آستان قدس رضوی به برکت مرقد منور ثامن‌الحجج‌(ع) و نظام مقدس جمهوری اسلامی در سایه مدیریت موفق اسلامی، شاهد تحولات عظیم و چشمگیری در زمینه‌های سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی بوده که از لحاظ کمی و کیفی، حتی با مجموع دستاوردهای چند قرن گذشته در این آستان نیز قابل مقایسه نیست.

به گزارش گروه دریافت خبر خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)- منطقه خراسان، به برکت پیروزی انقلاب اسلامی و مدیریت یک فقیه اسلام‌شناس، زحمات شبانه‌روزی نیروهای متخصص، مؤمن و ولایی، آستان قدس رضوی به درخشان‌ترین مراحل تاریخی خود رسیده است و در تمام زمینه‌های ساختاری، تبلیغی، فرهنگی، عمرانی و اقتصادی دچار تحولات و دگرگونی‌های عمیقی گردیده است؛ چیزی که تأثیر آن نه‌تنها در مشهد و ایران، بلکه در عرصه‌ی جهانی جلوه‌گر شده است.

اندکی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی(ره) در یک حکم تاریخی، حضرت آیت‌الله واعظ طبسی را به تولیت آستان قدس رضوی منصوب کردند؛ انتصابی که سرآغاز تحولات شگرف و بی‌نظیر در این تشکیلات شده است.

متن حکم حضرت امام(ره) بدین شرح است:

«بسم الله الرحمن الرحیم

جناب آقای مستطاب حجت‌الاسلام جناب آقای عباس واعظ طبسی(دامت افاضاته) نظر به سابقه‌ای که جناب عالی در اداره امور آستان مقدس حضرت ثامن الائمه(صلوات الله و سلامه علیه و علی آبائه الطاهرین) دارید و اعتمادی که در این باره به جناب‌عالی می‌باشد، به سمت تولیت آن آستانه مقدسه منصوب می‌شوید تا با کمال جدیت و به طور دقیق از متعلقات آن‌جا خصوصاً کتابخانه و خزینه و محتویات ضریح مقدس و موقوفات و سایر متعلقات آن آستان مقدس محافظت کامل را بفرمایید و از حیف و میل و ضیاع اموال جلوگیری نمایید و حضرات خدام محترم با جناب‌عالی در این امر لازم تشریک مساعی خواهند نمود و آن‌چه لازم به تذکر است، این مطلب می‌باشد که هیچ یک از نهادهای جمهوری اسلامی مانند جهاد سازندگی و همچنین وزارت ارشاد ملی و یا اشخاص عادی حق دخالت در موقوفات و سایر متعلقات آستان قدس را ندارد. از خدای تعالی موفقیت را در انجام وظایف الهی مسئلت دارم.

والسلام علیکم ورحمه الله وبرکاته

18 جمادی‌الاولی 1400

15 فروردین ماه 1359

روح‌الله الموسوی الخمینی»

‌گفتنی است پس از وفات امام امت، این حکم همچنان از طرف مقام معظم رهبری تمدید و تأیید شده است.

‌

اصلی ترین مأموریت آستان قدس رضوی تبلیغ و اشاعه‌ی فرهنگ ناب اسلامی و رضوی است‌.

‌فعالیت‌های گسترده‌ی فرهنگی در مجموعه‌ی بزرگ آستان قدس رضوی که دارای مؤسسات و بخش‌های متعدد و گوناگون فرهنگی می‌باشد، نیازمند هماهنگی، سیاست‌گذاری، انسجام بخشی، هدایت و نظارت است که این وظیفه‌ی مهم بر عهده‌ی شورای عالی فرهنگی است.

‌1- تاسیس شورای عالی فرهنگی آستان قدس رضوی

‌این شورا به طور مرتب به ریاست تولیت عظمی آستان قدس رضوی حضرت آیت‌الله واعظ طبسی و با حضور شخصیت‌های برجسته، فرهیختگان و صاحب‌نظرانی از حوزه و دانشگاه و تعدادی از مدیران عالی و مسئولان مربوطه در آستان قدس رضوی برگزار می‌شود.

‌کارشناسان مستقر در دبیرخانه‌ی این شورا نیز در قالب گروه‌ها و کمیسیون‌های تخصصی با بهره‌گیری از کارشناسان بیرونی، اقدامات نرم‌افزاری و بررسی‌های لازم را در خصوص برنامه‌های مؤسسات، طرح‌ها و پیشنهادات، تنظیم دستور جلسات و تهیه گزارش‌های تحلیلی و پیگیری مصوبات شورای عالی انجام می‌دهند.

