درحالي‌كه دوحه قطر امروز ( دوشنبه ) ميزبان كشورهاي صادركننده گاز است، اين نشست تا حدود زيادي در سايه بحث‌هاي مربوط به اوپك گازي قرار دارد.

به گزارش خبرگزاري دانشجويان (ايسنا)، درحالي كه يک پنجم انرژي مصرفي جهان از گاز طبيعي به‌دست مي‌آيد، ولي اين منبع انرژي هيچ وقت به اندازه نفت خبرساز نبوده است؛ نه عاملي براي جنگ بوده و نه تلاطم اقتصادي. به همين دليل است كه تشکيل گروهي مانند اوپک براي صادرکنندگان گاز چندان نمي‌تواند جنجال آفرين باشد. تنها اين نكته مطرح است كه برخي معتقدند صادرکنندگان گاز خيلي زود قصد دارند اين تصميم را اجرا کنند.

پايگاه خبري بي.بي.سي در گزارشي به بررسي نظرات موافقان و مخالفان ايجاد چنين اتحاديه‌اي پرداخته‌ و نوشته ‌است كه در آستانه نشست اين کشورها در دوحه قطر، آلکساندر تمرکو ـ مدير سابق شرکت منحل شده يوکوس روسيه ـ به عنوان يكي از منتقدان اين اتحاد، نسبت به نيت تشکيل دهندگان اوپک گازي ترديد دارد.

وي مي‌گويد: البته همه اين کشورها ادعا مي‌كنند که هدف نهايي شان، تقويت امنيت انرژي و ثبات براي مصرف کنندگان نفت و گاز است؛ اما بحث اصلي درباره تشکيل ساختاري است که بتوانند کنترل بيش‌تري بر بازارهاي گاز داشته باشند.

در همين ‌حال بايد اذعان داشت كه اظهارات کشورهايي که شايد عضو چنين سازماني شوند، مبهم و گيج کننده است. درحالي‌كه برخي از اين كشورها از جمله ايران ، روسيه و الجزاير براي ايجاد چنين سازماني ابراز علاقه کرده‌اند، ديگر كشورها رويكردي محتاطانه درپيش گرفته‌اند.

اما درحالي كه كارشناسان معتقدند كه الگوي مورد نظر اين كشورها، سازمان کشورهاي صادرکننده نفت ( اوپک) است، برخي اين گمانه‌زني را مطرح مي‌كنند كه اوپك گازي قصد دارد مانند يك كارتل در قيمت‌گذاري گاز نيز به ايفاي نقش بپردازد.

اما از سوي ديگر بسياري از ناظران معتقدند كه اين ارزيابي منصفانه نيست؛ چرا که اوپک امروزه مسوولانه رفتار مي‌کند.

بيل فارن پرايس ـ کارشناس انرژي خاورميانه ـ مي گويد كه هدف اين سازمان اين است که توليد خود را به منظور ايجاد ثبات در قيمت‌هاي جهاني نفت تنظيم کند. " فکر مي‌کنم آنها قيمتي مي‌خواهند که پول کافي به اقتصادهايشان سرازير کند، چون کاملا وابسته به دلارهاي نفتي هستند."

به گفته وي، اين كشورها همچنين مي‌خواهند پول کافي براي سرمايه‌گذاري جهت توسعه توليد براي برآوردن نيازهاي جهاني به‌دست آورند. طبق اين گزارش، اعضاي اوپک تنها کشورهاي توليد کننده نفت هستند که ظرفيتي براي توليد اضافه دارند و مي‌توانند در صورت هرنوع اعتصاب، قيمت‌ها را پايين نگه دارند. با اين حال سياستمداران کشورهاي وارد کننده نفت هنوز اوپک را متهم مي‌کنند که در مواقع گراني، نفت کافي به بازار سرازير نمي‌کند. از همين رو، ايده‌اي مشابه براي ايجاد اوپک گازي مايه نگراني برخي از آنها شده است.

آلکساند تمرکو مي‌گويد: امروزه قيمت گاز به قيمت نفت و ساير منابع انرژي مربوط است و هدف کشورهاي توليد کننده گاز اين است که قيمت گاز را مستقل از ساير عوامل به مصرف کنندگان ديکته کنند.

در پاسخ به اين سوال كه در صورت تشکيل اوپک گازي، اعضاي احتمالي آن چه کشورهايي خواهند بود؟ روسيه بزرگترين توليد کننده گاز و دارنده بزرگترين ذخاير گاز طبيعي دنيا ، ايران كه از نظر ذخاير در رتبه دوم است، قطر، الجزاير، قزاقستان و ترينيداد و توباگو در كانون توجه قرار مي‌گيرند.

در مقابل، اتحاديه اروپا وارد کننده بزرگ گاز است و تقاضاي فزاينده براي برق سبب مي‌شود که در آينده گاز بيشتري وارد کند.

فران تارادلاس ـ سخنگوي کميسر انرژي اروپا ـ مي گويد: کميسيون اروپا نگران است. ما ترجيح مي دهيم گاز مانند هر کالاي ديگري در بازاري شفاف و باز عرضه شود و قوانين بازار بر آن حاکم باشد و فکر مي‌کنيم چنين کارتلي براي بازار گاز مفيد نخواهد بود.

وي با اين‌حال مي‌گويد: البته اگر چنين سازماني تشکيل شود، بايد سياست انرژي خود را با آن تنظيم کنيم. گاز برخلاف نفت کالايي است که مي‌توان جانشيني برايش يافت؛ مثلا براي توليد برق، به‌جاي گاز مي‌توان از ذغال سنگ پاک و انرژي هسته‌اي استفاده کرد.

اما اين نگراني‌ها چقدر واقع بينانه است؟

يکي از شرکت‌کنندگان اصلي هر کارتلي، گازپروم ـ غول گازي روسيه ـ است كه آلکساندر مدودف ـ مدير عامل صادرات گاز اين شرکت ـ عقيده دارد كه هيچ نوع سازوکاري از نوع اوپک براي کنترل قيمت گاز راه به جايي نمي‌برد.

مدودف مي‌گويد: هرکدام از توليدکنندگان مجموعه قراردادهايي براي صادرات دارد که بر اساس آن براي 20 يا 25 سال متعهد به صدور ميزاني معين گاز است. براي همين غير ممکن است که تصور کنيم فردا کسي تصميم بگيرد که توليد گازش را 20 درصد کاهش دهد تا قيمت را بالا ببرد.

مشکل ديگر براي توليدکنندگان گاز اين است که گاز عمدتا از طريق خطوط لوله عرضه مي‌شود و به همين دليل بازارهاي گاز بيشتر منطقه‌اي است تا بين‌المللي؛ البته گاز طبيعي مايع را مي توان از طريق کشتي انتقال داد. از همين رو کارشناسان مي‌گويند كه محتمل‌ترين سناريو براي اوپک گازي، تشکلي از کشورهاي صادرکننده گاز طبيعي مايع خواهد بود.

انتهاي پيام