طبیعت اصفهان، این شهرلاجوردی که چونان نگارستانی دلپذیر، و مرواریدی گران‌بها و بی‌بدیل در مرکز فلات ایران زمین خوش می‌درخشد، در عصر ماشینی امروز که رشد قارچ ‌گونه صنایع آلاینده محیط زیست انسان و موجودات زنده را به خطر انداخته بر خلاف زاینده رودش هنوز زنده است.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) منطقه اصفهان، در فصلی از تاریخ که خطرات ناشی از آلودگی هوا و آب و زمین نگرانی عموم ملل جهان را برانگیخته است و آینده‌ای تاریک را برای ابناء بشر به تصویر می‌کشاند، اصفهان این صنعتی‌ترین شهر ایران نیز از مواهب طبیعی و دست ساز انسان بی‌بهره نمانده و نمونه‌هایی بسیاری از آن در گوشه و کنار این استان دیده می‌شود.

پارک ملی و پناهگاه حیات وحش کلاه‌قاضی

ارتفاعات موجود در این پارک به همراه دشت‌های اطرافشان یکی از بهترین زیستگاه‌های حیات وحش این ناحیه از ایران بشمار می‌روند. آنچنانکه در تاریخ آمده است از زمان شاه عباس صفوی و بعد از آن به خصوص در دوره قاجاریه این کوه‌ها از شکارگاه‌های این سلاطین بوده است.

این منطقه با مساحتی در حدود 50911 هکتار در جنوب شرقی اصفهان و در مجاورت شهر جدید بهارستان واقع شده است. پارک ملی و پناهگاه حیات وحش کلاه‌قاضی در طبقه بندی جغرافیائی جانوری در منطقه دیرین شمالگان (Palearctic) واقع شده و بخشی از فلات مرکزی ایران محسوب می‌شود.

پارک ملی کلاه قاضی دارای آب وهوای خشک، سرد و شرایط اقلیمی بیابانی است و در حد فاصل مناطق کویری کوهستانی و در ردیف مناطق استپی نیمه بیابانی طبقه بندی می‌شود. حداقل دمای مطلق سالیانه در طول دورة 25 ساله 11.5- درجه سانتیگراد و حداکثر دمای مطلق سالیانه در همین دوره 41.5 درجه سانتیگراد ثبت شده است. همچنین میانگین بارندگی سالیانه در حدود 118.7 میلیمتر است.

پناهگاه حیات وحش عباس آباد

پناهگاه حیات وحش عباس آباد ابتدا در سال 1384 به عنوان منطقه شکار ممنوع و سپس در سال 1388 به عنوان پناهگاه حیات وحش ارتقاء سطح یافت و آگهی آن در روزنامه رسمی کشور درج شد. این منطقه با وسعت حدود 305 هزار هکتار در 100 کیلومتری شمال شرق شهر نایین واقع شده است.

رشته کوه عظیم و بلند این منطقه با چشم اندازهای بدیع و زیبا، شامل 48 درصد کوهستان‌های صخره‌ای و صعب العبور با قلل مرتفع و با شکوه و تپه ماهورهای وسیع، 43 درصد دشت‌ها، شش درصد زیستگاه‌های ماسه‌ای و تاغزارها و سه درصد اراضی سیلابی و آبی در پهنه فلات مرکزی ایران چشم انداز متفاوتی و شرایط زیست محیطی متغیری را باعث شده و به تبع آن متنوع‌ترین زیستگاه‌ها را به لحاظ میکروکلیماهای محلی فراهم آورده است.

