کنفرانس علمی «کاربرد، پتانسیل‌ها و چشم‌اندازهای سلول‌های بنیادی» با حضور محققان پژوهشگاه رویان و اعضای کمیته کنترل کیفی بانک خون بند ناف رویان به همت جهاددانشگاهی همدان برگزار شد.

به گزارش خبرنگار ایسنا منطقه همدان، دکتر مریم رادمنش، پزشک مشاور در بانک خون بند ناف رویان در این کنفرانس گفت: خون بندناف، خونی است که پس از تولد در بند ناف و جفت باقیمانده و دور ریخته می‌شود، این خون غنی از سلولهای بنیادی است.

وی ادامه داد: سلول‌های بنیادی خون بند ناف همانند سلولهای بنیادی خونساز مغز استخوان شامل سلولهای قرمز که اکسیژن را به تمام بدن حمل می‌کنند، سلولهای سفید که در سیستم ایمنی فعالانه شرکت دارند و پلاکتها که به انعقاد خون کمک می‌کنند، بوده و قادر به ساخت انواع سلولهای دیگر و ترمیم و نگهداری سلولها در هنگام جراحت هستند.

وی با اشاره به کاربردهای خون بند ناف اظهار کرد: نخستین پیوند خون بند ناف در سال 1988 میلادی در فرانسه و توسط دکتر گلوکمن به یک کودک مبتلا به کم خونی فانکونی (یک نوع کم خونی مادرزادی) انجام گرفت و به این ترتیب تا به امروز صدها پیوند موفق خون بند ناف صورت گرفته است و مراکز بزرگ ذخیره این سلولها در کشورهای مختلف جهان تاسیس شده است.

رادمنش تصریح کرد: مرور آمار منتشر شده نشان می‌دهد که هر ساله حدود 30 هزار بیمار با بیماری‌هایی که با پیوند سلولهای بنیادی مغز استخوان، قابل درمان هستند، شناسایی می‌شوند که حدود 75 درصد این بیماران قادر به یافتن یک داوطلب مناسب برای اهدای خون مغز استخوان نیستند، از سوی دیگر جستجوی مراکز ثبت اهداکنندگان مغز استخوان زمان بسیاری به خود اختصاص می‌دهد، به این ترتیب ذخیره خون بند ناف زمان را کوتاه و میزان اهدا کننده را بیشتر می‌کند و به این ترتیب زمان برای مبتلایان به لوسمی‌های حاد، کم خونی‌ها و نقایص ایمنی که در زمان کوتاهی می‌میرند، کوتاهتر می‌شود.

وی ادامه داد: امروزه تحقیقات گسترده‌ای به منظور درمان بیماری‌ها و ضایعات عصبی، ترمیم بافتهای آسیب دیده قلبی و استخوانی، ترمیم سوختگی‌ها و ضایعات پوستی، ترمیم لوزالمعده و ترشح انسولین و ترمیم سایر بافتهای آسیب دیده با استفاده از سلولهای بنیادی مغز استخوان، خون بندناف و سایر سلولهای بنیادی یک فرد بالغ درحال انجام است.

وی خاطرنشان کرد: بیماریهایی که با خون بند ناف درمان شده‌اند شامل اختلالات سلولهای بنیادی از جمله کم خونی آپلاستیک، کم خونی فانکونی و هموگلوبینوری حمله‌ای شبانه (PNH)، لوسمی حاد شامل AML، ALL و لوسمی تمایز نیافته حاد، لوسمی مزمن شامل CML، بیماریهای نقص در تولید لنفوسیتها همانند لنفوم غیرهوچکین و لنفوم هوچکین، ناهنجاریهای ارثی گلبولهای قرمز شامل بتا، تالاسمی ماژور و کم خونی سلولی داسی شکل، اختلالات سیستم ایمنی مادرزادی همانند سندروم کاستمن، نقص چسبندگی لکوسیتی و سندروم دی جرج، نقص ارثی پلاکتی شامل ترومبوسیتوپنی مادرزادی، اختلالات پلاسماسل همچون مولتی پل میلوما و لوسمی پلاسماسل، بیماریهای ارثی همانند سندروم لش نیهان و هیپوپلازی غضروف و سایر بیماریها از جمله بیماری الزایمر، دیابت، پارکینسون، صدمات نخاعی، سکته‌های قلبی و مغزی، بیماریهای کبدی و دیستروفی عضلانی هستند.

