تفتان نماد استقامت بلوچستان و بلندترین رشته کوه در سیستان و بلوچستان است.

رشته کوه آتشفشانی تفتان بین 28درجه و30دقیقه تا 28درجه و5دقیقه عرض شمال و60درجه و50دقیقه تا 61درجه 15درجه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ قراردارد این کوه در چهل و دو کیلومتری شمال شهر خاش بین شهر میر جاوه وشهرستان خاش واقع شده است. ارتفاع آن از سطح متوسط آب‌های خلیج فارس 3941متر و نسبت به دشت‌های اطراف حدود دو هزار متر است.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه سیستان و بلوچستان، برخی بر این باورند که نام کوه تفتان از واژه تفت به معنی گرم و سوزان آمده است و این تسمیه به علت خروج آتشفشانی مرکب از بخار آب و گاز گوگرد از دهانه آن است.

تفتان در زبان پارسی به معنای مکان گرما است. این آتشفشان فعال است و گازهای گوگرد در دهانه آن منتشر می‌شوند. کوهنوردان عموماً از یال غربی صعود می‌کنند که پناهگاه مجهزی ساخته شده‌است.

کوه تفتان در اصطلاح محلی به چهل تن معروف است به طوری که شایع است چهل تن از راشدین مذهبی در این کوه ناپدید شده‌اند از این روکوه چهل تن نامیده می‌شود و شاخک شمال آن نیز به همین سبب به اسم کوه زیارت معروف شده است و درگذشته محل زیارت اهالی این نواحی بوده است.

کوه تفتان دارای 4 قله شامل قله شمالی که مرتع‌تر می‌باشد و به نام"کوه زیارت" معروف است، قله جنوبی که کوتاه تر و آتشفشانی است و " مادرکوه" نامیده می شود، قله شمالی شرقی که" صبح کوه" نام دارد و قله‌ای که در مغرب مادرکوه قرار گرفته نرکوه نامیده می‌شود، می‌باشد.

مسیر دسترسی به قله تفتان در جاده خاش به زاهدان اگر از خاش به سمت شمال حرکت می‌کنید پس از حدود ۲۰ کیلومتر تابلوی بزرگی مسیر دسترسی به قله تفتان را به شما نشان می‌دهد.

اگر از زاهدان به سمت خاش حرکت کنید حدود کیلومتر ۱۳۰ به خروجی روستاهای تمندان و گوشه می‌رسید. از سر جاده تا دو راهی که سمت راست آن با تابلویی شما را به طرف اردوگاه راهنمایی می‌کند حدود ۲۰کیلومتر و از دو راهی تا اردوگاه ۸ کیلومتر راه پیش رو خواهید داشت.

کوهنوردان برای صعود به قله تفتان باید از طریق زاهدان به دهستان "کوشه" نرسیده به شهر خاش عزیمت كرده و از آن جا به روستای خم چین رفته سپس از طریق تنگ گلو راه ادامه می‌یابد.

آب این دره دارای املاح گوگردی است و قابل مصرف نمی‌باشد بنابراین باید از چشمه‌ای موسوم به اب خوش که در نزدیکی تنگ گلو قرار دارد و دارای آب سالم و گوارایی است استفاده نمایند.

از آنجاکه از روستای کوشه (مرکز دهستان کوشه) تا قله ی کوه حدود پانزده کیلومتر است. معمولاً مدت صعود به قله حدود 10ساعت طول می کشد. دسته‌های مختلف کوهنورد به قله تقتان صعود کرده‌اند که اولین صعود در آخر سال 1893 برابر با 1272 شمسی به سرپرستی ژنرال "سرپرسی سایلس" انگلیسی انجام یافت و"سون اندرسن فون هدن" سیاح معروف سوئدی که اکثر بیابان‌های دنیا را بررسی و مطالعه کرد نیز به کوه تفتان صعود کرده است.

به طور کلی در نواحی کوهستانی همانند دامنه‌های کوه تفتان شامل"چون آباد"، "چانلی"، "امیرآبادکهنک"، " سرکم"،" کوشه"،" ترشاب و بالاخره قسمت‌های خاوری آن که به نواحی "سنگان" و"سرشک" محدود است، میزان حرارت از حد معمول تجاوز نمی‌کند و نواحی یاد شده در فصل تابستان حکم ییلاق را دارند چنان‌که در پیش گفتیم "سر پرسی سایکس" که در اواخر سال1893 میلادی به قله تفتان صعود كرده‌است می گوید: (( چشم اندازهای این حدود بهترین مناظر زیبای ایران است.))

