتظر تایید سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و وزارت نیرو است.

به‌گزارش خبرنگار ایسنا، مطالعات سد لار در سال ۱۳۵۵ شمسی توسط شرکت‌های ایتالیایی انجام و در سال 61 به بهره‌برداری رسید که از همان ابتدای آبگیری نیز این سد یک سوم آب موجود خود را حفظ و دو سوم دیگر از کف و دیواره سد در عمق 200 متری به دلیل آهکی بودن جنس خاک ، فرار می کند.

برآورد بلند مدت (25 ساله) نشان می دهد که حداقل فرار آب از مخزن سد لار 3 مترمکعب در ثانیه و حداکثر آن حدود 13 مترمکعب در ثانیه است. متوسط فرار آب این سد در طول سال حدود 7 مترمکعب در ثانیه برآورد می شود. از این رو، به طور متوسط در یک 24 ساعت، حدود 605 هزار مترمکعب آب از مخزن سد لار به پایین دست نشت می کند. این رقم در طول یکسال حجم 220 میلیون مترمکعب آب شیرین را شامل می شود که رقم بسیار بزرگی است.

در طول این سال‌ها در بازه زمانی اواسط فروردین تا پایان مرداد آب نشت کرده از سد لار که به صورت چشمه هایی در پایین دست جریان می یابد به کشاورزی در دشت مازندران تخصیص پیدا می کند و در دوره غیر کشاورزی در دشت مازندران، آب نشتی از دریاچه لار بدون استفاده به دریا می‌ریزد.

البته شرکت آب منطقه ای تهران در سال 1389 به دلیلی مشکلاتی که در مدیریت منابع آب در سامانه شرق وجود داشته تحقیقاتی در باره فرار آب سدلار انجام داد اما هیچکدام از اقدامات جوابگو نبود و به گفته خسرو ارتقایی مدیر عامل شرکت آب‌منطقه‌ای تهران مشکل ما در سال قبل درباره سیمای طرح به دلیل خشکسالی های دو سال گذشته بود که با تصویب وزارت نیرو این طرح از تونل تبدیل به ایستگاه پمپاژ شد که البته هنوز موضوع تونل از دستور کار ما خارج نشده است.

وی با اشاره به اینکه این طرح در حدود 165 میلیون مترمکعب آب را از تونل لار به کلان منتقل می کند گفت: مدت اجرای طرح دو سال پیش بینی شده و تفاهم نامه ای نیز با قرارگاه خاتم الانبیا بسته شده است که در صورت تایید سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و وزارت نیرو قرارداد آن با پیمانکار جهت شروع عملیات اجرایی منعقد خواهد شد.

مدیرعامل شرکت آب‌منطقه‌ای تهران افزود: مشکل ما انتخاب پیمانکار نیست چرا که آب تهران در حدود دو دهه روی این موضوع کار کرده و در نهایت وزارت نیرو به دلیل محدودیت منابع مالی، دغدغه های فنی و زمانی احداث ایستگاه پمپاژ را نهایی کرده است.

به گزارش ایسنا،ظرفیت سد لار 960 میلیون متر مکعب و معادل آب مصرفی یک سال تهران است. این سد در حوضه آبریز دریای خزر و در زیرحوضه هراز - قره سو بر روی رودخانه لار با سطح حوزه آبریزی به مساحت 675 کیلومتر مربع و با متوسط جریان آب سالانه به میزان 481 میلیون مترمکعب احداث شده است.

از نظر جغرافیایی سد لار در فاصله 75 کیلومتری تهران و 100 کیلومتری آمل قرار دارد. این سد از نوع خاکی همگن با ارتفاع 107 متر از پی و 105 متر از کف رودخانه دارای حجم مخزن 960 میلیون متر مکعب و طول تاج سد 1150 متر و عرض تاج 13 متر است.

علیرغم گذشت حدود سی سال از آبگیری سد لار اهداف اصلی طرح به دلیل فرار آب به طور کامل محقق نشده است. محل فرار آب نیز تکیه گاه راست سد است و عوامل زمین شناسی نظیر فعالیت های آتشفشانی و خردشدگی باعث افزایش گذرگاه های جریان آب در آن شده است .

بر اساس آمار 25 ساله، دبی چشمه ها و تراز آب مخزن سد با هم ارتباط مستقیم دارند؛ میانگین دبی چشمه ها طی دوره بررسی 8/609 مترمکعب بر ثانیه و بیشینه مقدار اندازه گیری شده 15/602 مترمکعب بر ثانیه بوده است.

پراکندگی مشاهده شده دبی چشمه ها در تراز های یکسان آب دریاچه سد حاکی از وابستگی دبی چشمه ها به عوامل محیطی و عدم کارایی کامل آن در تبیین میزان فرار آب سد لار است.

انتهای پیام