رادمنش تاکید کرد: 80 نوع بیماری تهدیدکننده حیات از جمله بیماریهای نقص سیستم ایمنی با پیوند سلولهای خون بند ناف قابل درمان است.

وی با بیان این که مباحثی در زمینه انتخاب اهداکنندگان خون بند ناف، گفت: در حال حاضر با محدودیت تعداد تهیه سلول برای پیوند مواجهیم، چراکه برای عضویت در بانکها محدودیتهایی داریم و باید صلاحیت و تاریخچه پزشکی فرد مورد بررسی قرار گیرد.

وی با اشاره به اینکه جمع‌آوری، انتقال، پردازش، فریز کردن و ذخیره سازی سلولها در بانکهای خون بند ناف انجام می‌شود، افزود: در حال حاضر چهار بانک خون بند ناف در کشور وجود دارد که نخستین بانک خصوصی در سال 85 در پژوهشگاه رویان راه‌اندازی شد و سه بانک عمومی نیز در بیمارستان شریعتی، سازمان انتقال خون و پژوهشگاه رویان شکل گرفت.

وی ادامه داد: در حال حاضر چهار هزار نمونه در بانک خصوصی رویان و هفت هزار نمونه در سه بانک عمومی ذخیره شده و نگهداری می‌شوند.

همچنین در این کنفرانس دکتر هدی معدنی، مسؤول بخش قلب و عروق مرکز سلوهای درمانی پژوهشگاه رویان به ارائه مقاله‌ای تحت عنوان کاربردهای سلولهای بنیادی در بیماریهای قلب و عروق پرداخت و گفت: سلولهای بنیادی سازندگان قصه زندگی انسانها هستند، به طوری‌که یک سلول تخم به انسانی بالغ تبدیل می‌شود.

وی ادامه داد: هر سلول که دو ویژگی‌ اصلی داشته باشد، یعنی بتواند خود را به وجود آورد و یا سلولی دیگر با ویژگی و وظایف اختصاصی تولید کند، سلول بنیادی نامیده می‌شود.

معدنی با بیان اینکه قلب انسان حدود پنج میلیارد سلول دارد که روزانه سه میلیون آن تجدید می‌شود، افزود: آخر خط بیماری‌های قلبی پیوند قلب است، چرا که سلولهای بنیادی خود قلب قادر به بازسازی سلولهای مرده در ناحیه سکته نیست، بنابراین نیازمند تزریق سلولهای بنیادی جدید است.

وی اظهار کرد: به پنج طریق تزریق سلول بنیادی صورت می‌گیرد و در مرکز رویان تنها دو مدل آن مورد استفاد قرار می‌گیرد، بطوری‌که در یک روش بیمار را آنژیو کرده و سپس تزریق انجام می‌شود و در روش دیگر سلول بنیادی به عضله قلب بیماری که کاندید عمل باز شده است، تزریق می‌شود.

وی تصریح کرد: در حال حاضر روش تزریق سلولهای بنیادی به بیمار قلبی به صورت تجاری درآمده است، یعنی خدمات درمانی به بیماران ارائه می‌شود.

دکتر امیر باجوری، پزشک بخش سلولهای درمانی پوست مرکز سلول درمانی پژوهشگاه رویان نیز در این کنفرانس با مقاله‌ای تحت عنوان کاربرد بالینی سلولهای بنیادی بیماریهای پوست حضور یافت.

وی با بیان اینکه سلولهای پشت گوش دو تا 10 سال جوانتر از سایر سلولهای بدن هستند، اظهار کرد: برای درمان بیماریهای پوستی از طریق تزریق سلولهای بنیادی می‌توان از این منطقه کمک گرفت، به طوری‌که بین 80 تا 100 میلیون سلول به ما می‌دهد و می‌توان با فواصل دو تا پنج هفته‌ای، 3 میلیون سلول در سه نوبت برای تحریک سلولهای دیگر تزریق کرد.

باجوری با بیان اینکه با تزریق سلولهای بنیادی برگرفته از پست گوش بین 60 تا 100 درصد بهبودی حاصل می‌شود، تصریح کرد: تزریق سلولهای بنیادی به این طریق چهار سال است انجام می‌شود.

وی با بیان اینکه چربی انسان قابلیت تنظیم ایمنی دارد، افزود: استفاده از بافت چربی جدیدترین محسوب می‌شود به طوریکه می‌توان چربی‌های زائد شکم یا ران فرد را جدا کرده و با آنزیمی آن را کشت دهیم و سپس در محل مورد نظر تزریق کنیم، چرا که این بافت قادر به تولید یک میلیون سلول است.

