شهر نهاوند بیش از ۳۰۰ هکتار بافت فرسوده، تاریخی و ناکارآمد دارد که هم‌پوشانی ۱۰۰ هکتار از این بافت فرسوده با بافت تاریخی موجب شده است که مردم این مناطق شهر اجازه هیچ گونه ساخت‌وساز،  نوسازی و بهره‌مندی از بسته‌های تشویقی بافت‌های فرسوده را نداشته باشند.

این مناطق شهر که شامل مناطق کم‌برخوردار دوخواهران، پای‌قلعه و شیخ منصور هستند اکثرا دارای خانه‌های فرسوده و کوچه‌های باریک و صعب‌العبور هستند که آنچه این وضعیت را ممکن است به یک بحران تبدیل کند زلزله‌خیز بودن نهاوند است که در صورت وقوع یک زلزله شدید ممکن است این مناطق به کانون‌های بحران تبدیل می‌شوند به‌طوری که حتی امکان امدادرسانی در این کوچه‌های صعب‌العبور هم وجود ندارد.

و به گفته کارشناسان گسل نهاوند یکی از زلزله‌خیزترین گُسل‌های کشور است که در امتداد گُسل اصلی زاگرس واقع است و باعث ثبت بیشترین آمار زمین‌لرزه در استان شده و اگر لرزه‌خیزی گسل نهاوند آغاز شود پتانسیل تا ۷ ریشتر را دارد.

این گُسل یکی از گسل‌های فعال زاگرس به طول ۸۰ کیلومتر است که شهرستان نهاوند را آسیب‌پذیر ساخته چرا که از ۳۰ کیلومتری مناطق مسکونی و تجاری این شهر عبور کرده و همین عامل شرایط بحرانی را ایجاد می‌کند.

همچنین در سال ۹۶، شهر نهاوند با توجه به حادثه‌خیز بودن و داشتن بافت فرسوده چندین هکتاری به همراه دو شهر سیرجان استان کرمان و دامغان استان سمنان به‌عنوان شهرهای پایلوت اجرای طرح بازآفرینی شهری و احیای بافت فرسوده انتخاب شد ولی عملا هیچ اقدامی در این خصوص انجام شد و تنها در حد یک طرح باقی‌ ماند.

وجود۳۰۰ هکتار بافت فرسوده و ناکارآمد در نهاوند

شهردار نهاوند با بیان اینکه این شهر ۳۰۰ هکتار بافت فرسوده و ناکارآمد دارد، گفت: این ۳۰۰هکتار شامل بافت تاریخی، سکونتگاه‌های غیررسمی، بافت فرسوده و محدوده ناهمگون است.

مجید یوسفی‌نوید در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: قسمت عمده بافت فرسوده شهر نهاوند در مناطق کم‌برخوردار قرار گرفته و همین امر نیز باعث ایجاد معضلاتی برای نوسازی بافت فرسوده شده است.

وی تصریح کرد: این بافت‌های فرسوده در سه نقطه از شهر نهاوند واقع شده است و این نقاط شامل بافت مرکزی، گوشه سرآسیاب، گل زرد و شاطرآباد است که بیشترین بافت فرسوده نهاوند در بخش مرکزی شهر قرار دارد.

یوسفی‌نوید ادامه داد: بافت‌های فرسوده شهر نهاوند عمدتاً در مناطق کم‌برخوردار شهر قرار گرفته است و ساکنان این مناطق به خاطر توان اقتصادی پایینی که دارند، قادر نیستند ملک خود را نوسازی کنند.

وی افزود: از طرفی دیگر شهرستان نهاوند روی گسل قرار گرفته است و سالانه ده‌ها زلزله بیش از سه ریشتری در نهاوند رخ می‌دهد که همین امر اهمیت و ضرورت نوسازی بافت فرسوده شهر نهاوند را نشان می‌دهد.

شهردار نهاوند یادآور شد: وجود این بافت‌های قدیمی در مناطق زلزله‌خیز، در زمان بحران‌های احتمالی طبیعی می‌تواند منشأ خطرات زیادی برای جان و مال شهروندان ساکن در این مناطق باشد بنابراین ضرورت دارد هر چه سریع‌تر نسبت به نوسازی این مناطق اقدام شود.

