زماني كه 40 سال پيش كلنگ ساخت كارخانه ذوب‌آهن در اطراف زاينده‌رود اصفهان با مشاركت روس‌ها به زمين خورد، كمتر كسي تصور مي‌كرد كه چند دهه بعد يكي از ميلياردرهاي روسي به فكر خريد اين مجتمع صنعتي بيافتد.

به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، پس از فروپاشي اتحاد جماهير شوروي و باز شدن فضاي سياسي و اقتصادي در اين كشور، طي سال‌هاي اخير ميلياردرهاي زيادي در روسيه قد علم كرده و هر يك سعي كرده‌اند در حوزه‌هاي مختلفي فعاليت كنند.

برخي از آنان مانند رومن آبراموويچ حتي پا را از فعاليت‌هاي اقتصادي و تجاري نيز فراتر گذاشته و در عرصه‌هايي مانند ورزش نيز ورود پيدا كرده‌اند؛ اما بسياري از آنان نيز تاكنون فقط در عرصه صنعت و توليد باقي‌مانده كه يكي از آن‌ها ويكتور راشنيكوف است كه چندي پيش با جت شخصي خود سفري غيرمنتظره به ايران داشت و ضمن بازديد از قسمت‌هاي مختلف مجتمع ذوب‌آهن اصفهان از علاقه‌مندي خود براي خريد و مديريت اين مجموعه پرده برداشت.

روسيه كه به غير از نفت و گاز، منابع بسيار غني موادمعدني به ويژه در نقاط شرقي خود و در حوالي سيبري دارد، طي سال‌هاي اخير شاهد رشد چشمگير سرمايه‌گذاري در اين بخش بوده است.

شايد اغلب، روسيه را به دليل داشتن شركت معروفي مانند گازپروم و يا شركت‌هاي نفتي اين كشور در جهان بشناسند، اما در عين حال بخش معدن اين كشور بسيار فعال بوده و هم‌اكنون طيف گسترده‌اي از مواد معدني در روسيه توليد مي‌شود.

روسيه از نظر توليد فولاد نيز وضعيت مطلوبي داشته و شايد همين امر راشنيكوف روسي را ترغيب به گسترش فعاليت‌هاي خود در منطقه خاورميانه كرده باشد.

اگرچه در برهه‌اي از زمان به دليل وقوع انقلاب اسلامي در ايران و سپس جنگ تحميلي، كارشناسان روسي فعال در ذوب‌آهن ايران را ترك كردند، اما ذوب‌آهن همچنان به راه خود ادامه داده و حتي زير بمباران‌هاي دشمن نيز توليد خود را متوقف نكرد.

ذوب‌آهن در گذري 40 ساله

مجتمع ذوب‌آهن اصفهان طي چهار دهه فعاليت خود با فراز و نشيب‌هاي زيادي روبه‌رو بوده و حتي در زماني به دليل مشكلات تامين منابع مالي موردنياز براي اجراي طرح توازن، مجبور شد كه كارخانه ورق فولادي سباي خود را به شركت فولاد مباركه اصفهان بفروشد تا از محل آن حدود 450 ميليارد تومان منابع مالي به ذوب‌آهن تزريق شود.

در ابتداي كار، كارشناسان روس، ظرفيت 550 هزار تن را براي ذوب‌آهن در نظر گرفته بودند، اما با اجراي طرح‌هاي توسعه و احداث كوره شماره دو كه تا سال 1357 به اتمام رسيد، بر ظرفيت توليد ذوب‌آهن افزوده شد و تا سال 1367 با خريد دو دستگاه ماشين ريخته‌گري مدرن از كشور ايتاليا و نصب آن، اين كارخانه به ظرفيت اسمي خود يعني يك ميليون و 900 هزار تن رسيد.

در ادامه ذوب‌آهن موفق شد كه بيش از ظرفيت اسمي خود يعني بيش از 2.2 ميليون تن در سال توليد كند. اين در حالي بود كه در سال‌هاي پيش از انقلاب، كارشناسان ذوب‌آهن عملا بدون مشاوره روس‌ها توان انجام هيچ كاري را در اين مجتمع صنعتي نداشتند.

ذوب‌آهن اميدوار است كه تا پايان سال جاري با تكميل طرح توازن به توليد 3.6 ميليون تني دست يابد.

از وعده‌ تا پيشنهاد

رييس هيات عامل ايميدرو در مراسم 40 سالگي ذوب‌آهن كه سال گذشته در تالار آهن اين مجتمع برگزار شد، وعده داده بود كه به زودي يك معدن سنگ‌آهن در اختيار ذوب آهن قرار داده مي‌شود.

به گفته احمدعلي هراتي نيك، محل معدن يكي از استان‌هاي يزد يا كرمان خواهد بود، اما تجهيز و راه‌اندازي آن برعهده ذوب‌آهن قرار داده خواهد شد.

پس از اين اظهارات، صالح آبادي - رييس سازمان بورس اوراق بهادار - نيز پيشنهاد ادغام ذوب‌آهن با سنگ‌آهن مركزي را مطرح كرد كه البته اين پيشنهاد نيز هنوز رنگ و بوي اجرايي به خود نگرفته است.

البته هراتي‌نيك بعدها علت عملي نشدن وعده واگذار كردن معدن سنگ‌آهن به ذوب‌آهن را به اصلاح قانون معادن نسبت داده و تصريح كرد كه مشكلي براي دادن معادن سنگ‌آهن به ويژه به فولادسازان نداريم، اما در ابتدا بايد تكليف اصلاح قانون معادن روشن شود.

