باغستان سنتی قروین مساحتی بالغ بر ۲۵۰۰ هکتار دارد که مانند کمربندی سبز مادرانه شهر را در آغوش گرفته است، در حالی که در بسیاری از شهرها و کشورها با پی بردن به اهمیت باغستان در تلاشند، ظرفیتی همچون باغستان سنتی قزوین به وجود آورند، تا علاوه بر اینکه ریه‌های شهر باشد، مقصد گردشگری شود؛ اما در قزوین طی سالیان گذشته آن طور که باید و شاید از این ظرفیت استفاده نشده است.

باغستان سنتی که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است با قدمتی بیش از ۱۰۰۰ سال ‌می‌تواند یکی از جاذبه‌های مهم گردشگری در شهر قزوین باشد اما گردشگرانی که برای دیدن قزوین به این شهر سفر می‌کنند این شهر را به واسطه بناهای متعدد تاریخی آن می‌شناسند.

باغستان سنتی قزوین در گذشته کارکرد اقتصادی داشته و امروز با سخاوت چون سدی مستحکم از بروز حوادثی چون انتشار ریزگردها، سیل و طوفان در این شهر جلوگیری می‌کند. در این خبر با نرگس فرزادپور، کارشناس ارشد معماری که یکی از راهنمایان گردشگری استان قزوین است درباره ظرفیت باغستان به گفت‌وگو نشسته‌ایم.

فرزادپور با اشاره به اینکه در ایام نوروز بهترین زمان رفتن و بازدید کردن از باغستان سنتی قزوین است، اظهار کرد: بخشی از باغستان سنتی قروین، به واسطه عملیات عمرانی شهرداری قزوین برای ساخت پل از بین رفته اما هنوز هم قسمت‌های بسیاری از آن باقی مانده است و چنانچه گردشگران در ایام نوروز به دیدن باغستان سنتی قزوین بیایند، می‌توانند از زیبایی شکوفه‌های درختان آن بهره ببرند.

این کارشناس حوزه گردشگری ادامه داد: جهانگردان و تاریخ‌نگاران زیادی در سفرنامه‌ها و کتب خود در مورد قزوین از باغ‌ها یا باغستان این شهر یاد کرده و از آن نام برده‌اند، به همین خاطر می‌توان گفت که باغستان سنتی قزوین از ابتدا تاکنون یکی از پلازاهای شهری (محل تجمع و وقت‌گذرانی) بوده است.

وی بیان کرد: بادام و پسته محصول ارزشمند باغستان‌های سنتی قزوین است و ناصرخسرو قبادیانی جهانگرد معروف در وصف باغستان سنتی قزوین گفته است «قزوین را شهری نیکو دیدم، باغستان بسیار داشت، بی‌دیوار و خاک، و بی‌هیچ مانعی از دخول در باغات»

فرزادپور تصریح کرد:  ابن‌حوقل جغرافی‌دان عرب هم در سال ۳۵۰ هجری قمری از باغ‌های سنتی قزوین نام برده و گفته «قزوین را درختان و تاکستان‌های بسیاری است، ولی همه آن‌ها دیم آبیاری می‌شود» که این موضوع نشان می‌دهد گذشتگان ما به رعایت الگوی کشت توجه ویژه داشته‌اند.

وی خاطرنشان کرد: اشخاص تأثیرگذار دیگری چون حمدالله مستوفی، عبدالکریم بن محمد رافعی صاحب اثر التدوین فی اخبار قزوین و زکریا محمد بن محمود قزوینی نیز بر وصف باغستان‌های سنتی قزوین اشاراتی داشته‌اند.

این کارشناس حوزه گردشگری ادامه داد: چاهخانه‌های موجود در باغستان سنتی قزوین، دارای جاذبه‌های خاصی هستند که می‌تواند برای گردشگر جذاب به نظر آید این چاهخانه‌ها کارایی استراحتگاه و انبار برای باغداران را داشته است.

وی بیان کرد: بالغ بر ۱۰۰ چاهخانه در باغستان سنتی قزوین وجود داشت که قدمت آن‌ها به دوران صفویه باز می‌گشت. اما امروز بیشتر چاه‌خانه‌ها تخریب شده‌اند و چند چاه‌خانه موجود تحت حفاظت میراث فرهنگی استان قزوین قرار گرفته است.

فرزادپور گفت: یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد باغستان سنتی قزوین برخلاف خیلی از باغات امروزی نداشتن دیوار و بارو است. این موضوع دو جنبه داشته یک اینکه باغستان سنتی از نفایس تاریخی و میراثی شهر است و از گذشته تاکنون شهروندان به دلیل دینی که به این باغستان دارند موظف به حفظ و نگهداری آن هستند به همین خاطر دیوار و بارو برای آن ساخته نشده است. 

این کارشناس حوزه معماری و گردشگری در ادامه خاطرنشان کرد: موضوع دیگر این است که گذشتگان معتقد بودند فرشتگان درخت‌ها و باغات را نگهداری می‌کند و از همین روی برای باغستان مقدس دیوار و در نساخته‌اند.

وی تصریح کرد: باغستان‌های سنتی قزوین، میراثی گرانبهایی است که متأسفانه آن‌طور که باید و شاید از این میراث حفاظت نشده است، مثلاً در برهه‌ای از زمان حق‌آبه باغستان سنتی را قطع کردند و به درختان کاج و سرو واقع در بوستان باراجین اختصاص دادند و پس از چند سالی اقدام به تخریب بخشی از باغستان به بهانه فعالیت عمرانی و پل‌سازی کردند.

فرزادپور در پایان اظهار کرد: امروز ۱۵ اسفند روز درختکاری است و سازمان منابع طبیعی و فضای سبز شهرداری قزوین به پاس تکریم این روز از مردم می‌خواهند در نهالکاری مشارکت داشته باشند درحالی که پس از تخریب باغستان نتوانسته‌اند، کارایی درختان قطع شده را برای شهر جبران کنند.

انتهای پیام