همپوشانی بافت فرسوده دوخواهران با بافت تاریخی

یوسفی‌نوید به دیگر معضلات بافت فرسوده نهاوند اشاره کرد و افزود: همچنین همپوشانی بافت فرسوده در منطقه دوخواهران با بافت تاریخی این منطقه یک مشکل اساسی است و پس از سال‌ها از آغاز گمانه‌زنی‌ها برای کشف لائودیسه هنوز متولیان میراث فرهنگی نتوانسته‌اند این محوطه را از بافت فرسوده جدا و مشخص کنند بر همین اساس اهالی این منطقه اجازه ساخت‌وساز ندارند.

وی اضافه کرد: ‌هم‌پوشانی بافت تاریخی با بافت فرسوده در این قسمت شهر باعث ایجاد تضاد و چالش شده چرا که از یک طرف می‌خواهیم بافت تاریخی شهر را حفظ کرده و از سوی دیگر می‌خواهیم بافت فرسوده شهر را احیاء کنیم که این باعث ایجاد تضاد شده است.

به گفته وی، سال ۱۴۰۰ دستورالعملی مبنی بر اینکه طرح بازنگری و اصلاح محدوده‌ها به شهرداری‌ها از جانب وزارت راه و شهرسازی ابلاغ شد و شهرداری نهاوند در میان نخستین شهرداری‌هایی بود که به اجرای این دستورالعمل با به‌کارگیری مشاور نسبت به اصلاح بافت ناکارآمد فرسوده شهری، سکونتگاه‌های غیررسمی و بافت تاریخی شهر نهاوند با گرفتن تأیید از کمیسیون ماده ۵ شورای عالی شهرسازی معماری و معماری استان اقدام کرد.

یوسفی‌نوید افزود: با توجه به اینکه ۲۹ آذر ۱۴۰۲ طرح مصوب و ابلاغ شد با اقدام شهرداری نهاوند محدوده بافت فرسوده به ۲۱۹ هکتار، سکونتگاه‌های غیررسمی به ۱۲۴ افزایش یافت که البته بافت تاریخی در ۱۰۰هکتار ثابت ماند.

شهردار نهاوند در ادامه درباره مزایای این اقدام، گفت: نخست اینکه بافت تاریخی از فرسوده جدا و ضوابط تشویقی برای ساخت و ساز در منطقه ستاد باز آفرینی (بافت فرسوده و سکونتگاه‌های غیررسمی) اعمال شد که شامل طبقه مازاد، پیش آمدگی(بالکن) در معابر بیش از ۱۲متر، تراکم قبل تعریض، تأمین پارکینگ و... است و دوم همه این اقدامات با هدف ایجاد استحکام و احیای منازل و معابر مسکونی در محلات قدیمی شهر نهاوند است.

شهردار نهاوند تاکید کرد: این طرح یک مصوبه حمایتی دیگر هم دارد اینکه مجوز ساخت هم در این مناطق به صورت نیم‌بها و ۵۰درصد تخفیف اعمال می‌شود.

یوسفی‌نوید با بیان اینکه از آن‌جا که پیش از این ضوابط تشویقی ارائه نشده است، تصریح کرد: با این اقدام متقاضیان می‌توانند با مراجعه به شهرداری نسبت به گرفتن مجوز از مزایا و تسهیلات تشویقی بهره‌مند شوند.

وی یک مزیت دیگر اجرای این طرح و اهداف این ضوابط را با توجه به قرار گرفتن نهاوند روی گسل زلزله با خطر بسیار زیاد قرار دارد، استحکام بخشی و تشویق شهروندان در این مناطق، برای حفظ جان‌ و ‌سلامت در زمان بحران را ضروری دانست.

یوسفی‌نوید خاطرنشان کرد: البته ناگفته نماند سایر دستگاه‌های متولی و خدمات‌رسان هم بر اساس قانون موظف اختصاص ۳۰ درصد از درآمد سالانه خود برای هزینه در این حوزه هستند.

بافت تاریخی نهاوند نیاز به بازنگری دارد 

به گفته یوسفی نوید، بحث بافت تاریخی شهر نهاوند که در حال حاضر ۱۰۰هکتار را شامل می‌شود نیاز به بازنگری دارد که در این‌باره نیاز به تهیه طرح ویژه بافت تاریخی و تدقیق محدوده انجام شود.

وی اضافه کرد: شهرداری با همراهی میراث فرهنگی با برگزاری چند نشست و بررسی برای بازنگری این ضوابط و تهیه طرح در حال پیگیری است که با هدف افزایش تولید مسکن و احیای بافت ناکارآمد شهری انجام می‌شود.

