«واقعه 13 آبان، اتفاقي تكرار نشدني است كه متاسفانه امروز در تحليل آن دچار افراط و تفريط مي‌شويم. برخي آن را كاملا رد مي‌كنند و عده‌اي ديگر قصد الگوبرداري دارند ولي اين جريان كاملا استثنايي است و شايد نتوان آن را بر شرايط ديگري منطبق كرد.»
اين بخشي از گفته‌هاي معصومه ابتكار درباره واقعه 13 آبان در گفت‌وگو با خبرنگار تاريخ خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) است.
ابتكار در خصوص تحليل خود از واقعه 13 آبان گفت: براي تحليل وقايع تاريخي بايد شرايط وقوع آنها را درك كرد. گاهي گذشته را با در نظر گرفتن شرايط حال تحليل مي‌كنيم كه موجب برقراري ارتباطات ذهني نادرست با آن مي‌شود. واقعه 13 آبان در شرايط بسيار خاصي اتفاق افتاد. انقلاب نوپا و دولت آمريكا به دليل از دست دادن منافع خود، جمهوري اسلامي را به رسميت نمي‌شناخت. در واقع براي دولتمردان آمريكايي درك چگونگي وقوع انقلاب مردمي و دموكراتيك ايران سخت بود. اين موضوع سبب شد كه انقلاب با تهديدات زيادي مواجه شود.
وي ادامه داد: جنبش دانشجويي در آن زمان به دليل آزادي‌هاي اوايل انقلاب و فضاي درگيري ذهني دانشجويان، بسيار فعال بود و با تحولات جهاني و نمونه‌هاي انقلاب ايران در دنيا مانند انقلاب شيلي آشنايي داشت. از سوي ديگر جلسات تحليل و بحث سياسي در دانشگاه‌ها بسيار متداول شده بود و دانشجويان مسلمان نگران تكرار تاريخ بودند. آنها معتقد بودند كه اگر با توطئه‌اي، دستاوردهاي انقلاب كه با رهبري امام و با دادن هزينه‌هاي زياد، به دست آمده بود، از دست برود، مردم آنها را نخواهند بخشيد. شايد يك غفلت لحظه‌اي و عدم واكنش مناسب نسبت به تحولات جهاني، به انقلاب ضربه وارد مي‌كرد.
ابتكار در ادامه صحبت‌هايش خاطرنشان كرد: ذهنيت دانشجويان، خشونت يا انتقام‌گيري نبود. هدف آنها به عنوان قشر آگاه و بيدار جامعه جلوگيري از وارد شدن ضربه‌هاي احتمالي به انقلاب بود. البته اين تصميم مخالفاني هم داشت. عده‌اي از دانشجويان به دليل درك ناقص از شرايط پيشنهاد كردند كه سفارت روسيه را بگيريم تا با كمونيست‌ها مقابله كنيم ولي نگاه دانشجويان مسلمان اين نبود، چراكه نگران تكرار تاريخ بودند و براي اعلام استقلال نيز نام مستقل «دانشجويان مسلمان پيرو خط امام» را انتخاب كردند.
وي با اشاره به فضاي آزاد سياسي كشور در آن زمان، اظهار داشت: در اين مقطع نيز اگر فضاي آرامي براي جنبش‌هاي اجتماعي، فعاليت‌هاي دانشجويي و نهادهاي مدني نداشته باشيم ممكن است قدرت نقد و تحليل آنها و حتي ميزان اقداماتي كه مي‌توانند انجام دهند كاهش پيدا كرده و راه تحولات مثبت و آگاهانه اجتماعي بسته شود.
ابتكار تاكيد كرد: اين اتفاق باعث شد تا ما بجاي داشتن يك رويكرد ضد استبدادي، به يك رويكرد ضد امپرياليستي گرايش پيدا كنيم. اگر اين اتفاق نمي‌افتاد شايد انقلاب آسيب‌هاي جبران‌ناپذيري مي‌ديد. بهايي كه براي گروگانگيري داديم در ازاي حفظ استقلال و هويت كشور بود. بسياري از تنش‌هاي ما پس از آن بخاطر نبود روابط منطقي اتفاق افتاد. انساني كه پويايي فكري و ذهني دارد نمي‌تواند با همان روش‌ها مسائل امروز را تحليل كند.
ابتكار توضيح داد: بسياري تحليل خود را اين‌گونه ارائه مي‌كنند كه بايد منافع را همه‌جانبه ديد. هميشه روابط و نزديك شدن به معناي خودباختگي و ترس نيست. خيلي وقت‌ها راه تامين منافع در اين است كه مسائل رو در رو گفته شود. برقراري ارتباط با آمريكا به معناي نفي سلطه آمريكا و صدماتي كه به ايران وارد كرده است، نيست.
وي به تكرار نشدن واقعه سيزده آبان اشاره كرد و ادامه داد: اين ساده‌انگاري است كه برخي فكر مي‌كنند امروز با گرفتن سفارت انگليس در ايران مي‌توان، حادثه 27 سال پيش را تكرار كرد. دانشجويان پيرو خط امام زماني دست به اين اقدام زدند كه جامعه به آنها جواب داد.
