در حالی که عربستان روابط دیپلماتیک خود را با ایران قطع کرده و این امر شاید روی روابط اقتصادی دو کشور نیز تاثیرگذار باشد، نگاهی به آمار تجارت دو کشور و بررسی کارشناسان نشان می‌دهد که عربستان با این کار در طولانی مدت بیش از ایران متضرر می‌شود.
به گزارش خبرنگار ایسنا، سال‌های زیادی است که روابط سیاسی و اقتصادی ایران و عربستان به سردی گراییده است و در سال جاری نیز چندین اتفاق سبب شد این سردی بیش از پیش نمایان شود و در نهایت با کارشکنی‌های و بهانه‌های عربستان، این کشور تصمیم گرفت روابط دیپلماتیک خود را با ایران قطع کند.
در مدت اخیر اختلاف نظرهای سیاسی ایران و عربستان درباره سوریه و یمن باعث شد مشکلات بین دو کشور تشدید شود و اوج مشکلات از زمانی رقم خورد که با بی مسئولیتی مقامات عربستان، فاجعه منا به بار آمد و حدود 500 نفر از زائران ایرانی در این فاجعه جان باختند و پس از آن نیز کارشکنی‌های سعودی‌ها در انتقال جنازه قربانیان این فاجعه، احساسات ایرانیان را بیش از پیش جریحه دار کرد.
در ادامه این روند، آل سعود دست از رفتارهای خصمانه خود برنداشت و چند روز پیش آیت‌الله نمر باقر النمر، رهبر شیعیان عربستان را اعدام کرد که این حرکت از سوی برخی ایرانیان با واکنش‌هایی نسنجیده همراه بود و عده‌ای از افرادی که از این موضوع ناراحت بودند اقدام به آتش زدن سفارت عربستان در تهران و کنسولگری این کشور در مشهد کردند.
با همین بهانه روز گذشته، سعودی‌ها علاوه بر خارج کردن دیپلمات‌های خود از ایران، اعلام کردند که روابط دیپلماتیک خود را با ایران قطع کرده‌اند و به دیپلمات‌های ایرانی نیز 48 ساعت فرصت دادند که خاک این کشور را ترک کنند.
هرچند که ایران در خصوص قطع روابط با عربستان موضع‌گیری خاصی نکرده است اما مسئولان کشور معتقدند که عربستان با قطع روابط خود با ایران بیش از ایران ضرر می‌کند، با این حال برخی گزارش‌ها نیز حاکی از آن است که رسانه‌های سعودی به شهروندان خود توصیه کرده‌اند که از کالاهای ایرانی استفاده نکنند.
در همین راستا، نگاهی به تجارت بین دو کشور که در سال‌های اخیر بسیار کم شده نشان می‌دهد که عربستان کالاهای حساس‌تری را نسبت به ایران، وارد می‌کند و کاملا محتمل است که تغییر روابط سیاسی ایران و عربستان روی روابط اقتصادی و تجارت دو کشور تاثیرگذار باشد.
شورای بازرگانی ایران و عربستان به دلیل مانع تراشی‌های عربستان نتوانست به فعالیت خود ادامه دهد
البته تاثیر مشکلات ایران و عربستان بر روابط اقتصادی آن‌ها پیش از این نیز توسط کارشناسان مورد ارزیابی قرار گرفته بود، همانطور که علاءالدین میرمحمد صادقی – نایب رییس اتاق بازرگانی ایران – چند روز پس از فاجعه منا درباره روابط دو کشور به ایسنا گفته بود کهصادرات زیادی در این سالها از ایران به عربستان انجام نشده است، چراکه آن‌ها موانعی را ایجاد کردند تا کالاهای ایرانی به عربستان وارد نشود و به همین دلیل صادرات ایران به عربستان از طریق دوبی و کویت انجام می‌شد.
به گفته وی، بعد از مسائل مربوط به تحریم، عربستان از تحریم‌ها علیه ایران سوء استفاده کرد و بازارهای خود را در اختیار ایران قرار نداد و این در حالی بود که مشابه کالاهایی که ایران تولید می‌کرد در عربستان با کیفیت پایین‌تری وجود داشت.
رییس شورای بازرگانی ایران و عربستان درباره آخرین وضعیت فعالیت شورای بازرگانی ایران و عربستان اعلام کرد که این شورا به دلیل مانع تراشی‌های عربستان نتوانسته به فعالیت خود ادامه دهد.
میرمحمدصادقی این را هم گفت که بازارهای خدادادی برای کالاهای‌مان در کشور‌های اطراف اعم از آسیای میانه و کشور‌های حاشیه خلیج فارس داریم. کشور‌هایی که با برخی از آن‌ها روابط چند صد ساله داریم؛ بنابراین می‌توان با تدبیر دولت با استفاده از این بازار‌ها به تولیدمان رونق دهیم.
تجارت کمتر از 200 میلیون دلاری ایران و عربستان
بر اساس آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران، تعداد اقلام صادراتی ایران به عربستان در هشت ماهه سال جاری 152 مورد به ارزش 133 میلیون دلار بوده و این در حالی است که عربستان تنها 71 قلم کالا به ارزش 40 میلیون دلار به ایران صادر کرده است.
