«عزت‌الله سحابي» گفت: پيشنهاد متواضعانه من به طرفداران اصلاحات اين است كه نهضت اصلاح طلبي و اصلاح گري را محكم بچسبند و به پرورش نيروهاي جديد بپردازند. به گزارش خبرنگار ايسنا، وي كه در حسينه‌ي ارشاد با موضوع «ضرورت تغيير» سخن مي‌گفت اظهار داشت: اكنون در كشورمان جنبش اصلاح طلبي و نوگرايي و به اصطلاح مدرنيسم پس از 15 سال دچار وفقه و سكون شده است. بهتر است بدانيم اين جنش اصلاح طلبي نخستين جنبش در تاريخ بشر نيست و آخرين هم نيست. حتي اگر شكستي نصيب اصلاح طلبان شده است اين هم براي اولين بار نيست. مسلمانان در جنگ احد با رهبري محمد (ص) شكست خوردند اما اين شكست مبدا حركت شد، پس شكست پايان راه نيست. وي افزود: استغفار فقط به معني تسبيح گرداندن نيست. علي(ع) در نهج‌البلاغه مي‌گويد وقتي از تمام خصايل بد توبه كردي و حتي گوشتي كه در بدنت از راه غير حلال به وجود آمده بود فرو ريخته شد و خودت را از گناهان پاك كردي آن وقت مي‌گويد استغفرالله. استغفار فايده‌ي دنيوي دارد و به معناي اصلاح رفتار دنيوي و اجتماعي است، بنابراين كسي كه از كارهاي خود توبه مي‌كند حيات ديگري آغاز مي‌كند. اين فعال سياسي در ادامه گفت: اصلاح طلبي در اوايل انقلاب نوعي توهين و تحقير تلقي مي‌شد، گويي كه اصلاح طلبان گناه نابخشودني داشتند اما اصلاح طلبي شيوه‌ي انبياء و راه و روش دوستاران خداست. سحابي با اشاره به تحولات قرن 19 در اروپا افزود: رشد توليد و صنعت و در كنار آن توسعه‌ي طبقات محروم و فقير باعث شد كه نهضت سوسيال دموكراسي براي رفع اين شكاف طبقاتي شكل بگيرد. جبهه‌ي سوسياليست‌ها در برابر ليبرال‌ها اين شعار را سر دادند كه اگر قرار باشد آزادي عدالت اجتماعي را تحت‌الشعاع قرار دهد يك تزئين بيشتر نيست. پس از آن جنبش عدالت خواهي و عدالت طلبي اروپا را فرا گرفت و از دل آن كمونيسم‌ها بيرون آمدند، آنها خسته از جدل‌هاي هگلي و مغرور گفتند كه امروز شناخت جهان كافي است و بهتر است به تغيير جهان بپردازيم. وي در ادامه گفت: 50 سال پس از پيدايش مانيفست كمونيست اين نهضت به بن‌بست رسيد و اروپا به دو قطب سرمايه‌دار و محروم تقسيم شد، پس از آن نهضت سوسيال دموكراسي دچار بحران شد، آنها ديدند كه تضاد طبقاتي محرك انگيزه‌هاي اجتماعي نيست و بايد به رفاه توجه كرد. حزب سوسيال دموكرات روسيه به رهبري لنين كار تازه‌اي آغاز كرد كه از مقوله‌ي تغيير در خود بود. سحابي اظهار كرد: امروزه طبقه‌ي كارگر بيشتر اصلاح‌طلب است و دريافته كه نهضت‌هاي صنفي مي‌توانند برخي حقوق خود را بگيرند. لنين در جايي پيشنهاد مي‌كند كه براي توليد كساني كه خصلت انقلابي دارند بايد كوشيد. اين بدعت لنين موجب شد تا نهضت سوسيال دموكراسي از بن‌بست بيرون بيايد. خروج از اين بن‌بست موجب تربيت آدم‌هايي با خصلت‌هاي ديگر و پرورش ايمان بين آنها شد. وي همچنين اضافه كرد: بايد براي تغيير و تحول نه تحقير طرف مقابل بلكه بايد با تحليل واقع بينانه از شرايط اجتماعي اراده‌ي شديدي براي تغيير اين وضع و تربيت كساني كه توانايي تحول دارند در خود بازنگري كرد. وي با اشاره به جنبش ملي در سال 1343 گفت: در اين دوران مجاهدين از درون نوگرايان اصلاحي و نهضت آزادي بيرون آمدند. آنها به نوعي به نقد از خود و پرورش‌ شخصيت‌هايي پرداختند كه خصلت انقلابي داشتند. اين خصلت به عواملي چون آگاه بودن و پاك بودن از آلودگي‌هاي زمانه بستگي دارد. سحابي در ادامه افزود: هر وقت حركت و نهضتي به بن‌بست برسد بايد نگاه را از طرف مقابل برداشت و به خود نگاه كرد تا از فساد و آلودگي‌ها مبرا شود. نهضت نوگرايي ما اگر امروز به بن‌بست يا بحراني برخورده و يا دچار ركود و سكون شده است و يا به تعبير من دچار تحير شده و نمي‌داند چه كند اينكه در اين شرايط به طرف مقابل بپردازد درست نيست و بايد به خود و تربيت نيرويي بپردازد كه ايمان عميق‌تري داشته باشد و از آلودگي‌ها مبرا باشد. وي گفت: نوانديشي بايد با افكار جهاني قابل انطباق باشد تا بتوانيم دچار نوعي تحرك فكري و فلسفي شويم. اما اگر نوايماني و ايمان عميق‌تر در كنار آن نباشد مانند كالبدي است كه روح ندارد، درست است كه نو مي‌انديشد و به فرهنگي جديد تعلق دارد اما مبرا از آلودگي‌هاي جامعه نيست. اگر بخواهيم از بحران كنوني بيرون بياييم بايد به تربيت آدم‌هايي بپردازيم كه ايمان‌نو داشته باشند. سحابي اضافه كرد: نوايماني و ضرورت تغيير جهان در اختيار ما نيست اما تغيير خود در اختيار ماست. در اين شرايط اگر اصلاح‌گري به بن‌بست رسيده راه نجات آن ديد به درون است، اميد به نيروهاي خارجي و يا نيروي نجات بخشي از آسمان باطل است. قدرت‌هاي خارجي به منافع خود مي‌انديشند. اميد به حركت‌هاي آسماني هم زماني درست است كه حركتي انجام شده باشد. انتهاي پيام