از دور حالتی شبیه به قالی دارد‌، طرح و نقشش چندان یکسان نیست و از تنوع کافی برخوردار است، این بافته ایرانی بنا به امکانات فنی دلخواه بافت بر خلاف دیگر انواع گلیم ایرانی، در اغلب موارد از محدوده نقوش هندسی فراتر می‌رود و رنگ‌های انتخابی در آن اغلب تیره است‌، نقش بته جقه که گل‌های گردی در میان آنها تعبیه شده است، در بافته زیاد دیده می‌شود‌، طرح‌های گلی شول، بوته شاهی، گل موسی خانی و گل قشقایی را از مهم ترین نقوش این بافته ‌است‌، ‌گلیم شیریکی پیچ‌ هم یکی از دست بافته‌های ارزشمند استان کرمان و به گلیم سوزنی معروف است‌.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه کویر، این گلیم خوش نقش و نگار که ازآن برای تولید کیف، تابلو، رویه صندلی و چیزهای دیگر استفاده می‌شود، در سالیان گذشته بخشی از صادرات غیرنفتی کشور را تشکیل می‌داد و در بازار برخی کشورها مشتریان خاص خود را داشت و مسئولین درصددند با احیای این هنر، این محصول را بار دیگر به بازارهای جهانی معرفی کنند‌.

رئیس اداره فرش سازمان صنعت و معدن و تجارت استان کرمان به ایسنا می‌گوید: استان کرمان یکی از با سابقه‌ترین مناطق گلیم بافی در ایران به شمار می‌رود که صرف نظر از عشایر و روستاییان، بسیاری از زنان و دختران شهرنشین نیز به این کار مشغولند.

"ناصر عباسپور"، می‌افزاید: برخورداری از تنوع قومی با فرهنگ‌های بافندگی مختلف و وجود مواد اولیه بومی همواره بستری مناسب جهت رشد و احیای این هنر در این استان پدید آورده است.

وی می‌افزاید: گلیم «شیریکی پیچ» یا «سوزنی» یکی از شاخص ترین دستبافته‌های عشایر و روستائیان این استان محسوب می‌شود که با سابقه‌ای چند صد ساله در سنت‌های بافندگی عشایر کرمان به خصوص افشارها و بچاقچی‌ها ریشه دوانده است.

عباسپور ادامه می‌دهد: ظرفیت بالای هنری و کاربردی این گلیم طی چند دهه گذشته تولیدکنندگان بسیاری را به سمت قطب های اصلی تولید این محصول (مناطق سیرجان و بافت) سوق داده، به طوری که امروزه تولیدات این منطقه سهم عمده ای از مصارف داخلی و صادرات خارجی را به خود اختصاص داده است.

وی می‌گوید: طرح و نقش این دستبافته‌ها آمیزه‌ای از طرح‌های اصیل گلیم بافی عشایر کرمان و طرح‌های برگرفته از سنت‌های نقش اندازی قالی بافی افشاری باف کرمان به شمار می‌رود که در چند سال گذشته به جهت همه‌گیری گلیم بافی از فرش بافی به این هنر ورود پیدا کرده است.

عباسپور می‌افزاید: بررسی تولیدات این منطقه گویای آن است که طی سال‌های گذشته همپا با ازدیاد تقاضا، روند سنتی تولید این دستبافته‌ها دستخوش تغییرات زیادی شده است که تنوع طلبی در طرح و نقش‌های مورد کاربرد از مهم ترین آن است.

وی می‌گوید: دستگاه بافت گلیم های شیریکی پیچ تقریبا همان دستگاه بافت گلیم است که به صورت افقی روی زمین کار گذاشته می‌شود، این دستگاه مرکب از دو تیر چوبی موازی هم است که تقریبا به اندازه عرض گلیم و کمی بیشتر از هم فاصله دارند‌، دو تیر چوبی دیگر در سر و ته دستگاه عمود بر دو تیر یاد شده موازی کار گذاشته می‌شود، به صورتی که شکل دستگاه تقریبا مستطیل است و چله‌های آن دو تیر واقع در سر و ته دستگاه را دور می‌زنند.

عباسپور می‌گوید: دراین نوع گلیم برخلاف انواع دیگرزیراندازهای بافتنی که درآنها پود موجب شکل‌گیری نهایی محصول می‌شود، تار و نخ خامه نقش اصلی را دارند و پود تنها موجب استحکام درگیری نخ خامه با تارها می‌شود‌.

‌رئیس اداره فرش سازمان صنعت و معدن و تجارت استان کرمان ادامه می‌دهد: شیریکی پیچ نامی است که بافندگان عشایر و روستایی کرمان بر نوعی از گلیم گذاشته‌اند، نام شیریکی پیچ به قولی از شریکی پیچیدن دو تار با هم و به نقل قول دیگری از شریکی کار کردن دو یا چند بافنده آمده است‌.