دو راهي بر سر راه مادر صنعت فولاد ايران

به هرحال امروز سرنوشت ذوب‌آهن كه به آن لقب مادر صنعت فولاد ايران داده شده است، بر سر دوراهي واگذاري مجتمع از طريق بورس به سهامداران در راستاي اجراي خصوصي‌سازي و يا فروش سهام مديريتي به ويكتور راشنيكوف، قرار گرفته است كه هر يك از دو راه فوق مي‌تواند آينده متفاوتي را براي اين مجتمع صنعتي رقم بزند.

در شرايطي كه قرار است، تا پايان سال جاري و اوايل سال آينده فازهاي مختلف طرح توازن در ذوب‌آهن اجرا شود، اين مجتمع صنعتي با بحث خصوصي‌سازي و واگذاري از طريق بورس نيز روبه‌رو شده است و بايد به عنوان يكي از آخرين شركت‌هاي باقي‌مانده در صدر اصل 44 كه هنوز سهام آن واگذار نشده، خود را براي خصوصي‌سازي آماده كند.

در حالي كه به گفته مسوولان قرار بود طي ماه‌هاي مرداد و شهريور كار واگذاري سهام ذوب‌آهن در بورس انجام شود، اين امر هنوز محقق نشده و اين مجتمع صنعتي در عين حال با پيشنهاد خريد راشنيكوف نيز روبه‌رو شده است.

از سوي ديگر رييس ايميدرو نيز چندي پيش اعلام كرد كه در بهترين شرايط براي واگذاري ذوب‌آهن قرار داريم.

البته شايد يكي از عوامل به تعويق افتادن واگذاري سهام ذوب‌آهن در بورس نيز انتظار براي تعيين تكليف پيشنهاد خريدار روس باشد.

بهرام سبحاني – مديرعامل ذوب‌آهن – چندي پيش در اين زمينه به خبرنگار ايسنا عنوان كرده بود كه چندي پيش هياتي از طرف راشنيكوف به ايران آمده و گزارشي از بخش‌هاي مختلف ذوب‌آهن تهيه كرده و سپس به روسيه بازگشتند.

به گفته وي پس از بازديد انجام شده، هنوز هيچ پاسخ روشني از طرف روسيه براي خريد ذوب‌آهن ارايه نشده است.

راشنيكوف در ملاقات‌هاي خود با مسوولان ايراني بر خريد سهام مديريتي ذوب‌آهن تاكيد جدي داشته تا بتواند از اين طريق برنامه‌هاي خود را به دلخواه در اين شركت پياده‌سازي كند. از سوي ديگر مسوولان ايراني نيز كه شايد براي نخستين بار است، با يك متقاضي خارجي خريد شركت‌هاي بزرگ صنعتي روبه‌رو شده‌اند، بسيار احتياط آميز عمل كرده و تاكنون جواب صريحي به راشنيكوف نداده‌اند.

از استقبال تا احتياط

ايراني‌ها در ابتدا از فروش بخشي از سهام ذوب‌آهن به راشنيكوف استقبال كردند، اما زماني كه متوجه شدند، وي به دنبال سهام عمده و غالب در اين شركت است، احتياط بيشتري را چاشني كار خود كردند.

در اين‌جا باز هم بحث قديمي چگونگي جذب سرمايه‌گذاري‌هاي خارجي به ويژه در بخش معادن و صنايع معدني پيش مي‌آيد كه در اين زمينه تاكنون دستاورد زيادي عايد كشورمان نشده است.

عده‌اي با دفاع از حضور شركت‌هاي معتبر خارجي در معادن و صنايع معدني كشور، آن‌را باعث شكوفايي اين بخش‌ها مي‌دانند و عده‌اي نيز با آوردن مثال‌هايي مانند مسائل كارگري، جنبه منفي اين موضوع را پيش مي‌كشند.

در سابقه و تجربه راشنيكوف در عرصه معدن و صنايع معدني هيچ شك و شبهه‌اي وجود ندارد. ظرفيت توليد كارخانه‌هاي فولادسازي وي در روسيه هم‌اكنون به بيش از 10 ميليون تن مي‌رسد كه در كنار آن‌ها معادن سنگ‌آهن زيادي نيز در مالكيت وي قرار دارند.

اين شخص در مجموع چهره شناخته شده‌اي دست‌كم در صنعت فولادسازي روسيه و جهان داشته و از نظر فني و تكنولوژيكي تقريبا نمي‌توان از امكان خريد ذوب‌آهن توسط وي نگران بود.

در هر صورت اگر صنعت فولادسازي كشورمان بخواهد در عرصه جهاني همچنان حرفي براي گفتن داشته و در بازارهاي رقابتي امروز به بقاي خود ادامه دهد، ناچار به همكاري و مشاركت با فولادسازان معتبر جهان است تا از اين طريق ضمن كسب تكنولوژي‌هاي به روز توليد، با شرايط بازار جهاني و نحوه رقابت در آن نيز آشنا شود. البته بايد توجه داشت كه اين كار نبايد با عجله انجام شود و به طور قطع به مطالعه و انجام كارهاي كارشناسي نياز دارد.

گزارش از: خبرنگار ايسنا محمدجواد به‌آبادي

انتهاي پيام