خبرنگارها و عکاس‌ها همیشه دنبال سوژه می‌گردند؛ این سوژه‌ها هر چیزی می‌تواند باشد؛ از موضوعات مربوط به زندگی روزمره گرفته تا مسائل و حوادث خاصی که ممکن است گاهی رخ دهند و بهانه‌ای برای نوشتن و عکس‌گرفتن شوند.

اما اگر قرار باشد روزی خود خبرنگارها و اهالی رسانه، سوژه شوند و زاویه دوربین‌ها به سمت خودشان برگردانده شود، ماجراهای زیادی ضمیمه هر عکس و خبرشان خواهد شد؛ موضوعاتی که معمولاً هیچ وقت گفته و نوشته نمی‌شوند.

خبرنگاری به معنای حقیقی آن، یک حرفه سخت، پرمسئولیت و پر از استرس است. وقتی خبرنگار باشید از همان لحظه‌ای که قصد رفتن به محلی برای انجام مصاحبه یا تهیه گزارش دارید تا زمان انتشار آنها، هر لحظه ممکن است در برابر اتفاق پیش‌بینی‌نشده‌ای قرار بگیرید که باید بهترین تصمیم را درباره آن بگیرید. اهالی رسانه در تهیه و انتشار اخبار و گزارش‌ها با دقیقه‌ها و ثانیه‌ها سروکار دارند و تیزبینی، درست فکر کردن، مسئولانه عمل کردن و بهترین کلمات را برای بیان بهتر و دقیق‌تر مسأله انتخاب کردن، ضرورت کار آنهاست.

خبرنگارها خط مقدم تهیه خبرند و در معرض حوادث و ماجراهای بسیاری قرار می‌گیرند؛ ماجراهای بزرگ و کوچکی که گاه در مقابل چشمانشان اتفاق می‌افتد و کمتر کسی به اندازه آنها از جزئیاتش باخبر می‌شود.

حوادث تلخ و شیرین در عالم خبرنگاری بسیارند و خیلی از آنها هرگز فراموش‌شدنی نیستند. خبرنگار که باشید با شادی سوژه‌هایتان شاد می‌شوید و با غم آنها غمگین. خبرنگارها بنا به وظیفه اجتماعی و اقتضای شغلی‌شان باید همه‌جا سرک بکشند و از جزئیات رخدادها سردرآورند. گزارشگران رسانه‌ها هر جا که ماجرایی در جریان باشد، فرقی نمی‌کند روز یا شب، حضور دارند. گاهی محل تهیه گزارش توأم با خطر است و زمانی موقعیتی کاملاً امنیتی برقرار می‌شود. کار در هر دو این شرایط سخت‌هایی را برای آنها ایجاد می‌کند، با این حال باید زودتر از همه به محل تهیه گزارش برسند و به عنوان آخرین نفر نیز محل را ترک کنند.

17 مرداد در تقویم ایران به عنوان روز خبرنگار نام‌گذاری شده است. این روز سالروز شهادت محمود صارمی، خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) است که سال 1377 در حادثه تروریستی در مزار شریف افغانستان به دست نیروهای طالبان به شهادت رسید. این روز برای گرامیداشت همه خبرنگاران خستگی‌ناپذیری است که جسورانه برای ارتقای سطح آگاهی عمومی جامعه و انعکاس دوسویه خدمات و مشکلات تلاش می‌کنند و سختی‌های شبانه‌روزی را به جان می‌خرند.

این تصاویر گوشه‌هایی از پشت پرده تلاش‌های خبرنگارها، عکاسان و تصویربرداران را برای پوشش اخبار در حوزه‌های مختلف نشان می‌دهد که عموماً در آن سوی دوربین‌ها می‌ماند.

حاشیه پوشش خبری نشست‌ها و همایش‌ها زمان مناسبی برای خبرنگاران است که با دیدن مسئولان ارشد یا فعالان حوزه‌های مختلف، آنها را احاطه کنند و پرسش‌هایی درباره مسائل روز را از آنها بپرسند. خبرنگاران تلاش می‌کنند سوالاتشان را مطرح کنند و در عین حال به خوبی پاسخ‌ها را بشنوند تا در انتشار آن اشتباهی رخ ندهد؛ البته گاه تجمع خبرنگاران آن‌قدر زیاد است که این کار با دشواری انجام می‌شود.