‌اهداف و وظایف شورای عالی فرهنگی آستان قدس رضوی

این شورا وظایف و اهداف مختلفی چون سیاست‌گذاری کلان فعالیت‌های فرهنگی آستان قدس رضوی، تبیین خط مشی و اولویت‌ها با تأکید بر رهنمودهای مقام معظم رهبری، رسالت فرهنگی آستان قدس، چشم‌انداز بیست ساله آستان قدس، نیازها و مناسبات جدید فرهنگی در کشور، جهان تشیع و جهان اسلام، تصویب و اصلاح اساس‌نامه، وظایف و برنامه‌های مؤسسات و بخش‌های فرهنگی آستان قدس رضوی، ارزیابی دوره‌ای عملکرد مؤسسات فرهنگی و تصویب شاخص‌های عمومی و اختصاصی ارزیابی عملکرد مؤسسات فرهنگی، بررسی و تصویب نظام‌های اساسی در تحول سازمانی مؤسسات فرهنگی شامل نظام‌های مدیریت، کیفیت، نظام ارزیابی عملکرد، نظام ارزش‌یابی نیروی انسانی، برنامه‌ریزی نیروی انسانی، بهسازی ساختار سازمانی و...، بررسی طرح‌های پیشنهادی مهم مؤسسات و دبیرخانه، تحلیل و واکاوی پدیده‌های فرهنگی، اجتماعی و اتخاذ تصمیم لازم و تعیین نقش و مأموریت هر یک از مؤسسات و بخش‌های فرهنگی در خصوص موضوعات جدید، ایجاد همگرایی بین مؤسسات فرهنگی، پرهیز از فعالیت‌های موازی و استفاده از ظرفیت‌های مشترک مؤسسات فرهنگی در تولید محصولات فرهنگی و انجام برنامه‌های فرابخشی و فراگیر را بر عهده دارد.

‌

2- ایجاد معاونت تبلیغات و ارتباطات اسلامی

‌این معاونت در روزهای مختلف سال مراسم و طرح‌های دائمی و مناسبتی فراوانی را انجام می‌دهد که در این گزارش به اهم آن‌ها اشاره می‌شود.

- برگزاری مسابقات، همایش‌ها و محفل‌های قرآنی

‌

برگزاری مسابقات، همایش‌ها و محفل‌های قرآنی در روزهای مختلف سال(به ویژه مناسبت‌ها)، توسط اداره قرآن این معاونت انجام می‌شود.

- توزیع بسته‌های فرهنگی و تهیه مطالب آموزشی برای زائران

‌

توزیع بسته‌های فرهنگی در روزهای مختلف از قبیل کتاب، کتابچه، نشریه و ویژه‌نامه، همچنین برنامه‌ریزی جهت تولید فیلم و نوارهای آموزشی و اطلاع‌رسانی برای زائران به منظور پخش از سیستم‌های مداربسته اماکن متبرکه، هتل‌ها و مراکز اقامتی، قطار، هواپیما، اتوبوس و...، تکثیر لوح فشرده از مراسم و برنامه‌ها، تولید محصولات چند رسانه‌ای، تولید کلیپ‌های ویژه، پخش زنده در اینترنت و اطلاع‌رسانی سیستماتیک از دیگر فعالیت‌های این اداره محسوب می‌گردد.

‌

- همکاری با ستاد نماز جمعه و هیات‌های مذهبی

‌همکاری با ستاد نماز جمعه در جهت برگزاری هر چه باشکوه‌تر نماز سیاسی- عبادی جمعه، ساماندهی، نظارت و هماهنگی مداحان و شعرای اهل بیت(ع)، برنامه‌ریزی و نظارت در زمینه تأمین و توزیع قرآن و کتب ادعیه و زیارت‌نامه‌های مورد استفاده‌ی زائران در حرم مطهر، ساماندهی، نظارت و هماهنگی هیئت‌های مذهبی و اجرای مصوبات شورای عالی فرهنگی در این زمینه، تهیه برنامه‌های اجرایی سالانه جهت مناسبت‌های ویژه آستان قدس رضوی نظیر خطبه‌خوانی‌ها، غبارروبی، اعتکاف، جشن‌های میلاد، سوگواری‌ها، اعیاد ملی نظیر مراسم تحویل سال و مناسبت‌های انقلاب اسلامی و امثال آن با هماهنگی سازمان‌ها و مدیریت‌های ذی‌ربط از دیگر فعالیت‌های معاونت تبلیغات می‌باشد.

-اجرای دقیق وقف‌نامه‌ها

‌اجرای دقیق وقف‌نامه‌های مربوط به تبلیغات اسلامی و مناسبت‌های ویژه، تهیه برنامه اجرایی و نظارت بر برگزاری مراسم دعا در اماکن متبرکه و مؤسسات وابسته (ندبه، کمیل، توسل، زیارت عاشورا و...)، ساماندهی امور مربوط به زیارت‌نامه‌خوان‌ها و روضه‌خوان‌های حرم مطهر از قبیل گزینش، آموزش و نظارت بر عملکرد آنان، تهیه برنامه اجرایی در زمینه مراسم مدیحه‌سرایی و روضه‌خوانی و مرثیه‌سرایی، برنامه‌ریزی و تلاش در جهت برگزاری هماهنگ و باشکوه نمازهای جماعت در حوزه اماکن متبرکه و مؤسسات وابسته به آستان قدس رضوی و سامان‌دهی امور مربوطه نظیر مسائل امامان جماعت، مکبران و انتظامات و راهنمایان نماز نیز اهم فعالیت‌های این معاونت است.

