خراسان جنوبی به دلیل قرار گرفتن در منطقه کویری و کم باران همواره در معرض تهدید پدیده خشکسالی قرار دارد.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران‌(ایسنا)، منطقه خراسان جنوبی، اگر به تاریخ خراسان جنوبی مراجعه کنیم، می­‌بینیم که پدیده خشکسالی به شکل تناوبی در دوره‌های مختلف تاریخ این استان رخ داده است، به عنوان مثال در دهه 20 استان دوره خشکسالی بسیار سختی را پشت سر گذاشته و بعد جای خود را به دوره تر سالی داده است.

این تناوب همچنان وجود دارد و شاید عوامل انسانی و دست کاری­‌های انسان در طبیعت روند خشکسالی را تسریع کند‌، ولی به صورت طبیعی در تمام دنیا و به تبع آن در ایران پدیده خشکسالی وجود داشته است.

به گفته پژوهشگران هر دوره خشکسالی در خراسان جنوبی حدود 10 سال است و اگر میزان بارندگی در هر سال کمتر از 175 میلی متر باشد، آن سال خشک محسوب می­‌شود.

خشکسالی اخیر که می‌توان اکنون عمر آن را بالای 15 سال عنوان کرد، زخمی دردناک بر تن خراسان جنوبی­‌ها گذاشت.

در اوایل دولت نهم بود مردم خراسان جنوبی در حین تجربه خشکسالی میزبان هیئت دولت در اولین سفر بودند. یکی از دستاوردهای اولین سفر دولت نهم به استان تصویب طرح عملیات اجرایی سد فرخی قاین بود که شنیدن این خبر در آن زمان روح تازه در رگ­‌های خشکیده استان دمید و افق روشنی را پیش روی مردم گذاشت.

همه تصور می­‌کردند آن روزی را که آبی پشت سد فرخی جمع شود، عطش تشنگی چند ساله به کام مردم استان خاموش می­‌شود.

سد مخزنی فرخی در فاصله 145 کیلومتری شرق شهرستان قاین بر روی رودخانه شاخن با مساحت حوضه آبریز 3831 کیلومتر مربع، آورد سالیانه حدود 11 میلیون متر مکعب با هدف مدیریت آب های مرزی، کنترل سیلاب‌های فصلی، ذخیره سازی و تنظیم حدود 4 میلیون متر مکعب رواناب جهت مشروب کردن حدود 710 هکتار از اراضی پایاب اجرا شده است.

این سد از نوع خاکی با هسته رسی بوده و ارتفاع آن 19.25 متر از پی و بستر رودخانه و طول و عرض تاج آن به ترتیب 927 و 8 متر و حجم مخزن سد نیز 9 میلیون متر مکعب است.

شبکه آبیاری و زهکشی پایاب سد فرخی نیز شامل خط انتقال از آبگیر تا اراضی روستای مهدی آباد به طول 12 هزار و 665 متر، خط انتقال از آبگیر تا اراضی روستای فرخی به طول دو هزار و 435 متر، شبکه اصلی درجه 2 فرخی به طول سه هزار و 136 متر و طول شبکه اصلی درجه 2 مهدی آباد نیز هشت هزار و 327 متر است. عملیات احداث آن از ابتدای سال 85، شروع شد و جزو پروژه‌های مهر ماندگار دولت قرار گرفت.

از همان زمان کلنگ زنی تاکنون، بنا به درصد پیشرفت سد، وعده‌های مختلف جهت افتتاح پروژه مذکور از جانب مسئولین امر داده شده است.

مهر88، اولین وعده افتتاح سد فرخی

در سال 88 یعنی پس از 3 سال از کلنگ زنی پروژه، معاون امور آب منطقه‌ای استان با اشاره به مصوبات سفر هیئت دولت، گفت: در این راستا سد فرخی قاین در دهه‌ی فجر امسال‌(سال 88) افتتاح و آبگیری می‌شود.