جلسات علنی مجلس شورای اسلامی یکی از پرکارترین موقعیت‌ها برای رسانه‌ای‌هاست. تنظیم درست گزارش نطق و تذکرهای نماینده‌ها و ارسال سریع و دقیق آن به دفاتر خبرگزاری‌ها و روزنامه‌ها موضوع مهمی برای همه رسانه‌هاست. مجلس جایگاه ویژه‌ای برای استقرار خبرنگارها و عکاس‌ها دارد که بتوانند از فاصله مناسبی شنونده و نظاره‌گر مباحث در صحن علنی مجلس باشند.

جشنواره فیلم فجر روزهای داغ خبری سرویس‌های سینمایی و فرهنگی‌ خبرگزاری‌ها و روزنامه‌هاست. اکران فیلم‌ها و جلسات نقد و بررسی اغلب تا نیمه شب ادامه دارد. اکران‌ها از صبح که انجام می‌شود خبرنگارها می‌دانند تا نیمه شب باید در همان محوطه بمانند و بصورت فعال در جلسات نقد و بررسی شرکت کنند تا بتوانند بهترین گزارش‌ها را برای رسانه‌های خود ببرند.

نمایشگاه‌ کتاب هم روزهای پرمشغله‌ای را برای آن دسته از خبرنگارانی که در حوزه ادب و نشر می‌نویسند، رقم می‌زند. پوشش خبری نمایشگاه و حاشیه‌های آن برای همه رسانه‌ها اهمیت دارد. ازدحام در نمایشگاه باعث می‌شود در زمان حضور مسئولان ارشد کشوری برای حفظ مسائل امنیتی، از خبرنگاران و عکاس‌ها خواسته شود لباس‌های یکسانی به تن کنند تا با رعایت نظم نمایشگاه، امکان تهیه گزارش خبری داشته باشند.

گاهی اوقات در نشست‌ها و همایش‌های بزرگ امکان حضور مستقیم خبرنگارها در محل برگزاری مراسم وجود ندارد. مواردی هم مسئولان امنیت سالن اجازه ورود تعداد محدودی از خبرنگاران را می‌دهند و ورود به سالن سخت می‌شود. در این مواقع بلندگوهای سالن به کمک خبرنگارها می‌آیند و آنها ترجیح می‌دهند در سکوت در اطراف یک بلندگو جمع شوند و ضبط صوت‌هایشان را برای ضبط شدن در کنار آن قرار دهند.

نشست سخنگوی دولت با رسانه‌ها معمولا هر هفته برگزار می‌شود. در طول برگزاری این نشست خبرنگاران ضمن پرسیدن سوالات خود درباره موضوعات روز، به دقت یادداشت‌برداری می‌کنند.

با پایان یافتن برگزاری یک نشست یا همایش، کار خبرنگارها تمام نمی‌شود. ارسال یا خواندن گزارش برای تحریریه خبرگزاری یا روزنامه، فصل دیگری از روند پوشش خبری یک برنامه است. این کار باید با دقت و سرعت انجام شود و ممکن است چند ساعت طول بکشد. گاهی یک اشتباه کوچک در انتقال یک کلمه یا تایپ شدن نادرست آن، لطمه بزرگی به اعتبار رسانه می‌زند.

کمتر پیش می‌آید که رئیس‌جمهور یکباره در جمع خبرنگارها حاضر شود؛ چراکه نشست‌های رئیس‌جمهور معمولاً با اعلام قبلی و تشریفات رسمی برگزار می‌شود. اما جلسه‌های هیأت دولت گاهی فرصت چنین رودررویی را برای خبرنگاران فراهم می‌کند و قطعاً آنها نمی‌توانند سوال‌های پی‌درپی خود را از رئیس‌جمهور مطرح نکنند.

حیاط دولت برای برخی خبرنگارها یکی از محل‌های پرخاطره است. گاهی باید برای پایان یافتن جلسه دولت دقایق زیادی در بی‌خبری انتظار کشید. اما جلسه که تمام می‌شود و وزرا بین خبرنگاران حاضر می‌شوند، مصاحبه پشت مصاحبه است که روی دست خبرنگاران می‌ماند و باید هرچه زودتر برای رسانه‌هایشان گزارش کنند. وزیر اقتصاد و دارایی هم از جمله وزرایی است که بنا به موضوعات روزی که درباره شرایط اقتصادی کشور مطرح می‌شود، سوالات زیادی باید از او پرسید.

خبرنگار محیط زیست بودن هم اقتضائات خاص خود را دارد. این نشست خبری پس از یک جنگل‌نوردی طولانی و در خانه‌ای کوچک در بالای کوه انجام شده است.