‌

- پیگیری و اجرای مصوبات شورای عالی فرهنگی

‌نظارت بر چاپ و صحافی قرآن و کتب ادعیه و زیارت‌نامه‌های مورد استفاده در حرم مطهر، پیگیری و اجرای مصوبات شورای عالی فرهنگی در جهت غنی‌سازی اوقات فراغت زائران، برگزاری مسابقات روزانه هفتگی و مناسبتی برای کودکان، فرهیختگان و عموم زائران، برپایی نمایشگاه‌های تخصصی مختلف، برگزاری همایش‌های تخصصی مناسبتی و آموزشی، برگزاری اتاق‌های گفت‌وگوی حرم مطهر، اجرای برنامه‌های تبلیغی در مساجد وابسته به حرم مطهر، اجرای مراسم‌های اختصاصی ویژه‌ی زائران غیر ایرانی، برگزاری ویژه برنامه‌های مناسبتی برای زائران فارسی زبان مقیم خارج از کشور، برگزاری حلقه‌های معرفت، تحویل غذای متبرک به هیات‌های مذهبی از دیگر فعالیت‌های معاونت می‌باشد.

- سامانه پاسخگویی به پرسش‌های شرعی

‌یکی دیگر از فعالیت‌های معاونت تبلیغات، راه اندازی سامانه پاسخگویی به پرسش‌های شرعی است که از اهداف مهم و اساسی تأسیس آن، پاسخگویی به پرسش‌های اعتقادی و کلامی و شبهات دینی زائران و مجاوران در زمینه‌های عمومی و تخصصی است و این نهاد مسئولیت پاسخگویی به نیازهای اخلاقی، تربیتی و اعتقادی زائران را به صورت فردی و گروهی عهده‌دار است. لازم به یادآوری است که مهم‌ترین موضوعات مطرح در این سامانه، دین‌شناسی عمومی، علوم قرآن و حدیث، فلسفه و کلام، ادیان و عرفان، فرق و مذاهب، تاریخ و سیره انبیاء و ائمه اطهار(ع) و شخصیت شناسی و منبع شناسی علمی است که به صورت حضوری، تلفنی و پیامکی انجام می‌شود.

‌3- راه اندازی بنیاد پژوهش‌های آستان قدس

‌با توجه به جایگاه حرم مطهر رضوی به عنوان کانون انتقال تفکر اسلامی شیعی به اقصی نقاط دنیا، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی در سال 1363 شمسی تأسیس شد تا با فعالیت‌های فرهنگی، علمی و تحقیقاتی خود، بیش از پیش آستان قدس رضوی را به مرکز ثقل فرهنگ اسلامی و شیعی تبدیل کند.

‌هم‌اکنون این بنیاد با تجمع و تمرکز نهاده‌های علمی چون عوامل انسانی و نرم‌افزاری، با 18 گروه پژوهشی در زمینه‌های تحقیق، گردآوری، تألیف و ترجمه‌ی آثار دینی- اسلامی با محوریت معارف رضوی به فعالیت می‌پردازد.

‌در سال 1383 به همت مدیران و مسئولان آستان قدس رضوی، ساختمان این مرکز که از سال 1376 کار ساخت آن آغاز شده بود، در چهار طبقه با 12 هزار مترمربع مساحت و 24 هزار مترمربع زیربنا افتتاح شد.

4- تأسیس مؤسسه آفرینش‌های هنری

‌این مؤسسه در طول سال‌ها فعالیت خود در عرصه‌ی هنر و فرهنگ بر حفظ، توسعه و ترویج هنر اسلامی همت می‌گمارد. در این راستا این مؤسسه در کنار تولید آثار هنری فاخر و ایجاد خلاقیت، نو اندیشی و نوآوری در هنر اسلامی و ایرانی، ارائه تابلوهای هنری نفیس در حوزه هنرهای تجسمی کشوری و تولید محصولات هنری و فرهنگی را در دستور کار خود دارد.

5- تأسیس مؤسسه به نشر

توجه به فرهنگ مکتوب و اثر بخشی اساسی کتاب از دغدغه‌های جدی آستان قدس رضوی است.

‌مؤسسه به نشر به عنوان بازوی انتشاراتی این آستان تأسیس و از سال 1365 فعالیت خود را آغاز نمود و تاکنون بیش از 1700 عنوان کتاب در زمینه‌های مختلف امور مذهبی، ادبیات، تاریخ، جغرافیا، ورزش، زبان، روان‌شناسی و کودک و نوجوان منتشر کرده است.

‌6- ‌تأسیس مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی

با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی و شکل‌گیری نظام مقدس اسلامی و به تبع آن تغییرات بنیادین در حوزه‌های مختلف آستان قدس رضوی و استقرار مدیریت موفق اسلامی، نمادها و نشانه‌های اهتمام به فرهنگ مکتوب و حوزه نشر در این آستان مقدس نمودی روشن و عینی پیدا کرد.

‌در این راستا به منظور گسترش و ترویج فرهنگ رضوی و چاپ آثار ارزشمند در زمینه علوم و معارف اسلامی و قرآنی در بیست و پنجم دی ماه 1362 بحث تشکیل مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی در مجمع عمومی مطرح و به تصویب تولیت عظمای آستان قدس رضوی رسید.

‌مؤسسه چاپ و انتشارات هم اکنون با گام برداشتن در جهت افق‌های تعریف شده‌ی سند چشم‌انداز بیست ساله آستان قدس رضوی، تقویت زیرساخت‌ها و توسعه امکانات زیربنایی فرهنگی، همچنین ترویج فرهنگ مطالعه و ارتقای جایگاه کتابخانه‌ای باتوجه به شاخصه جهانی که از راهبردهای اساسی چشم‌انداز بیست ساله است را سرلوحه امور فرهنگی، اجتماعی، تبلیغی و اطلاع رسانی خود قرار داده است.