آن زمان «نعمت‌نژاد» گفته بود: سد فرخی 73 درصد پیشرفت کاری دارد که تاکنون 7 میلیارد و 500 میلیون تومان برای ساخت آن، هزینه شده است.

در تیرماه سال 91 نیز باز پس از سه سال! علی‌اکبر محرابیان دستیار ویژه‌ی رئیس‌جمهور دولت دهم به ‌همراه استاندار و تعدادی از مدیران استانی، از ساختمان سد فرخی و شبکه‌ی آبیاری و زهکشی این سد، بازدید کرد. در این بازدید، اعلام شد که این سد، از پیشرفت فیزیکی 87 درصدی، برخوردار است.

در شهریور 91 نیز توسط بیجاری معاون طرح و توسعه‌ شرکت آب منطقه‌ای استان پیشرفت 90 درصدی عملیات احداث سد فرخی اعلام شد. این مسئول گفته بود که برای اجرای این طرح، تاکنون 17 میلیارد و 800 میلیون تومان، هزینه شده است که برای اتمام کار، به 3 میلیارد تومان دیگر نیاز است.

در مهر ماه 91 نیز مدیر پروژه‌ی سد فرخی، در جریان بازدید کارشناسان دستیار ویژه‌ی رئیس‌جمهور گفته بود که: سد فرخی و شبکه‌ی آبیاری و زهکشی آن، در آبان (سال 91) ، به بهره‌برداری خواهد رسید.

عباسی اعتبار پیش‌بینی‌شده را برای این سد در سال 91، یک‌میلیارد و 850 میلیون تومان، عنوان کرد و افزود: برای اتمام پروژه، یک‌میلیارد و 140 میلیون تومان دیگر، مورد نیاز است.

در همان سال اولیایی، معاون امور عمرانی استاندار با اشاره به پیشرفت 93 درصدی پروژه‌ی سد فرخی، گفت: امسال 8 میلیارد و 300 میلیون ریال اعتبار، به این پروژه، اختصاص یافت.

اولیایی در بازدید از سد فرخی، با بیان این‌که 210 میلیارد ریال اعتبار برای اجرای سد و شبکه‌ی پایین‌دست آن درنظر گرفته شد، افزود: شبکه‌ی پایین‌دست سد فرخی، 100 درصد پیشرفت فیزیکی دارد. شبکه‌ی فرعی 3 و 4 آبیاری و زهکشی پایاب سد فرخی، در اراضی روستاهای فرخی و مهدی‌آباد، به‌ مساحت 730 هکتار و به سه روش آبیاری سطحی، قطره‌ای و بارانی، اجرا می‌شود.

وی افزود: این سد در اواخر آبان‌(91)‌، به‌طور کامل به بهره‌برداری می‌رسد.

در دی ماه سال 91 نیز پورجعفر، رئیس امور آب قاینات طی گفت‌وگویی گفته بود که طرح سد فرخی قاین با هدف کنترل سیلاب و آب‌های سطحی، توسعه و بهبود 710 هکتار زمین کشاورزی پایین‌دست سد و ایجاد اشتغال پایدار در منطقه اجرا شده است.

پورجعفر افزود: این سد از نوع خاکی با هسته‌ رسی به ‌طول 927 متر و حجم آب‌دهی 8 میلیون مترمکعب است.

وی درآن تاریخ خاطر‌نشان کرده بود که سد فرخی با هزینه‌کرد 150 میلیارد ریال، در دهه‌ی فجر‌( سال 91) به بهره‌برداری می‌رسد.

پس از این وعده­‌ها که البته محقق نشد، معاون عمرانی و برنامه‌ریزی فرمانداری قاین نیز در گفت‌وگویی با یکی از رسانه‌های استان اخیرا درمورد وضعیت این سد گفت: کار اجرایی احداث این سد تمام شده و از این نظر مشکلی نیست و قرار بود این سد هم‌زمان با سفر رئیس‌جمهور سابق افتتاح شود، اما این امر ممکن نشد. البته ممکن است پیمانکار، مطالباتی داشته باشد که این هم مانعی برای افتتاح این سد نیست.

