105 سال پيش در چنين روزي امتياز بهره‏برداري از نفت ايران به يكي از اتباع انگليسي به نام دارسي واگذار شد. اين امتياز كه به « قرارداد دارسي» معروف است در اوايل كار از سوي طرفين قرارداد چندان جدي تلقي نشد و حتي پس از چند سال كه از اقدامات بي‏نتيجه اكتشافي آن مي‏گذشت امتيازداران درصدد برآمدند از ادامه كار صرفنظر كنند اما در نهايت اولين چاه انگليسي ها در مسجد سليمان به نفت رسيد.

به گزارش خبرنگار نفت وانرژي ايسنا، به دنبال اعطاى امتياز استخراج و بهره بردارى از نفت سراسر ايران – به غير از 5 استان شمالى – در سال 1280 (هـ . ش) از سوى مظفر الدين شاه قاجار به «ويليام ناكس دارسي» انگليسى، مته حفارى اولين چرخش هاى خود در خاك خاورميانه را تجربه كرد و به اين ترتيب نام ايران به عنوان خاستگاه نخست صنعت نفت خاورميانه، در تاريخ عمليات نفتى ايران منطقه زرخيز جهان ثبت شد. اكنون 105 سال از آن تاريخ مى گذرد .

به دنبال چند سال تلاش مداوم و مستمر گروه اكتشاف انگليسي، نهايتاً در سال 1908 ميلادي برابر 1287 خورشيدي، اولين چاه اكتشافي و قابل بهره‌برداري نفت به ميزان اقتصادي در منطقهٌ مسجد سليمان حفر گرديد. اين چاه با وسايل ساده و ابتدايي آن زمان حفر و در عمق 338 متري سطح زمين، در سازند آسماري به نفت رسيد و بهره‌برداري از آن از سال 1290 خورشيدي، با توليد روزانه 500 بشكه آغاز گرديد. پس از كشف نفت در مسجدسليمان عمليات كاوش براي كشف مخازن ديگر ادامه يافت و حوزه‌هاي نفتي هفتگل در سال 1306، آغاجاري (1315)، گچساران و پازنان (1316)، نفت سفيد (1317) كشف گرديد و به دنبال آن مخازن بسيار غني و مهم ديگري نظير ميادين نفتي لالي (1327)، اهواز (1337)، بينك (1338)، بي‌بي‌حكيمه (1340)، مارون و كرنج (1342)، پارسي و رگ‌سفيد (1343) نيز كشف و مورد بهره‌برداري قرار گرفت.

اما آنچه پس از صد سال سابقه در اين صنعت و علي رغم تجربه هاي فراوان در حفاري چاه هاي مختلف همچنان مغفول و ضعيف باقي مانده است صنعت حفاري و تكنولوژي‌هاي ضروري است .

به گزارش ايسنا، در حال حاضر مواردي هم چون كمبود دكل هاي مجهز و متعدد در دريا و خشكي ، نبود تكنولوژي‌هاي روز در اكتشاف و حفاري چاه ها از جمله لرزه ‌نگاري هاي چهار بعدي، حفاري هاي افقي، مواد قابل تزريق به چاه‌ها به جز آب يا گاز پس از توسعه ميدان و در اين بخش مهم صنعت نفت به عنوان ضعف جدي مطرح است.

بايد خاطر نشان كرد كه بخش حفاري و تجهيزات جانبي آن از يك قرن گذشته تاكنون عرصه بي رقيب شركت‌هاي بين المللي از جمله امريكا بوده است و ورود و ماندن در اين بازار‌ها همواره با مقاومت اين شركت‌ها رو‌به رو بوده است. اما در عين حال ايران نيز به عنوان يكي از بزرگترين دارندگان منابع نفت و گاز دنيا در بلند مدت نيز طي سالهاي گذشته براي حضور در اين بازار تلاش قابل توجهي نداشته است.

اگر چه طي سالهاي گذشته (پس از ملي شدن صنعت نفت ايران) مالكيت ايران در بالادستي نفت حفظ شده اما تكنولوژي وارد شده در اين بخش از جمله در بخش حفاري بسيار محدود بوده و ضعيف بوده است.

هنوز پس از حداقل سه دهه فعاليت جدي ايران در صنعت نفت تعداد كارشناسان و متخصصان مخزن بسيار محدود است و به گفته وزير نفت سابق به تعداد چند مخزن مهم كشور كارشناس نداريم و شايد اگر بخواهيم به بررسي نقاط ضعف اين صنعت بپردازيم اين مسئله مهمترين ضعف خواهد بود.

بايد اضافه كرد كه چنانچه قدرت و حضور بيشتر در اين بخش از صنعت نفت مورد تاكيد است بايد نسبت رفع مشكلات اساسي و اختلاف نظرهاي مشكل ساز از يك سو و انتقال، خريد يا دستيابي به تكنولوژي هاي روز دنيا از سوي ديگر تلاش بيشتر و عيني تري از سوي مجموعه نفت صورت گيرد.

انتهاي پيام