‌

7- ‌راه اندازی مؤسسه فرهنگی قدس

‌مؤسسه فرهنگی قدس در سال 1366 با هدف انجام فعالیت‌های فرهنگی، اعتلای سطح بینش عقیدتی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مسلمانان و انتشار نشریه‌های ادواری تأسیس شد.

اولین نشریه این مؤسسه روزنامه قدس است.

‌این روزنامه با داشتن 16 صفحه محتوایی شامل بر سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، ورزشی، ادب و هنر، حوادث، بانوان، ترجمه و... مطالب مختلفی را در قالب خبر، گزارش، مصاحبه، مقاله، تحلیل، تفسیر و نقد رویدادهای مختلف منتشر می‌سازد و نیز با چاپ 4 صفحه با عنوان خراسان امروز کلیه رویدادهای سه استان بزرگ خراسان را تحت پوشش قرار می‌دهد.

‌روزنامه قدس در استان‌های کشور دارای دفتر سرپرستی است و در 300 شهرستان نمایندگی و خبرنگار دارد.

‌این مؤسسه در سال 1380، با پیوستن به شبکه جهانی اینترنت، امکان دسترسی علاقه‌مندان در سراسر جهان به روزنامه الکترونیکی قدس را فراهم نمود.

‌دومین نشریه‌ی مؤسسه فرهنگی قدس نیز ماهنامه‌ی بین‌المللی زائر است که در سال 1373 با هدف اطلاع رسانی به زائران بارگاه ملکوتی حضرت رضا(ع) و گسترش معارف اهل بیت(ع) به ویژه آموزه‌های ارزنده‌ی امام رضا(ع) قدم به عرصه مطبوعات نهاد. با توجه به گستره بین‌المللی این ماهنامه تاکنون برخی از شماره‌های آن به زبان‌های اردو، روسی، انگلیسی و عربی به چاپ رسیده است.

‌گفتنی است همزمان با انتشار روزنامه قدس، چاپخانه مؤسسه فرهنگی قدس با عنوان چاپخانه فعال کار خود را آغاز نمود که امروزه مجهز به آخرین تکنولوژی چاپ روز می‌باشد.

‌

8- تأسیس مؤسسه آستانه حضرت حسین بن موسی الکاظم(ع) و آرامگاه شهید آیت‌الله مدرس(ره)

ساخت سالن‌های چند منظوره، موزه، غرفه‌های اقامت خانوادگی، کتابخانه و... در قالب ده‌ها هزار مترمربع فضای عبادتی و زیارتی در شهرستان‌های طبس و کاشمر، از جمله اقدام‌های مهم آستان قدس رضوی در جنوب خراسان از طریق این مؤسسه است.

‌

9- تحولات موزه‌های آستان قدس رضوی پس از انقلاب اسلامی

‌پس از انقلاب اسلامی تغییرات مهمی در موزه‌های آستان قدس صورت گرفت و این مراکز فرهنگی توسعه ویژه و بی‌نظیری یافت که حاصل آن تشکیل گنجینه‌های تخصصی بوده است.

تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، فعالیت‌های فرهنگی آستان قدس رضوی به چهار کتابخانه مرکزی(مشهد)، ملک(تهران)، وزیری(یزد) و هرندی(کرمان) محدود می‌شد.

اما پس از انقلاب، حفظ و احیاء و ارتقای فرهنگ رضوی مورد اهتمام جدی تولیت عظمای آستان قدس رضوی قرار گرفت و بدین منظور مؤسسات فرهنگی گوناگونی بنیان نهاده شد. سیاست‌گذاری فرهنگی، برنامه ریزی، نظارت و هماهنگی این مؤسسات برعهده شورای عالی فرهنگی آستان قدس رضوی است.

‌بخش مهمی از فعالیت‌های فرهنگی آستان قدس در حوزه کتاب و موزه جای می‌گیرد. آستان قدس و مؤسسات فرهنگی تابع آن با در اختیار داشتن 38 کتابخانه با مجموع 5.2 میلیون جلد کتاب چاپی، 78 هزار نسخه خطی و 25 هزار جلد کتاب چاپ سنگی در 60 هزار مترمربع فضای مطالعاتی، بزرگ‌ترین شبکه کتابخانه‌ای کشور را شکل داده‌اند و موزه‌های آن از غنی‌ترین و پراهمیت‌ترین موزه‌های ایران به شمار می‌آیند.

عملکرد آستان قدس در عرصه آموزش

آستان قدس رضوی در زمینه آموزش پس از انقلاب اسلامی فعالیت های بی نظیر و موثری چون تاسیس دانشگاه‎ها، مدارس، موسسات خدماتی و مشاوره‎ای را در کارنامه ی خود ثبت نموده است.

به منظور اشنایی با فعالیت های آموزشی استان قدس رضوی در زیر به اختصار به آنها خواهیم پرداخت.