ابتكار با بيان اينكه هيچ گروه و شخصي نمي‌تواند اين واقعه را منحصر به خود بداند، ادامه داد: اين از افتخارات جنبش دانشجويي است كه علي‌رغم نواهاي بسياري كه براي خواب كردن او نواخته مي‌شود، همواره بيدار است. دانشجويان آزادگي خاصي دارند و آزادانديشانه نيز تصميم مي‌گيرند. اين جنبش با ارزش است و نبايد به نفع شخص يا گروهي مصادره شود. جنبش دانشجويي ايران هيچ وقت به خواب نرفته و هيچ وقت خود را به خواب نزده است. دانشجويان آزادگي خاصي دارند و آزادانديشانه نيز تصميم مي‌گيرند. اين جنبش با ارزش است و نبايد به نفع شخص يا گروهي مصادره شود. دانشجويان بايد مواظب باشند كه خود را به خواب زدن از به خواب رفتن خطرناك‌تر است.
ابتكار در خصوص فضاي رسانه‌هاي حاكم بر رسانه‌هاي بين‌المللي نيز گفت: برخي خبرنگارهايي كه به ايران مي‌آمدند چند حكومتي و وابسته به دولت آمريكا بودند. آنها به دنبال پيام دانشجويان نبودند. بحث ما تروريسم و انتقام‌گيري نبود. حرف منطقي ما اين بود كه آيا مردم آمريكا از دخالت دولت آمريكا در امور كشورهاي ديگر راضي‌اند؟ آيا مي‌دانند كه ماليات‌هايي كه مي‌پردازند هزينه بازي با سرنوشت كشورهاي ديگر مي‌شود؟ خبرنگاران ديگري هم بودند كه سعي داشتند صحبت ما را به درستي منعكس كنند و بگويند كه ما روشنفكر هستيم، نه تروريست. كار ما تنها ابزار اعتراض در آن شرايط بود. شايد اگر ابزار رسانه‌يي داشتيم اين اتفاق نمي‌افتاد. رسانه‌ها در آن زمان فضاي بسيار بسته‌اي داشتند. دانشجويان مجبور بودند به شيوه‌هايي متوسل شوند كه موج ايجاد كند.
وي در ادامه گفت‌وگو با ايسنا به تحليل وضعيت جنبش دانشجويي ايران پرداخت و گفت: جنبش دانشجويي نقش بسزايي در تحولات جامعه مدني ايران داشته است كه نبايد آن را ناديده گرفت. بايد به دانشجويان اجازه داد كه هويت تاريخي خود را بازيابند و رسالت كنوني خود را بشناسند. زنده بودن و استقلال جنبش دانشجويي و فضاي آزاد ابراز نظر، پشتوانه حركت تسخير لانه جاسوسي توسط دانشجويان بود. گاهي اوقات كاملا اين لوازم فراموش مي‌شود. فضاي دستوري و حكومتي براي جنبش‌هاي دانشجويي نتيجه‌بخش نيست. جامعه مدني ايران در اين سالها تحولات فراواني داشته و نقش جنبش دانشجويي در تحولات را نمي‌توان ناديده گرفت. آهنگ‌هايي كه براي خواب كردن جنبش دانشجويي نواخته مي‌شود جواب نمي‌دهد. بايد به اين جنبش فرصت داد تا هويت خود را بشناسد و مسووليت‌هايش را در دوره كنوني درك كند.
ابتكار در ادامه اظهار داشت: تحولات بين‌المللي اكنون كاملا آشكار است نمي‌توانيم همان نگاه بيست و هفت سال پيش را داشته باشيم. بايد آگاهانه حركت كنيم. برخي مواقع درگيري‌هايي كه به كشور و انقلاب آسيب مي‌رساند را مي‌توان با ظرافت به پيش برد. امروز زبان حضور در عرصه بين‌المللي، گفت‌وگوست ولي گفت‌وگويي كه منافع را تامين كند و از موضع مردم و با پشتوانه قدرت آنها باشد. كما اينكه خيلي از اين مراحل در دولت آقاي خاتمي اتفاق افتاد. بايد شرايط امروز را سنجيد و اين كار جنبش دانشجويي است كه تحليل درستي داشته باشد. اگر به دانشجويان اصيل و مسلمان فرصت دهند، مي‌توانند به دور از فشار و نفوذ اصولي را كه انقلاب بر اساس آن شكل گرفته حفظ كنند.
ابتكار تاكيد كرد: هزينه‌هاي زيادي براي تسخير لانه جاسوسي داديم كه ناشي از برنامه‌ريزي سوء رسانه‌هاي غربي براي تخريب وجهه بين‌المللي ما بود. اما منافعي هم داشت و آن موضع مستقل كشور و حكومت ما به عنوان جمهوري اسلامي ايران و جلوگيري از توطئه‌اي بود كه مي‌توانست شكل بگيرد.
مشروح گفت‌وگوي ايسنا با معصومه ابتكار در مورد 13 آبان و تسخير لانه جاسوسي در لينك زير قابل مشاهده است.
انتهاي پيام
نظرات