بازارهای سنتی هنوز در بسیاری از شهرهای ایران نقشی اساسی در مبادلات تجاری بازی می‌کنند و یکی از آخرین زنجیرهای اتصال ما با گذشته هستند. علاوه بر بناهای تاریخی و زیبای بسیاری از بازارهای ایرانی، هنوز بخشی از سنتی‌ترین اشکال فرهنگی را می‌توان در مراودات کسبه بازارهای ایران با یکدیگر و با مشتری‌ها دید. با قدم زدن در بازار انگار از مکان و زمان کنده می‌شوید و دالان‌ها و کوچه‌های بازار انگار ماشین زمان‌اند و شما را به گذشته می‌برند.
بازارها در معماری شهرهای ایران نقشی اساسی دارند و از دوران ساسانی به عنوان نهادی اقتصادی-اجتماعی به بخشی جدانشدنی از شهرهای ایران بدل شده‌اند. هسته بیشتر بازارهای ایران حوالی دروازه مهم شهر تشکیل می‌شده و در امتداد مسیرهای اصلی گسترش و ادامه می‌یافته است. شکل‌گیری بازار و نحوه توسعه و ساماندهی فضاها، به کارکرد و رشد اقتصادی آن بستگی داشته است.
عناصری چون راسته اصلی، راسته‌های فرعی، دالان، چهارسو (چهار سوق)، میدان، کاروانسرا، تیمچه، قیصریه و جلوخان از بخشی‌های اصلی بازار ایرانی شمار می‌آیند.
بازار تهران یکی از بزرگترین بازارهای تاریخی ایران است که آغاز ساخت آن به دوران صفوی باز می‌گردد و در دوران قاجار این بازار تکمیل می‌شود و گسترش می‌یابد. بازار تهران سراها، دالان‌ها، تیمچه‌ها و پاساژ‌های بسیاری دارد که هر یک به فروش یک کالای مشخص اختصاص دارد.
بازار تهران با وجود عمر طولانی که دارد هنوز هم نفس می‌کشد و هنوز یکی از اصلی‌ترین مراکز تجاری شهر است که در ماه‌های پایانی سال رونق بیشتری هم می‌یابد.
***
اصولا کسانی که برای خرید به بازار می‌آیند و مجبورند ساعت‌های زیادی را صرف خرید کنند، همانجا هم ناهار می‌خورند. بنابراین انواع رستوران‌ها و غذاخوری‌های متنوع در بازار هست و تقریبا برای هر سلیقه‌ای غذا پیدا می‌شود. از ساندویچ و فست فود گرفته تا آبگوشت و دیگر غذاهای سنتی که در رستوران‌های مطرح بازار سرو می‌شوند. برای غذاخوردن در بازار به اسم‌های مطرح بسنده نکنید با گشتن در کوچه پس کوچه‌ها رستوران‌های کوچک و منحصر به فردی پیدا می‌کنید.
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
بسیاری خوردن لقمه‌ها و ساندویچ‌های دست‌فروش‌ها را ترجیح می‌دهند، «نان و پنیر» و «تخم‌مرغ و سیب‌زمینی» جزء ساندویچ‌های محبوب بازارند. زمستان‌ها هم چرخی‌ها در بازار شلغم و لبو می‌فروشند، آبمیوه و بستنی و هم جزء دیگر تنقلات بازار است که گاه صف‌های طولانی جلوی محل فروش آن‌ها کشیده می‌شود.
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
بازار فقط محل خرید نیست، قدم زدن، دیدن مکان‌های تاریخی‌اش و سوار قطار و درشکه‌ها شدن یکی از بخش‌های مهم و تفریحی بازدید از بازار بزرگ تهران است.
.........................................................................................................................................................................
بازار بزرگ تهران هر روز مراجعان زیادی دارد که هم شامل بنکدارنی می‌شود که اجناس مغازه خود را از آنجا می‌خرند و هم کسانی که برای خریدهای خُرد بازار را انتخاب می‌کنند. چون اجناس اینجا تنوع زیادی دارند و برخی معتقدند که قیمت‌ها در بازار پایین‌تر است. خرید جهیزیه، خرید طلای عروسی و آیینه و شمعدان از خریدهای محبوب در بازار است.