‌- ‌تأسیس دانشگاه علوم اسلامی رضوی

پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در اواخر سال 1358 دو دو مدرسه‌ی دینی میرزا جعفر و خیراتخان بازسازی و ساختمان جدیدی در سه طبقه به مساحت بیش از 9هزار مترمربع و زیربنای 22 هزار مترمربع بین آن‌ها ساخته شد. این ساختمان در هجدهم مردادماه 1363، افتتاح شد. بنای جدید امکاناتی نظیر 22 کلاس درس، 250 خوابگاه، 7 مَدْرس، یک مسجد، سالن اجتماعات، سلف سرویس و... دارد.

در سال 1374 به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید و اکنون این دانشگاه با تأکید بر اصالت حوزوی و مدرک رسمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به فعالیت خود ادامه می‌دهد.

همچنین در سال 1383 ساختمان شماره دو دانشگاه نیز در نزدیکی صحن هدایت، جنب ساختمان مرکز مدیریت حوزه‌ی علمیه‌ی خراسان، با 12 هزار مترمربع زیربنا افتتاح شد.

گفتنی است دانشگاه علوم اسلامی رضوی دارای چهار رگن مؤسس، هیأت امنا، ریاست و شورای دانشگاه است.

2- تأسیس دانشگاه بین‌المللی امام رضا(ع)

دانشگاه بین‌المللی امام رضا(ع) براساس مجوز شورای عالی انقلاب فرهنگی، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی جمهوری اسلامی ایران و با پشتیبانی و حمایت‌های همه جانبه آستان قدس رضوی از سال1378 فعالیت خود را آغاز نموده است.

این دانشگاه با فراهم نمودن امکانات و تجهیزات مدرن آموزشی و تحقیقاتی مطابق با شاخص‌ها و استانداردهای ملی و بین‌المللی و بهره‌مندی از اساتید مجرب و با قریب به شش هزار دانشجو در تمام مقاطع تحصیلی توانسته است در زمره معتبرترین مراکز آموزش عالی غیر دولتی جمهوری اسلامی ایران قرار گیرد.

‌

3- راه اندازی بنیاد فرهنگی رضوی

بنیاد فرهنگی رضوی در سال 1365 با هدف ایجاد، مدیریت وگسترش واحدهای آموزشی با کیفیت، تأسیس شد.

14واحد آموزشی امام رضا(ع) از مقطع تحصیلی پیش‌دبستانی تا پیش‌دانشگاهی و پژوهش‌سرا از دستاوردهای این نهاد به شمار می‌رود.

این واحدها طی اقدامات صورت گرفته در 3 سال اخیر از بالاترین سطح استانداردهای آموزش و پرورش در به کارگیری از تکنولوژی‌های نوین مدارس هوشمند برخوردار شده‌اند.

‌

4- راه اندازی مرکز آموزش ضمن خدمت

مرکز آموزش ضمن خدمت این مرکز تاکنون توانسته است با آموزش ضمن خدمت کارکنان آستان قدس رضوی طی دوره‌های توجیهی- کوتاه مدت و بلند مدت، در جهت تربیت نیروی انسانی، افزایش توان علمی و تأمین کادر تخصصی، نیازهای سازمان را برآورده سازد.

عملکرد سیاسی آستان قدس رضوی در پیشبرد اهداف ملی

آستان قدس رضوی در راستای حمایت از انقلاب اسلامی و تبیین مواضع ولایت فقیه برای عموم مردم به طرق مختلف از جمله برگزاری همایش‌ها و نشست های تخصصی و مناسبتی، چاپ کتاب، نشریه و روزنامه و همچنین همکاری با نهاد امام جمعه در برپایی نماز باشکوه جمعه فعال می‌باشد.

‌همان‌طور که می‌دانید، دین مبین اسلام برای سعادت بشر یک برنامه همه جانبه دارد و در واقع تمام ابعاد و نیازهای انسان را تحت پوشش قرار می‌دهد.

‌این دین همان‌طور که برای آخرت انسان یک سری دستورات دارد، برای سعادت و پیشرفت دنیایی او نیز برنامه‌هایی دارد که بدون سیاست صحیح و وجود سیاستمداران مؤمن این امر ناشدنی است.

‌از همین رو بود که یکی از شئون اولیای الهی و ائمه اطهار(ع) مقام «ساسه العباد» یعنی تدبیر کننده و سیاستمداری امور بندگان خداوند است. البته سیاست در اسلام مبانی قرآنی و روایی بسیاری دارد و چون در این نوشتار محل بحث ما نیست، فقط به همین نکته اشاره کردیم.

‌فعالیت‌های سیاسی این آستان در طول این مدت و در یک دسته‌بندی کلی عبارتند از استقبال نوروزی از امام المسلمین حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای در ابتدای هر سال و برقراری نظم هر چه بهتر این جلسات، برگزاری مراسم ویژه پیرامون مناسبت‌های انقلابی و ملی، همکاری با نهاد امام جمعه در برپایی نماز جمعه در حرم مطهر، اعزام و تشویق رزمندگان در دوران دفاع مقدس، راه‌اندازی مؤسسه قدس‌ (روزنامه قدس)، برگزاری همایش‌ها و کنفرانس‌های تخصصی با موضوعات امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی، پی‌گیری منویات مقام معظم رهبری در قالب کنفرانس‌ها و همایش‌های تخصصی (از جمله پیرامون بصیرت، واکاوی عقبه جریانات فرهنگی، نقش بسیج، تمدن اسلامی، بیداری اسلامی، جنگ نرم، سبک زندگی اسلامی، نهضت نرم افزاری و...)، چاپ کتب و مقالات متعدد با موضوعات اندیشه سیاسی اسلام، انقلاب اسلامی و ولایت فقیه، جنگ نرم.