بر این اساس بیشتر میزان صادرات ایران به عربستان مربوط به محصولات فولادی است که رقم صادرات این محصولات به حدود 95 میلیون دلار می‌رسد، این در حالی است که ایران در همین مدت موفق شده بیش از یک میلیارد و 500 میلیون دلار محصولات فولادی خود را به سایر کشورها صادر کند و این رقم تنها بخش کوچکی از صادرات فولاد ایران است که البته می‌توان پیش‌بینی کرد که با توجه به پایین‌بودن قیمت فولاد ایران و کیفیت خوب آن، عربستان از قطع این همکاری بیش از ایران ضرر می‌کند.
مهم‌ترین کالاهای صادراتی ایران به عربستان
با توجه به آمار به دست آمده از گمرک اقلام عمده صادراتی ایران به عربستان علاوه بر محصولات فولادی به ترتیب انواع زعفران با رقم 7.5 میلیون دلار، پسته با رقم 6.3 میلیون دلار، انواه کشمش و انگور با رقم 4.6 میلیون دلار، انواع فرش و کف‌پوش با رقم 3.4 میلیون دلار و سیمان سفید، پرتلند و کلینکر با رقم سه میلیون دلار بوده است.
قوطی نوشابه در صدر کالاهای وارداتی از عربستان!
از سوی دیگر محصولاتی که ایران از عربستان وارد می‌کند کمتر جزو کالاهای اساسی و مهم است؛ به طوریکه بیشترین رقم صادرات عربستان به ایران مربوط به قوطی و در آلومینیومی برای تولید نوشابه با رقم 17.7 میلیون دلار است.
از دیگر اقلام عمده صادراتی این کشور به ایران در هشت ماهه سال جاری نیز می‌توان به انواع پلی اتیلن با رقم هفت میلیون دلار، انواع پارچه‌های نبافته با رقم 3.6 میلیون دلار، انواع قوطی و جعبه بسته بندی با رقم 2.6 میلیون دلار و انواع رزین با رقم 1.2 میلیون دلار بوده است.
به این ترتیب نمی‌توان گفت که قطع روابط با عربستان تاثیری بر عملکرد اقتصادی کشور داشته باشد و این در شرایطی است که کشور عربستان علاوه بر واردات این کالاها از ایران سالانه درآمد هنگفتی از سفر زائران ایرانی دارد که اگر این قطع روابط بر موضوع حج نیز تاثیر بگذارد، عربستان از نظر مالی رقم زیادی را از دست می‌دهد.
و اما نتایج مثبت قطع روابط ایران و عربستان
جهانبخش سنجابی شیرازی - دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق – نیز در به تشریح روابط تجاری ایران و عربستان در سال‌های اخیر و همچنین چشم‌انداز رابطه اقتصادی ایران و کشور‌های منطقه پرداخت و به ایسنا گفت: در حال حاضر فرصت مناسبی است که ایران در بازار کشور‌های منطقه از جمله عراق و امارات حضور بیشتری پیدا کند.
او در بخش دیگری از صحبت‌هایش تصریح کرد که اتفاقات اخیر میان ایران و عربستان و قطع روابط دیپلماتیک که از سوی عربستان اعلام شده است چند اثر خواهد داشت؛ با توجه به کینه و دشمنی عربستان با ایران، عربستان سعی خواهد کرد اقدامات اطلاعاتی خود را علیه بازار ایران در عراق تشدید کند. با توجه به وابسته بودن برخی رسانه‌های عراقی به پول وهابی‌ها و سیستم اطلاعاتی عربستان، این کشور تبلیغات خود را علیه کالاهای ایرانی در بازار عراق تشدید خواهد کرد و عملا بازی‌های پشت پرده خود را مشخص‌تر می‌کند.
به گفته سنجابی شیرازی، دیگر اتفاقی که عربستان برای اعمال فشار به ایران شکل خواهد داد این است که سخت‌گیری‌هایی را در روابط و تعاملات ایران با بحرین، عمان و همچنین امارات که سومین شریک تجاری ایران محسوب می‌شود را در میان مدت به کار گیرد.
دبیر کل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق همچنین به برخی نتایج مثبت این اتفاق اشاره کرد و گفت که اگر ما عملیات رسانه‌ای و تبلیغاتی را به شکل درست انجام دهیم و از اقدامات خودسرانه جلوگیری کنیم مطمئنا باعث تقویت بازار ما در عراق خواهد شد، چرا که پیش از این بخش عمده‌ای از جمعیت عراق کالاهای عربستانی را تحریم کردند و از این بعد هم بیشتر تحریم خواهند کرد.
وی همچنین اظهار کرد: این اتفاق فرصت مطلوبی است که در شرایط پسا تحریم، با توجه به رقابت نانوشته‌ای که میان قطر و عربستان وجود دارد تعاملات تجاری‌مان را با قطر گسترش دهیم.
بنابراین با توجه به پیش‌بینی کارشناسان از اتفاقات ایجاد شده در صورتی که کشور عربستان بخواهد این قطع روابط را برای طولانی مدت ادامه دهد، بیش از ایران در زمینه اقتصادی متضرر خواهد شد، اما این امر زمانی اتفاق می‌افتد که کشور ایران نیز به ویژه پس از لغو تحریم‌ها برنامه‌ریزی و عملکرد مناسبی در گسترش روابط اقتصادی خود در منطقه داشته باشد.
انتهای پیام
نظرات