در پی عمیق‌تر شدن بحران بین دو رقیب منطقه‌یی به دنبال اعدام روحانی شیعه برجسته از سوی عربستان، این کشور روابط دیپلماتیک با ایران را بر سر حمله به سفارت سعودی‌ها در تهران قطع کرد. معترضان ایرانی به سفارت عربستان در اوایل روز یک‌شنبه حمله بردند و رهبر بزرگ ایران آیت‌ الله خامنه‌ای انتقام الهی را برای اعدام شیخ نمر منتقد مخالف حکومت خاندان آل سعود، پیش‌بینی کرد.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، خبرگزاری رویترز در گزارشی برخی جزییات فراز و فرود روابط عربستان و ایران در طول 20 سال گذشته را مورد بررسی قرار داد.

1987- مکه

روابط بین ایران و عربستان سعودی در ژوییه 1987 تا آستانه قطع کامل پیش رفت در آن زمان 402 زائر از جمله 275 زائر ایرانی در خلال درگیری‌ها در شهر مقدس مکه کشته شدند.

معترضان به خیابان‌های تهران ریختند، سفارت عربستان را اشغال کردند و سفارت کویت را به آتش کشیدند. یک دیپلمات سعودی – موسسه الغمدی – به دلیل شدت جراحات سقوط از پنجره سفارت در تهران کشته شد و ریاض تهران را به تاخیر در انتقال او به بیمارستان در عربستان سعودی متهم کرد.

روابط دیپلماتیک از سوی ملک فهد، پادشاه عربستان در آوریل 1988 قطع شد.

1999 لحظات خوش

ملک فهد برای پیروزی در انتخابات سال 2001 به سید محمد خاتمی، رییس‌جمهور ایران تبریک گفت و از سیاست‌های اصلاح طلبانه‌اش حمایت کرد. محمد خاتمی روحانی مسلمان شیعه بر ایجاد روابط حسنه با عربستان سعودی پس از پیروزی قاطع در انتخابات سال 1997 فعالیت کرد و به دو دهه روابط پرتنش به دنبال انقلاب سال 1979 در ایران خاتمه داد.

سید محمد خاتمی برای اولین‌بار پس از انقلاب در سال 1999 از عربستان سعودی دیدار کرد. این دو کشور با امضای یک بسته امنیتی در آورل 2001 به سمت روابط حسنه پیش رفتند.

2003 – خصومت منطقه‌یی

حمله‌ای که باعث سرنگونی صدام حسین شد اکثریت شیعه در عراق را قدرت بخشید و منجر به تغییر در صف آرایی سیاسی‌اش به سمت ایران شد.

برنامه انرژی هسته‌ای ایران نگرانی سعودی‌ها را عمیق‌تر کرد که تهران تحت ریاست جمهوری جانشین خاتمی یعنی احمدی‌نژاد، در صدد تسلط بر منطقه خلیج فارس و افزایش جمعیت شیعه است.

عربستان سعودی در ژانویه 2007 با اشاره به نبرد جمهوری اسلامی با ایالات متحده بر سر عراق و برنامه هسته‌ای‌اش به فرستاده ایران گفت که ایران خلیج فارس را به مخاطره می‌اندازد.

2011 – بهار عربی (بیداری اسلامی)

عربستان سعودی نیروهایش را برای کمک به بحرین برای سرکوب تظاهرات دموکراسی‌خواهی به این کشور اعزام کرد. عربستان نگران بود که مخالفان شیعه با ایران متحد شوند. این دو کشور بعدها تهران را به تحریک خشونت علیه پلیس بحرین متهم کردند.

تلگراف‌های دیپلماتیک ایالات متحده که از سوی ویکی لیکس منتشر شد نشان داد رهبران سعودی از جملکه ملک عبدالله به واشنگتن فشار می‌آوردند تا موضع سختگیرانه‌تری علیه برنامه‌ی هسته‌ای ایران اتخاذ کند که شامل استفاده احتمالی از نیروی نظامی است.

عربستان سعودی برخی از شیعیان در استان شرقی از جمله نمر النمر را به همکاری با دولت‌های خارجی – یعنی ایران – برای اختلاف افکنی پس از درگیری‌های بین پلیس و شیعیان متهم کرد.

واشنگتن مدعی شد:‌ نقشه ایران برای ترور سفیر عربستان در ایالات متحده را خنثی ساخت. ریاض گفت این مدرک تاسف بار بود و تهران هزینه این کار را پرداخت خواهد کرد.

2012- جنگ غیر مستقیم

عربستان سعودی مهم‌ترین حامی شورشیان برای سرنگونی متحد ایران بشار اسد، رییس‌جمهور سوریه است. ریاض بشار اسد را متهم به نسل‌کشی کرد و ایران را یک نیروی اشغالگر خواند. تهران ریاض را به حمایت از تروریسم متهم کرد.

در ماه مارس 2015 عربستان سعودی عملیات نظامی را در یمن آغاز کرد تا از به قدرت رسیدن حوثی‌ها جلوگیری کند. ریاض ایران را به استفاده از شبه نظامیان برای انجام کودتا متهم کرد. تهران گفت حملات هوایی ریاض غیرنظامیان را هدف قرار می‌دهند.

انتهای پیام