دستاوردهای آستان قدس رضوی در عرصه فعالیت‎های اجتماعی

دستاورد‌های اجتماعی خدماتی ورزشی و رفاهی و همچنین در‌مانی آستان قدس رضوی با گستردگی مثال زدنی نمادی از مدیریت موفق اسلامی در عرصه فعالیت‌های اجتماعی می‌باشد.

‌خدمات آستان قدس رضوی را بیش‌تر می‌توان در جنبه‌های درمانی، ورزشی و رفاهی دسته بندی کرد که در این گزارش به اهم آن‌ها اشاره می‌کنیم.

1- تأسیس و راه اندازی بیمارستان فوق تخصصی رضوی

بیمارستان 320 تختخوابی فوق تخصصی رضوی، در زمینه به مساحت تقریبی 4 میلیون مترمربع با زیربنای حدود 56000 مترمربع در 5 طبقه ساخته شده است.

بخش‌های مختلف بیمارستان عبارتند از واحد CSR(استریلیزاسیون مرکزی) MRI پزشکی هسته‌ای آندوسکوپی اورژانس کلینیک‌های تخصصی(چک آپ Check up) هولتر مونیتورینگ ‌ دندان‌پزشکی گوش و حلق و بینی درد زنان زایمان بدون درد داخلی) آزمایشگاه ‌ رادیولوژی(ساده، دیجیتال، ماموگرافی، پانورکس و تراکم استخوان) سونوگرافی(ثابت و سیار) سی‌تی اسکن و سی‌تی آنژیوگرافی داروخانه بخش بازتوانی قلب اتاق‌های عمل مرکزی کت لب(کاتتریسم قلبی) ICUها(ICU جراحی قلب باز ICU جراحی) بخش جرای بخش زنان بلوک زایمان NICU (مراقبت‌های ویژه نوزادان)، دپارتمان قلب شامل: بخش قلب 1 و 2، CCU و جراحی قلب اکوکاردیوگرافی و تست ورزش و Pace-Maker. این بیمارستان همچنین دارای اتاق‌های بستری در 4 شکل، مجهز به فراخوان پرستاری و نظارت‌های مراقبتی، کتابخانه، واحد استریل زباله‌های عفونی، امکانات رفاهی برای کارکنان، سیستم مدیریت بیمارستان(HIS)، سیستم مدیریت ساختمان(bms) و سیستم مخابراتی پیشرفته می‌باشد.

‌

2- ساخت بیمارستان منتصریه

‌مرکز آموزشی، پژوهشی و درمانی منتصریه که توسط آستان قدس راه اندازی شده است، در آذر ماه سال 1389 در اختیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد قرار گرفت.

‌ساختمان این بیمارستان در زمینی به مساحت 3200 مترمربع و با زیربنای 9200 مترمربع و در 6 طبقه ساخته شده است.

این بیمارستان که به عنوان مرکز پیوند اعضا و دیالیز در حال فعالیت است، با داشتن بخش‌های اورژانس، کلینیک تخصصی و فوق تخصصی، آزمایشگاه پیشرفته متناسب با نیازهای بخش پیوند اعضا، تصویر برداری(رادیولوژی وسونوگرافی کالر داپلر) اتاق‌های عمل، بخش مراقبت ویژه، استریلیزاسیون مرکزی، بخش همودیالیز و دیالیز صفاقی، بخش‌های بستری جهت پیوند کلیه و نفرولوژی، پیوند کبد و پیوند مغز استخوان در حال ارائه خدمات درمانی می‌باشد.

‌

3- گسترش و بازسازی داروخانه مرکزی امام

مؤسسه درمانی آستان قدس رضوی که از موقوفات دوران صفویه(سال 1931ه.ق) می‌باشد، پس از پیروزی انقلاب اسلامی بازسازی و گسترش یافته است.

‌این دارالشفاء در ساختمانی جدید و در چهار طبقه و به متراژ 4939 مترمربع با تجهیزات پزشکی جدید شامل آندوسکوپی، اکوکاردیوگرافی، اسپیومتری و... می‌باشد.

بخش‌های موجود در دارالشفاء امام

‌بخش‌های موجود در دارالشفاءامام نیز عبارتند از اورژانس و اتاقCPR، رادیولوژی، آزمایشگاه، داروخانه شبانه روزی، داندان‌پزشکی، بینایی سنجی، شنوایی سنجی، واحد مامایی، کلینیک تخصصی، همچنین کلینیک تخصصی دارالشفاء امام شامل تخصص‌هایی چون قلب، چشم، گوش، حلق و بینی، اعصاب، داخلی، پوست، ارتوپدی، زنان و زایمان، انکولوژی.

4-‌ پایگاه‌های پزشکی

آستان قدس رضوی برای رفاه هر چه بیش‌تر زائران، اقدام به تأسیس 6 پایگاه اورژانس در سطح صحن‌های حرم مطهر رضوی کرده است که همه‌ی آن‌ها مجهز به امکانات و تجهیزات مدرن از جمله دستگاه الکتروشوک و آمبولانس هستند و به صورت شبانه روزی به نیازمندان اورژانسی خدمات ارائه می‌دهند.