.........................................................................................................................................................................
بازار تهران حال و گذشته را با هم یکجا دارد و این، گاهی عناصر متضادی را در یک قاب تصویر قرار می‌دهد. چیزهایی از گذشته و حال در کنار هم قرار می‌گیرند.
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
در بازار تهران فروشنده‌هایی از همه جای ایران پیدا می‌شود و هر بخش و صنف بازار گاه دست یک قومیت است، اینجا سرای رشتی‌های بازار بزرگ است که معماری شبیه به سبک خانه‌های شمال دارد. اینجا اکنون بیشتر به عنوان انبار استفاده می‌شود.
.........................................................................................................................................................................
خیلی از حجره‌های بازار خانوادگی اداره می‌شوند، در این مغازه‌ها چندین نسل از یک خانواده را می‌توان در کنار هم دید.
.........................................................................................................................................................................
مشاغل فراموش شده زیادی هنوز در بازار نفس می‌کشند، آهنگری و چوب‌بری از این دسته مشاغل هستند.
.........................................................................................................................................................................
مسجد جامع بازار، یکی از کهن‌ترین مسجدهای تهران است که در قدیم به اسم‌های «مسجد شاه» و «سلطانی» هم معرف بوده که به دستور «فتحعلی شاه» ساخته و اکنون در فهرست آثار ملی ثبت شده است. این مسجد حیاطی مربع و حوضی بزرگ دارد و محل نمازخواندن بسیاری از کسبه بازار است.
.........................................................................................................................................................................
چهار سوق بزرگ بازار تهران در دوره زندیه یا قاجاریه ساخته شده و بخش «چهل تن» بازار واقع شده که جزو فهرست آثار ملی ایران است، این بخش از بازار گنبدی بلند و گچبری‌های زیبایی دارد. چارسوق یا چارسو یکی از مهمترین بخش‌های بازار در معماری سنتی بازارهای ایران است که گاه به یک کاروانسرا منتهی می‌شده است.
.........................................................................................................................................................................
مسیرهای سنگفرش بازار که ماشین‌های خیلی کمی از آن عبور می‌کنند، یکی از بهترین بخش‌های بازار برای قدم زدن و لذت بردن از فضای تاریخی و پر هیجان بازار است.
.........................................................................................................................................................................
حیوان نوازی در بازار رسم پسندیده‌ای است، در دالان‌ها و کوچه‌های خلوت بازار گربه‌های زیادی هستند که مورد توجه مغازه‌دارها قرارمی‌گیرند و غذای‌شان تامین است. در میدانچه‌ای که به کوچه مروی می‌رود هم هر روز برای پرندگان نان و گندم می‌ریزند و پرندگان بسیاری هر روز اینجا جمع می‌شوند.
.........................................................................................................................................................................
بازار آدم‌های خاص خودش را دارد، چهره‌های یگانه و منحصر به فردی که جزئی از اسکلت و شاکله بازارند.
.........................................................................................................................................................................
یکی از وسایل حمل و نقل محبوب در بازار دوچرخه است که با آن می‌شود در پیچ و خم کوچه‌های بازار چرخید. در کنار دوچرخه‌های قدیمی، شهرداری هم چندین ایستگاه دوچرخه در بازار ایجاد کرده و کسانی که بخواهند می‌توانند بازار را روی دو چرخ بچرخند.
.........................................................................................................................................................................
کوچه‌های فراموش شده بخشی از زیبایی‌های بازار است، با رفتن به عمق بازار به گذشته تهران می‌روید، گاهی در دل چندین کوچه خیلی باریک، کوچه‌ای پهن قرار دارد، با قدم زدن در دل این کوچه‌های پر پیچ و خم و در حال فراموشی انگار به قلب تهران قدیم می‌روید. تهران کلاه شاپورها، چادرهای گُل گلی و دامن‌های چین‌دار...
ایسنا - عکس و گزارش از آزاده شمس
انتهای پیام
نظرات