بالاخره زمان وعده‌ها به سر رسید و ‌روبان سد فرخی قیچی شد

بعد از همه این گذر وعده‌­ها بالاخره در هفته دولت با حضور محمدحاج‌رسولی‌ها، مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران روبان افتتاح سد فرخی قاین که در دو دولت قبل ساخت آن مصوب شده بود، قیچی شد.

قهرمان رشید، استاندار در مراسم این افتتاحیه در حضور نماینده وزرات نیرو از خراسان جنوبی به عنوان یکی از کم آب‌ترین استان‌های کشور یاد کرد که میزان بارندگی در آن در چند سال اخیر بسیار کم بوده است.

رشید با اشاره به اینکه میزان بارندگی در استان در سال گذشته تنها 90 میلیمتر بوده است، گفت: در سال جاری نیز میزان بارندگی در استان 100 میلیمتر بوده که پایین‌ترین میزان بارندگی در کشور است.

وی با بیان اینکه خراسان جنوبی به لحاظ کمی نزولات آسمانی و خشکسالی‌های چند ساله دچار چالش‌های جدی در این بخش شده است، گفت: با توجه به اینکه تمامی آب شرب مورد نیاز استان از طریق منابع آبی زیرزمینی تامین می‌شود 90 درصد از قنات های استان خشکیده ‌یا دچار افت شدید آب شده است.

وی انتقال آب به استان را از جمله مهمترین مصوبات سفر چهارم هیئت دولت به استان دانست و یادآورشد: آبرسانی به استان از جمله امور ضروری است که باید به انجام برسد.

استاندارخراسان جنوبی انتقال آب از سرشاخه‌های کارون، چاه نیمه‌های سیستان، سد دوستی و دریای مازندران به خراسان جنوبی را از جمله گزینه های مختلف انتقال آب به استان دانست و یادآورشد: این گزینه‌ها مورد مطالعه قرار گرفت و در نهایت مقرر شد آب مورد نیاز استان از سد دوستی تامین شود.

انتقال آب به خراسان جنوبی از کشور تاجیکستان از جمله طرح‌های دراز مدت به منظور تامین آب استان

استاندار خراسان جنوبی با اشاره به اینکه انتقال 140میلیون متر مکعب آب از سد دوستی به استان خراسان جنوبی در دستور کار قرار گرفته است، گفت: با توجه به نیاز شدید استان و نیز شرایط خاص استان به لحاظ کم آبی این میزان باید به 2 برابر افزایش یابد. رشید، کمبود آب در استان را یک چالش جدی دانست و گفت: با توجه به اینکه حتی یک رودخانه دائمی در استان وجود ندارد، باید اقدامات خاص و ویژه‌ای از سوی مسئولین کشوری به منظور تامین آب استان انجام شود.

وی انتقال آب به خراسان جنوبی از کشور تاجیکستان را از جمله طرح‌های دراز مدت به منظور تامین آب استان دانست و گفت: مطالعات لازم در این زمینه نیز انجام خواهد گرفت.

غلامرضا غلامرضایی، مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی نیز گفت: خراسان جنوبی با برخورداری از زمینه‌های فرهنگی والا، توانمندی­‌های بی‌نظیر نیروی انسانی و تلاش و تحرک مردم شریف آن، پتانسیل‌های بسیار با ارزشی دارد و درک این توانمندی‌ها با تنگناهایی از جمله محدودیت شدید منابع آب مواجه است.

و در پایان باید باز هم به خاطر بسپاریم که "آب مایه حیات است" و این ذخیره الهی حتی پشت سدهایی که با میلیاردها تومان اعتبار ساخته می­‌شوند نیز روزی به پایان می‌­رسد، پس از این ثرورت به درستی استفاده کنیم.

گزارش از: عصمت برزجی، خبرنگار ایسنا، منطقه خراسان جنوبی

انتهای پیام