دکتر لیلا عرب، مسؤول بخش مغز و اعصاب مرکز سلولهای درمانی پژوهشگاه رویان نیز در این کنفرانس به ارائه مقاله‌ای تحت عنوان کاربرد سلولهای بنیادی در بیماریهای مغز و اعصاب پرداخت و گفت: سیستم عصبی به طور فطری در برابر ترمیم و بازسازی نسبت به سایر سیستمهای بدن مقاوم است.

وی ادامه داد: در ابتدا نظریه پردازان تصور می‌کردند حجم سلولی مغز قابلیت تکثیر ندارد، اما بعدها متوجه شدند سلولهای عصبی موجود در قسمتهای اطراف بطن‌های مغز می‌توانند تکثیر شوند.

مسؤول بخش مغز و اعصاب مرکز سلولهای درمانی پژوهشگاه رویان تصریح کرد: از مغز استخوان فرد به عنوان سلولهای بنیادی استفاده می‌شود که پس از تزریق در بافت آسیب دیده نفوذ کرده و شروع به تکثیر و جایگزینی می‌کند و حتی جلوی التهاب سلولهای مغز را می گیرد، اما امروزه به جای استفاده از مغز استخوان از سلولهای چربی نیز می‌توان بهره برد.

وی در پایان نیز به عدم راه‌اندازی اورژانس سلولهای درمانی در کشور اشاره‌ای کوتاه کرد.

در ادامه کنفرانس، دکتر رضا یادگاری آذری نیز مباحث اخلاق پزشکی در سلولهای بنیادی خون بند ناف را مطرح کرد و گفت: در مرکز بانک عمومی هیچ گونه وجهی از اهدا کننده خون بند ناف دریافت نمی‌شود، اما در مراکز خصوصی این طور نیست.

وی ادامه داد: باید در جمع‌آوری خون بند ناف اصل سودمندی، عدم زیانبار بودن و اصل عدالت را به عنوان اخلاق پزشکی رعایت کنیم تا در آینده با چالش‌های قانونی و اخلاقی مواجه نشویم.

وی با بیان اینکه خون بند ناف بین 15 تا 20 سال قابلیت نگهداری و استفاده دارد، اظهار کرد: بسیاری از مادران باردار راضی به اهدای خون بند ناف فرزندان خود نمی‌شوند، چراکه اطلاعات کافی در این زمینه ندارند و حتی زمانی که در اتاق زایمان از آنها درخواست انجام چنین کاری را داریم با توجه به معقول نبودن شرایط، راضی نمی‌شوند.

یادگاری آذری ادامه داد: باید حداقل سه ماه پیش از زایمان، مادر را با چگونگی، شرایط و نحوه اهدای خون بند ناف آشنا کرد و بدین ترتیب آنان را تشویق به اهدای این ماده ارزشمند کنیم.

وی تصریح کرد: فرد دهنده خون بند ناف با توجه به اینکه بار حقوقی و قانونی بر روی دوشش قرار دارد موظف است اگر به بیماری خاص و خاموشی مبتلا بوده بلافاصله پس از تشخص فورا به بانک خون اطلاع دهد.

دکتر سیدهادی موسوی، عضو کمیته کنترل کیفی بانک خون بند ناف رویان نیز خصوصیات سلولهای بنیادی و مزایای خون بند ناف را تشریح کرد.

مسؤول حوزه معاونت پژوهشی جهاد دانشگاهی همدان نیز گفت: جهاد دانشگاهی همدان به منظور اطلاع رسانی و آشنا کردن پزشکان همدان با پیشرفتهای علمی پژوهشگاه رویان اقدام به برگزاری این کنفرانس کرد.

دکتر کتایون ذوالفقاری افزود: جهاد دانشگاهی استان به دنبال آغاز همکاری با مرکز رویان برای استفاده از سلول درمانی در همدان است، بنابراین از نمایندگان گروه‌های علمی پژوهشگاه رویان دعوت به عمل آمد تا به بیان پیشرفتهای علمی در زمینه سلول درمانی بپردازند.

وی گفت: بیش از صد پزشک متخصص قلب و عروق، جراح، متخصص ارتوپدی، متخصص پوست، متخصص مغز و اعصاب، پزشک سلولی و علوم آزمایشگاهی و پزشک عمومی در این کنفرانس یک روزه حضور دارند تا از پیشرفتهای روز علم کشور بهره گیرند.

انتهای پیام