حیات وحش آن شامل 43 گونه پستاندار، 89 گونه پرنده دائمی، 179 گونه پرنده مهاجر و فصلی، 24 گونه خزنده، برخی دوزیستان و طیف وسیعی از بندپایان بوده که به عنوان ذخایر ارزشمند و متنوع ژنتیکی محسوب می‌شود. این پناهگاه، دارای جمعیت‌های قابل توجهی از گونه‌های مهم، کمیاب و یا در خطر انقراض در سطح ملی، مانند هوبره، یوز پلنگ، پلنگ، شاه روباه، جبیر، گربه شنی، کاراکال، زاغ بور، شاهین، بحری، بالابان، عقاب طلایی، دلیجه، بوف، روباه شنی، وارانوس، خانواده افعی‌ها و... که مورد توجه ویژه سازمان های بین المللی و ضمیمه فهرست سرخ نیز هستند، بوده و مطلوب‌ترین زیستگاه‌های تولید مثل و زاد آوری آن‌ها در کشور است.

پناهگاه حیات وحش عباس آباد با موقعیت منحصر به فرد در مرکز زیستگاه‌های یوز پلنگ کشور و در مرکز ثقل شبکه مناطق حفاظت شده چهارگانه نقش حساس ارتباطی داشته و علاوه بر اهمیت سرشار ذاتی و بومی، به لحاظ این ویژگی "کریدور حیات" محسوب می‌شود.

پناهگاه حیات وحش موته

این منطقه اولین بار توسط شورای عالی شکار بانی ونظارت برصید وقت در سال 1346 به عنوان پناهگاه حیات وحش موته معرفی و ثبت شد. پناهگاه حیات وحش موته با مساحت 205 هزار هکتار در شمال غربی استان اصفهان و قسمتی از آن در استان مرکزی قرار دارد. این پناهگاه حیات وحش در چهار شهرستان دلیجان، میمه، محلات و گلپایگان واقع شده است.

این منطقه در کنار بزرگراه اصفهان _تهران و در مرز مشترک دو استان اصفهان و مرکزی قرار گرفته است. پناهگاه حیات وحش موته دارای آب و هوای خشک سرد یا نیمه خشک سرد است. در این منطقه انواع گیاهان بوته‌ای و درختچه‌ای به ویژه درمنه، گون، خارشتر، جاشیر، بادام کوهی، پسته کوهی وانجیر وحشی رویش دارند.

در مجموع 478 گونه گیاهی متعلق به 240 جنس و 53 خانواده در این منطقه شناسایی شده است. پوشش گیاهی این منطقه از نوع ایران و تورانی است که با روش زهری جزء بخش ایران مرکزی و با روش دکتر جوانشیر جزو ایران و توران دشتی محسوب می‌شود.

تعداد 25 گونه پستاندار،88 گونه پرنده، 25 گونه خزنده و یک گونه دوزیست در این منطقه شناسایی و ثبت گردیده است. "آهوی ایرانی" نیز گونه شاخص جانوری در دشت‌های پهناور منطقه موته محسوب می‌شود. از گونه‌های جانوری دیگر می‌توان به قوچ ومیش، کل و بز، پلنگ، گربه وحشی، کفتار، گرگ، شغال، روباه، گراز، انواع جوندگان، انواع خزندگان، انواع پرندگان از جمله کبک، تیهو، کوکر شکم سیاه، انواع چکچک، انواع چکاوک، شاهین، بالابان، دلیجه و کرکس اشاره کرد.

منطقه حفاظت شده دالانکوه

منطقه حفاظت شده دالانکوه با مساحتی بالغ بر 33731 هزار هکتار و در ضلع شرقی چادگان در سال 89مندرج به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام شد. این منطقه شامل زیستگاه‌های کوهستانی و آبی، شامل رشته کوه‌های متعدد در غرب استان اصفهان و دریاچه سد زاینده رود است.

از جمله کوه‌های آن می‌توان به دالانکوه با ارتفاع 3519 متر، کوه بیدک با ارتفاع 2939 متر و سفیدکوه با ارتفاع 3213 متر اشاره کرد. آب و هوای منطقه نیمه مرطوب و معتدل با زمستان‌های سرد است. به طور کلی دمای هوا در این ناحیه از استان نسبت به مناطق مرکزی، به تبعیت از کوهستانی بودن، کاهش داشته به طوری که میانگین درجه حرارت سالیانه هوا بین 4 تا 10 درجه سانتی گراد متغیر است.