‌شایان ذکر است داروخانه‌ی امام رضا(ع) از نظر دارویی کامل‌ترین داروخانه‌ی سطح کشور است که در آن 2400 قلم تنوع دارویی وجود دارد.

همچنین این داروخانه برای تهیه داروهای مورد نیاز بعضی از نسخه‌ها که بایستی از خارج از کشور تهیه شود، در کوتاه‌ترین زمان ممکن ارائه خدمت می‌کند.

‌از دیگر خدمات آستان قدس رضوی در این عرصه می‌توان به تولید محلول دیالیز صفاتی خودکار برای نخستین بار در کشور توسط داروسازی ثامن اشاره کرد.

‌ 5- راه‌اندازی کلینیک تخصصی کودک و خانواده

‌این کلینیک با ظرفیت 50 مشاور با بهره‌گیری از نخستین نرم‌افزار مشاوره کشور، در مؤسسه خدمات مشاوره‌ای، جوانان و پژوهش‌های اجتماعی طراحی شده است. بیش‌ترین مراجعه کنندگان به این مرکز در موضوع روان درمانی و خانواده درمانی بوده است که نیمی از کل مراجعات را شامل می‌شود. بیش‌ترین فعالیت‌های این مؤسسه در حوزه جوان و خانواده است. مخاطبان این کلینیک نیز همه‌ی اقشار مردم می‌باشند.

‌

6- راه اندازی مؤسسه خدمات مشاوره‌ای، جوانان و پژوهش‌های اجتماعی

باشگاه جوانان مهر که در سال 1376 توسط آستان قدس رضوی تأسیس شد، بر طبق اساسنامه با هدف برقراری ارتباط، بررسی و حل مشکلات جوانان، کوشش برای یافتن راه‌های مقابله با تهاجم فرهنگی غرب، ارتقاء سطح آگاهی و معرفت دینی، اجتماعی جوانان، و همچنین انجام فعالیت‌های تحقیقی- پژوهشی و افکارسنجی فعالیت می‌کند.

شایان ذکر است مخاطب فعالیت‌های این باشگاه، نوجوانان و جوانان14 تا 29 سال و جوان یاوران(والدین، مربیان، مشاوران و مدیران فرهنگی) می‌باشند که در این گستره پهناور، سالانه حدود صدهزار نفر از خدمات آن بهره‌مند می‌شوند.

7- تأسیس مراکز ورزشی متنوع برای زائران و مجاوران

مؤسسه ورزشی آستان قدس رضوی دارای 4 مجتمع فرهنگی ورزشی مستقل است که مساحت عرصه آن‌ها بالغ بر 25 هکتار می‌گردد.

‌همچنین این مؤسسه دارای 15 هیأت ورزشی فعال به نام‌های هیأت باستانی کشتی، جودو، کاراته، کونگ فو، ووشو، تکواندو، ژیمناستیک، تیروکمان، بسکتبال، والیبال، شنا، تیراندازی، تنیس و فوتبال می‌باشد.

گفتنی است این مجموعه‌ها در 270 هزار مترمربع، شامل مجموعه ورزشی 75 هکتاری شهرک شهید رجایی مشهد، استادیوم 15 هزار نفری امام رضا(ع)، مجتمع‌های آبی آقایان و بانوان، سالن زورخانه‌ای ایران، سالن‌های کشتی و ورزش‌های رزمی، زمین‌های چمن، تنیس، والیبال ساحلی هستند که علاوه بر حفظ نشاط و سلامتی، شاهد کسب ده‌ها عنوان مقام کشوری و بین‌المللی توسط ورزشکاران عضو این مؤسسه هستیم.

اقتصاد اسلامی ثمره‌ی مدیریت موفق اسلامی

آستان قدس رضوی برای پیش‌برد اهداف فرهنگی- تبلیغی خود و همچنین برای عمران و آبادی بیش‌تر میهن اسلامی، همواره به عنوان یار و معینی پر تلاش، فعالیت‌های شایانی را در عرصه اقتصادی و عمرانی انجام داده است.

فعالیت‌های اقتصادی آستان قدس رضوی در قالب سازمان اقتصادی رضوی که بیش از 80 شرکت و مؤسسه اقتصادی را در خود جای داده، باعث شده است، اشتغالزایی در دستور کار این آستان قرار گیرد.

این اشتغال‌زایی‌ها - بیش از 20 هزار نفر- در قالب استخدام رسمی، قراردادی ‌یا پیمانی هستند.

به علاوه این مجموعه متناسب با اهداف و برنامه‌های خود، بخش عمده‌ای از نیروهای انسانی موجود در کشور را در قالب اشتغال‌زایی غیر مستقیم نیز به فعالیت در بخش‌های اقتصادی، فرهنگی، خدماتی و... فراخوانده است.

1- ‌تاسیس مؤسسه سازمان اقتصادی رضوی

مؤسسه سازمان اقتصادی رضوی در سال 1377 به منظور مدیریت و راهبری بهینه شرکت‌ها و مؤسسه‌های تحت پوشش و کسب عواید در راستای تأمین هزینه‌های فرهنگی و عمرانی آستان قدس رضوی و ارائه خدمات بهتر به زائران بارگاه ملکوتی ثامن الحجج(ع)، تأسیس شده است و مؤسسه‌های تحت حوزه‌های مختلف فعالیت دارند.