عباسپور می‌گوید: نقوش این گلیم بنا بر امکانات و طریقه بافت خاص خود گاها از حالت هندسی فراتر رفته و تقریبا نیم گردان می‌شوند، معمولا تقارن در نقوش وجود دارد، اما در مواردی هم هماهنگی و توازن از نقوش غیر‌متقارن بدست می‌آید، نقش بته جقه با دو گل گرد در میان نقوش شیرکی پیچ دیده می‌شود و از لحاظ دوردارر بودن نقش قابل اهمیت است.

وی می‌گوید: حاشیه‌ها اغلب زنجیره‌ای و مرکب از یک شکل هندسی مکرر هستند که بین دو خط موازی‌(آبدوزی) قرار می‌گیرند که آنها را حاشیه چرخی نیز می‌نامند، در گلهای متن(کشمیری، موسی خانی، سماوری، حشمتی، گلدانی و درختی) مشهورترند. این گلیم با ترنج وسط کمتر دیده می‌شود و نقش‌های رایج دیگر آن عبارتند از‌ قارا، لاله عباسی، گل کرمانی و جفت گل.

با توجه به اینکه شهرستان سیرجان خواستگاه گلیم «شیریکی پیچ» در استان کرمان است، قرار است سومین همایش ملی گلیم «شیریکی پیچ» در این شهرستان و با اهداف توسعه، ترویج، آموزش و معرفی گلیم «شیریکی پیچ»‌، پژوهش و ثبت ارائه مطالب علمی و پژوهشی در مورد فرایند طراحی، رنگ و خلق این نوع دستبافت برگزار شود. ‌

‌اهدیان، دبیر این همایش به ایسنا می‌گوید: این همایش اول بهمن ماه با هدف شناسایی و معرفی ارزش و جایگاه در خور‌ شأن این هنر سنتی و معرفی نقش این نوع دستبافت در زندگی و اعتقاد و باورهای این منطقه، آسیب شناسی طرح‌ها‌، نقوش و کیفیت بافت گلیم، چگونگی نحوه معرفی و شناسایی گلیم «شیریکی پیچ» در سطح بین الملل (بازارهای داخلی و خارجی)، چگونگی به روز کردن طرح‌ها و نقشه‌ها و رنگ‌های گلیم با سلایق جامعه امروزی، معرفی نیازهای تولیدکنندگان و عرضه کنندگان و خریداران برگزار می‌شود.

وی بررسی خواستگاه سیر، تحول و تطور نقوش و طرح‌های گلیم «شیریکی پیچ» در گذر زمان، بررسی جغرافیای بافت، نقش، طرح و رنگ گلیم «شیریکی پیچ» استان کرمان را از محورهای همایش مذکور می‌داند و می‌گوید‌: تاثیر ارزش‌ها، آداب و رسوم و اعتقادات بر شکل گیری مراحل مختلف طرح، نقش، رنگ و بافت گلیم شیریکی پیچ استان کرمان از دیگر محورهای مهمی است که در خصوص آنها سخنرانی و گفت‌وگو خواهد شد.

زاهدیان ادامه می‌دهد‌: بررسی نقش طوایف و ایلات مختلف در شکل گیری مراحل مختلف اعم از طرح، نقش، رنگ و خلق گلیم شیریکی پیچ، تاریخچه پیدایش و عوامل موثر بر شکل گیری طرح، نقشه و بافت گلیم شیریکی پیچ، فرایند پشم ریسی، رنگرزی، بافت و مواد اولیه گلیم، وضعیت قبلی و فعلی صادرات گلیم، نقش و جایگاه بسته‌بندی در گلیم، ارزیابی سطح کیفی دستاوردهای گلیم، نقش برند در گلیم شیریکی پیچ از محورهایی است که ‌در این همایش به چالش کشیده می‌شوند.

به گزارش ایسنا، علاقمندان می‌توانند چکیده مقالات خود را تا تاریخ بیستم آذرماه جاری دبیرخانه این همایش یعنی کرمان، خیابان شریعتی، روبروی سه راه 24 آذر، معاونت صنایع دستی و هنرهای سنتی استان کرمان، تلفن و نمابر: 2447074-0341 - یا پست الکترونیکی: glimshiriki@gmail.com ارسال کنند، زمان اعلام نتایج اولیه پذیرش مقالات را 30 آذر ماه و آخرین مهلت ارسال اصل مقالات 15 دی ماه جاری خواهد بود.

گزارش از: فرزانه لشکری، خبرنگار ایسنا، منطقه کویر

انتهای پیام