حیات وحش و گونه‌های جانوری این منطقه شامل دو دسته زیستمندان دریاچه و زیستمندان خشکی بوده که می‌توان به چهارگونه از خانواده کپورماهیان، یک گونه از خانواده آزادماهیان (قزل آلای رنگین کمان)، انواع فیتو پلانکتون‌ها و زئوپلانکتون ها، پستانداران و همچنین پرندگان دریاچه را نام برد.

منطقه حفاظت شده قمصر و برزک

از ابتدای تأسیس کانون شکار در سال 1335 شعبه‌ای از این نهاد در شهرستان کاشان جهت حفاظت از مناطق اطراف پایه گذاری شد که بعدها به شکاربانی و سپس اداره حفاظت محیط زیست تغییر نام پیدا کرد. در طول این مدت با وجود اینکه منطقه قمصر کاشان جزء هیچکدام از مناطق چهارگانه نبوده است لیکن پرسنل زحمت کش این اداره به دلیل اهمیت فوق العاده منطقه مزبور به عنوان کریدور زیستی بین پناهگاه حیات وحش موته و منطقه شکار ممنوع کرکس برنامه‌های حفاظت را در حد توان اجرا کرده‌اند، تا اینکه این منطقه در سال 87 به عنوان منطقه حفاظت شده ثبت شد.

این منطقه با وسعت 60 هزار هکتار در حاشیه شهر توریستی قمصر در جنوب غربی شهرستان کاشان و در داخل گستره جغرافیای سه شهر مهم شامل برزک، قمصر، کامو و جوشقان قالی واقع شده است. گونه‌های جانوری شاخص این منطقه نیز کل و بز و قوچ و میش است.

منطقه حفاظت شده کرکس

منطقه حفاظت شده کرکس با وسعت 114 هزار هکتار بخشی از جنوبی‌ترین منطقه کرکس است که شهر نطنز در دامنه شرقی آن قرار داشته و راه ارتباطی این شهر به کاشان و اصفهان به ترتیب از شرق و جنوب آن می‌گذرد. منطقه کرکس از سمت جنوب شرقی به کویر بزرگ اردستان و از سمت غرب و جنوب غربی به بیابان‌های حد فاصل شهرهای اصفهان و میمه مشرف است.

این منطقه در منتهی الیه شمال شرقی استان اصفهان و همجوار با اکوسیستم بیابانی و نزدیک به پارک ملی کویر قرار گرفته است. این منطقه یکی از بهترین زیستگاه‌های طبیعی فلات مرکزی ایران محسوب می‌شود و شامل مجموعه ارتفاعات سنگلاخی و بسیار مرتفع و همچنین تپه ماهورها بوده که این ارتفاعات در قسمت‌های مختلف، دشت‌های جلگه‌ای کوچکی را احاطه کرده‌اند.

این منطقه شامل کوه کرکس با ارتفاع 3895 متر و ارتفاعات پیرامون است که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از کوه‌های زیر پل، هشاش، ریزنده، لالیوان، کمر سیاه، غلبه شاه، ارشد، کش قبله، دو میلان، توک برآر، سفید، قلعه و شاق، لاحرص، دو گلجیون و پای میل است.

تعداد 13 گونه پستاندار، 62 گونه پرنده، 12 گونه خزنده و یک گونه دوزیست در این منطقه شناسایی و ثبت شده است. "کل و بز" و " گراز" از گونه‌های شاخص این منطقه است. از گونه‌های جانوری دیگر این منطقه می‌توان پلنگ، گربه پالاس، گربه وحشی، گرگ، کفتار، شغال، روباه، کل و بز، قوچ و میش، انواع جوندگان و خزندگان، انواع پرندگان به خصوص کبک، تیهو، بلدرچین، انواع چکچک و چکاوک، شاهین، عقاب طلائی، انواع سارگپه، قرقی، هما، پیغو، و بحری را نام برد.