‌

2- فعالیت‌های آستان قدس رضوی در زمینه‌های صنعتی و معدنی

این گونه فعالیت‌ها در دو بخش صنعت و معدن و به ویژه صنایع غذایی در قالب 17 شرکت و مؤسسه، شامل صنایع کانی غیر فلزی، قند و شکر، خودرو سازی، نساجی، چوب و صنایع چاپ و انتشارات هستند که از جمله آن‌ها می‌توان به شرکت تهیه و تولید فرش آستان قدس رضوی، مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی(توانایی چاپ افست، چاپ صنعتی(فلسکو) و بسته‌بندی محصولات غذایی)، شرکت سیمان رضوی، شرکت شهاب خودرو، شرکت کارخانجات بنای سبک قدس رضوی(هبلکس)، شرکت کارخانجات صنایع چوب آستان قدس رضوی ، شرکت معادن و گرانیت قدس رضوی، شرکت نخریسی و نساجی خراسان، شرکت کمباین سازی ایران، شرکت آرد قدس رضوی، شرکت خمیر مایه رضوی(سهامی خاص)، شرکت سهامی قند تربت حیدریه ، شرکت سهامی قند رضوی(آبکوه)‌، شرکت صنایع غذای رضوی، شرکت فرآورده‌های لبنی رضوی، شرکت قند چناران(سهامی خاص)، شرکت نان قدس رضوی(سهامی خاص) هستند.

‌3- شرکت فرآورده‌های لبنی رضوی

‌این شرکت با مدیریت، مشارکت و سرمایه گذاری در کلیه طرح‌های تولیدی و تحقیقاتی مرتبط با صنعت لبنی، تهیه، تولید و عرضه شیر و فراورده‌های لبنی پاستوریزه و هموژنیزه و همچنین استفاده‌ی بهینه از تکنولوژی پیشرفته‌ی جهانی در جهت تحقق اهداف شرکت حرکت می‌کند.

بهبود مستمر به همراه ارتقای کیفیت در جهت مشتری مداری و تنوع محصولات، نوآوری و خلاقیت در تولید و بازار نیز از جمله اهداف این شرکت است.

سه طرح توسعه‌ی تولیدات استریل، طرح ارتقای کیفیت در جهت رضایت‌مندی مشتری و همچنین طرح بهبود و توسعه سیستم توزیع، جزء مهم‌ترین پروژه‌های این شرکت است.

‌

4- فعالیت‌های کشاورزی و دامپروری در آستان قدس رضوی

این بخش نیز در قالب 12 شرکت و مؤسسه در عرصه‌های زراعت، باغبانی، جنگل داری و مراتع، دامپروری و شیلات فعالیت می‌کند و سالانه بیش از 80 نوع محصول را به بازار عرضه می‌نماید که از جمله می‌توان به‌ سازمان موقوفات ملک، سازمان موقوفات و کشاورزی استان سمنان(مرکز دامغان)، سازمان موقوفات و کشاورزی جنوب خراسان، سازمان موقوفات و کشاورزی چناران، شرکت کشاورزی رضوی، شرکت کشاورزی عمران جنگل‌های قدس رضوی، شرکت کشت و صنعت اسفراین(سهامی خاص)، شرکت کشت و صنعت انابد کاشمر، شرکت کشت و صنعت سرخس آستان قدس رضوی، مؤسسه باغات آستان قدس رضوی، مؤسسه کشت و دام کنه‌بیست رضوی و مؤسسه کشت و صنعت مزرعه نمونه، همچنین «راه اندازی اولین سیلوی گندم تمام هوشمند 30هزار تنی شرکت آرد رضوی» اشاره کرد که در ذیل به توضیح بیش‌تر برخی از آن‌ها می‌پردازیم.

5- مؤسسه باغات آستان قدس رضوی

این مؤسسه در سال 1372 از سازمان مرکزی منفک و پس از آن فعالیت خود را به طور مستقل آغاز کرد.

تهیه و تولید انواع میوه، گل و گیاه، نهال و انجام عملیات بازاریابی و فروش آن‌ها و ایجاد صنایع بسته‌بندی در ارتباط با تولیدات، ایجاد سردخانه، استفاده‌ی بهینه از روش‌های مبارزه بیولوژیک، استفاده از روش‌های آبیاری تحت فشار، استفاده بهینه از آخرین تکنیک‌های جدید و پیشرفته جهانی در ارتباط با پرورش گل و گیاه و... از دیگر فعالیت‌های این مؤسسه است.

6- منطقه ویژه اقتصادی سرخس

منطقه ویژه اقتصادی سرخس که به عنوان یکی از مهمترین گلوگاه‌های اقتصادی کشور محسوب می‌شود، بخاطر موقعیت استراتژیکی و جغرافیایی به عنوان بهترین دروازه طلایی ورود به کشورهای عضو اکو، آسیای میانه، چین، روسیه و همچنین پل ارتباطی بازار های مهم تجاری آسیای مرکزی با کشورهای حوزه خلیج فارس در جنوب ایران، اروپا در غرب و کشورهای افغانستان و پاکستان در شرق کشور است؛ در سال 1375 توسط آستان قدس رضوی تاسیس و با حضور رهبران و نمایندگان بیش از 100 کشور جهان راه اندازی گردید.

انتهای پیام