در قلل کوه تفتان سه دریاچه وجود دارد که به دریا سر معروفند دو دریاچه در قسمت شمال واقعند که عمق آنها کم و اغلب دارای آب گوارا می باشند و دیگری که نسبتاً بزرگ تراست (350x250 متر) دارای آب شور دایمی است.

در پیرامون کوه تفتان دره‌های متعددی است که آب‌های قسمت شمال و شرق آن به صورت رودخانه " لادیز" و" گزد" به رود میر جاوه که امتداد رود" تالاب" یا "تلخ آب" است می‌ریزد وآب دره‌های جنوبی کوه تفتان داخل دره خاش می‌گردد و به سبب ارتفاع بسیار و دره‌های پرآبی که این کوه در آن منطقه گرم و سوزان دارد در فصل تابستان ییلاق مردم برخي طوایف و دیگر عشایر بلوچ ساکن پیرامون شهرستان خاش است.

در دامنه‌های کوه تفتان شرایط طبیعی برای نشو و نمای اشجار و گیاهان جنگی بسیار مصاعد و درختانی بوجود آمده که گرچه به انبوهی و شکوه جنگل‌های مازندران نمی رسند اما دارای اشجار مفیدی شامل پسته کوهی، بادام کوهی و اشجار قیمتی این جنگل‌ها شامل ارژن، سیاه چوب، گز، تاگز و غیره که میوه آنها مورد استفاده اهالی است؛ می‌باشد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان در اين باره گفت: يكي از مهمترين جلوه‌ها و جاذبه‌هاي طبيعي استان، قله تفتان است.

خسرو افسری در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) منطقه سیستان و بلوچستان افزود: از نظر زمين شناسي در دوره كواترنر، آتشفشان‌هايي در ايران وجود داشته است كه امروزه قلل آنها از ارتفاعات مهم مي‌باشند.

وی اظهار کرد: در حال حاضر برخي از آن آتشفشان‌ها در مرحله گوگرد زايي بوده و از دهانه آنها بخار آب و گازهاي گوگردي خارج مي شود و كوه تفتان واقع در جنوب شرقي ايران و در فاصله 50 كيلومتري شمال شرقي شهرستان خاش، از جمله اين آتشفشان‌هاست.

وی تصریح کرد: وجود چشمه‌هاي آب معدني و‌ آب گرم متعدد در اطراف آن ويژگي خاصي را به اين منطقه بخشيده است.

وی ادامه داد: چشمه آب معدني جم چين در شمال‌غربي كوه تفتان، چشمه آب معدني آمني در غرب تفتان و در منتهي اليه رودخانه بيدستور، چشمه آب معدني بر آب در غرب تفتان با ارتفاع 4050 متر سبب شده است تا خاش و نواحي اطراف آن يكي از خوش آب و هواترين نقاط استان به شمار آيد و هم چنين بارندگي بيشتر نسبت به ساير نقاط استان و نيز پوشش گياهي غني در اطراف آن به دليل ارتفاع زياد از ديگر امتيازاتي است كه منطقه خاش از آن سود مي جويد.

وی تاکید کرد: ويژگي‌های محیطی این کوه آتشفشانی سبب شده تا تفتان به يكي از مهمترين جاذبه‌هاي طبيعي استان تبديل گردد و هر ساله علاقمندان زيادي را از اطراف و اكناف به خود جلب نمايد كه در اين بين سهم كوهنوردان بيش از ديگر گروه‌هاست.

لازم به ذکر است اين كوهستان زيبا با مناظر ديدني، آب و هواي خوش و پوشش گياهي مناسب و چشمه‌هاي زلال آب، يكي از مناطق گردشگري شرق كشور محسوب مي شود.

گفتنی است ويژگي‌ها و استعدادهاي طبيعي تفتان، جذابيت‌هاي بسيار زيادي براي گردشگران داخلي و خارجي دارد و اين ويژگي‌هاي منحصر به فرد اگر با امكانات و سرمايه گذاري مناسب همراه شود مي‌تواند سالانه گردشگران بي شماري را به سوي خود جذب كند و در این راستا نیازمند همت مسئولان می باشیم.

انتهاي پیام