منطقه حفاظت شده کهیاز

منطقه حفاظت شده کهیاز با وسعت 92 هزار هکتار در 5 کیلومتری شرق شهرستان اردستان واقع شده است. منطقه کهیاز متشکل از کوه‌ها، دشت‌ها و تپه ماهورهای مختلف است. از مهم‌ترین دشت‌های منطقه می‌توان به دره باغ و انجیله و از مهم‌ترین ارتفاعات آن به کهیاز و کوه سیاه اشاره کرد.

منطقه کهیاز یکی از زیستگاه‌های کویری کشور محسوب می‌شود که به دلیل داشتن حداقل تعارضات و مستثنیات و برخورداری از ویژگی‌های خاص توپوگرافی، زیستگاه مناسبی برای بسیاری از گونه های جانوری و گیاهی ارزشمند محسوب می‌شود. گیاهان شاخصی که در این منطقه رویش دارند گون، گز و تاغ است.

پارک ملی و پناهگاه حیات وحش قمیشلو

این منطقه با مساحت حدود 113 هزار هکتار در 45 کیلومتری شمال غرب شهر اصفهان قرار دارد. منطقه قمیشلو به دلیل دارا بودن ارزش زیستگاهی ویژه و به سبب وجود قلعه‌ها و بناهای مربوط به عصر قاجار حائز اهمیت است. این منطقه شامل کوه‌ها، تپه‌ماهورها و دشت‌های متعدد است، مهم‌ترین ارتفاعات منطقه عمرکوه، موستان، زنگاری، دم زرد، اتابکی، دربند، کپه پلنگی و دم دراز می‌باشد.

بخش عمده اقلیم منطقه نیمه خشک بیابانی و قسمت‌های کوچکی در ارتفاعات دارای اقلیم نیمه مرطوب است. تعداد 37 گونه پستاندار، 82 گونه پرنده، 32 گونه خزنده و دو گونه دوزیست در این منطقه وجود دارد که " قوچ و میش اصفهان " گونه شاخص جانوری منطقه قمیشلو محسوب می‌شود.

باغ پرندگان

باغ پرندگان یکی از جاذبه‌های شهر است که فعالیت خود را در مرداد ماه ۱۳۷۵ آغاز کرده است. این باغ با مساحتی بالغ بر ۵۵۰۰۰ مترمربع بخشی از پارک جنگلی ناژوان و از معدود باغ‌های پرندگان در خاورمیانه است. مساحت داخلی زیر توری باغ ۱۷۰۰۰ مترمربع و مساحت توری که بر روی ۱۶ ستون متحرک به ارتفاع حداکثر ۳۲ متر قرار گرفته است ۴۰۰۰۰ مترمربع است.

بیش از ۱۲۰ گونه پرنده از مناطق مختلف جهان در باغ پرندگان گردآوری شده است. تعداد این پرندگان در حدود ۲۰۰۰ قطعه بوده و با توجه به شرایط زیست طبیعی آن‌ها، در محیط‌های مختلف به سر می‌برند.

باغ گل‌ها

ویژگی و امتیاز منحصر به فرد این باغ را باید در وجوه چندگانه تفریحی، فرهنگی، آموزشی و تحقیقی آن جستجو کرد که امید می‌رود با جذابیت‌های چشمگیر خود، استعدادهای توریستی شهر اصفهان را بیش از پیش افزایش دهد و تقویت کند.

در طراحی این باغ اقلیم خشک منطقه اصفهان مورد توجه قرار گرفته و آب به صورت فواره‌هایی کوتاه جریان می‌یابد و سرانجام به برکه برخورد می‌کند، همچنین عناصر و مختصات فرهنگ معماری سنتی اصفهان در بناهای این باغ تبلور عینی یافته است.

انتهای پیام