انتظار کشیدن جزئی جدانشدنی‌ در نشست‌ها و برنامه‌های پرچالش خبری است. هر لحظه ممکن است خبر مهمی اعلام شود و باید برای داشتن واکنش درست و مناسب آن آماده بود. دوربین‌ها را هم نمی‌توان کناری گذاشت یا حتی دقایق کوتاهی محل نشست را ترک کرد. گاهی طولانی شدن گفت‌وگوها هم برای خبرنگاران، خبر به حساب می‌آید و البته در چنین فضایی بازار گمانه‌زنی‌ها و شایعات داغ می‌شود. اعلام نتایج دور نهایی مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5 در وین خبرنگاران و تصویربرداران را در مقابل هتل کوبورگ در انتظار نگه داشته است.

گاهی حضور در محل حادثه‌ها یا برخی نشست‌ها برای نمایندگان رسانه‌ها چندان ساده نیست. ازدحام جمعیت هم در محل حادثه بر مشکلات می‌افزاید. سال گذشته وقتی یک هواپیمای مسافربری در تهران سقوط کرد، ازدحام مردم و ممانعت پلیس کار را برای عکاس‌ها و خبرنگاران دشوار کرده بود.

تهیه گزارش‌های توصیفی و خبری از حوادث و مردم مصیبت‌دیده یکی از قسمت‌های تلخ کار رسانه‌هاست. خبرنگاران برای انعکاس رنج و غم حادثه‌دیده‌ها با آنها هم‌صحبت می‌شوند و تلاش می‌کنند ابعاد آن را به خوبی به تصویر بکشند. در مراسم تشییع یکی از شهدای حادثه تروریستی سیستان و بلوچستان در بیرجند که سال گذشته رخ داد خبرنگاران تصاویر و گزارش‌های زیادی از این حادثه منتشر کردند.

اغلب اوقات انتشار یک عکس یا فیلمی کوتاه از پرونده‌های قضایی جنجالی برای افکار عمومی جذاب به نظر می‌رسد. همزمان با برگزاری جلسات دادرسی پرونده‌های مهم و جنجالی تعداد زیادی از خبرنگاران پشت در دادگاه جمع می‌شوند تا همزمان با خروج متهم و یا وکیل وی بتوانند اطلاعاتی از او درباره روند دادرسی بگیرند. ممکن است این انتظار ساعت‌ها طول بکشد. در جریان برگزاری یک دادرسی در دادسرای امور جنایی تهران عکاس‌ها تلاش می‌کنند از میان تکه‌های شکسته شده درِ ورودی دادگاه عکاسی کنند.

خبرنگاری و عکاسی اجتماعی هم دنیای خاص خود را دارد. باید دوربین‌ و کاغذ و قلم برداری و به دنبال سوژه‌های مختلف به کوچه و خیابان بروی. تهیه گزارش از مناطق مختلف شهریی و روستایی و مسائل و مشکلات آنها دلسوزی و موشکافی بسیار می‌خواهد. عکاسی در شهر، توجه این کودک را به خود جلب کرده است.

عموماً جابجایی عکاس‌ها و خبرنگاران در سفرهای استانی یا راهپیمایی‌ها با اتوبوس‌ و وانت انجام می‌شود. عکاس‌ها با حرکت آهسته ماشین از سوژه‌ها عکاسی می‌کنند.

مشکلات شهرها و حاشیه آنها همیشه موضوع مهم و مورد توجه خبرنگاران حوزه شهر است. دفن زباله و انباشت ضایعات یکی از موضوعات همیشه پربحث این بخش است. خبرنگاران و عکاس‌ها هر از گاهی سری به حاشیه شهر‌ها می‌زنند تا دغدغه کنترل این زباله‌ها و مشکلات ناشی از آن را زنده نگه دارند.

* * *

میدان تهیه گزارش و خبر برای اهالی رسانه بسیار متنوع و متعدد است، علاوه بر این همه کار آنها در این مکان‌ها خلاصه نمی‌شود. این روزها رشته‌های دیگری در کار رسانه ، چون روزنامه‌نگاری علمی برجسته شده‌اند که جایگاه و شرایط خاص خود را دارند. همچنین کار در تحریریه‌ و ویرایش اخبار و سیاست‌گذاری رسانه هم حساسیت‌های زیادی دارند. امروزه سختی‌های کار خبرنگاران و دیگر ژورنالیست‌ها ، این حرفه را به یکی از مشاغل سخت و زیان‌آور در دنیا تبدیل کرده است.

ایسنا - حمیده صفامنش

انتهای پیام