شهردار نهاوند گفت: چندی پیش هم با رایزنی نثاری نماینده نهاوند در مجلس گروهی از کارشناسان بنیاد مسکن کشور با سفر به نهاوند و با بازدید مشترک به همراه شهرداری نهاوند از محلات محدوده بازآفرینی که توان اقدام به ساخت‌وساز یا احیا و مقاوم‌سازی ندارند، مقدمات تهیه یک طرح برای اعمال برخی اقدامات در این مناطق مطرح شد.

پایلوت بازآفرینی‌شدن عملا هیچ نتیجه‌ای برای شهر نهاوند نداشت

عباس حسنوند، معاونت عمران شهردار نهاوند هم در این زمینه به خبرنگار ایسنا، گفت: در بحث بافت فرسوده تنها شهرداری وظیفه ندارد بلکه همه دستگاه‌های متولی و خدماتی عضو مدیریت بحران وظایفی تعریف شده دارند که باید بر مبنای آن از محل اعتبارات داخلی هزینه کنند اما متأسفانه ظاهر ماجرا می‌گوید این موضوع تنها مربوط به شهرداری می‌شود.

وی درباره برنامه پایلوت‌شدن نهاوند در بحث بازآفرینی شهری در کشور به همراه شهرهای دامغان و سیرجان هم که در زمان دولت گذشته مطرح شد، اظهار کرد: این پایلوت‌شدن پژوهشی هم که در دولت گذشته رخ داد و قرار بود نهاوند به همراه آن دو شهر دیگر پایلوت پژوهشی کشور شوند تا با بررسی این سه منطقه سایر مناطق مشابه در کشور ساماندهی و از حالت قدیمی و فرسوده خارج شوند، اما عملا ً هیچ نتیجه‌ای برای شهر نهاوند نداشت و اقدامی هم نشد.

وی افزود: یکی از علت‌هایی که بافت فرسوده احیاء نمی‌شود این است که مثلا شهروندی به شهرداری مراجعه کرده و می‌گوید؛ زمینی را در یکی از این مناطق بافت فرسوده شهر خریداری کرده اما میراث اجازه ارتفاع سازی به او نمی‌دهد.

حسنوند مانع شدن میراث برای ارتفاع‌سازی را علت اصلی احیاء نشدن منطقه بافت فرسوده دانست که به بهانه هم پوشانی شدن این بافت با بافت تاریخی عنوان می‌شود.

وی ادامه داد: در بازسازی طبق ضوابط خاص که اجازه ارتفاع سازی را نمی‌دهد میراث فرهنگی مانع احیاء در این مناطق شده است و نبض بافت فرسوده شهر را درگیر معبد لائودیسه کرده است.

میراث فرهنگی امتیازهای شهرداری را برای انبوه‌ساز بی‌نتیجه کرده

به گفته معاونت عمران شهردار نهاوند؛ با وجود اینکه شهرداری برای صدور پروانه و جواز ساخت در این مناطق هزینه را نیم بهاء حساب می‌کند اما کسی استقبال نکرده است چرا که برای سازنده و انبوه‌ساز به صرفه نیست که اجازه ارتفاع سازی ندارد و فقط باید درجا سازی کند.

وی با بیان اینکه بافت تاریخی باید تعیین محدوده شود نه اینکه تمام منطقه درگیر این موضوع شود، افزود: بر همین اساس با توجه به اینکه ۳۰۰هکتار بافت فرسوده داریم اما عمده بحران و فاجعه هم در مناطق  شیخ‌منصور، پای‌قلعه و دوخواهران است که باید موانع را حذف کرد و میراث هیچ اقدامی برای بافت فرسوده انجام نداده بلکه مانع هم شده است چراکه نه اعتبار و نه ظرفیت دارد.

حسنوند از دیگر شرایط تسهیل و امتیازهایی که شهرداری برای ساخت و ساز در منطقه بافت فرسوده عنوان کرده است را صدور مجوز کمیسیون ماده ۵ دانست و گفت: محور دوخواهران در کمیسیون ماده ۵ شرایط ساخت و ساز در آن را تغییر دادیم و اجازه ساخت واحدهای تجاری و مسکونی هم اعلام شد اما باز هم استقبال نشد، چون قانون میراث اجازه نمی‌دهد که اگر فردی خانه‌اش را بازسازی و مقاومسازی می‌کند طبقه هم‌کف را تعمیرگاه بسازد و بالا را هم مسکونی که برایش بصرفه باشد.

وی تأکید کرد: ندادن مجوز میراث باعث شده که ساکنان این مناطق به همان خانه قدیمی فرسوده اکتفا کند و هزینه‌ای نکند.

زلزله‌خیز بودن، نهاوند را نیازمند اعتبارات می‌کند

ضرغام احمدوند، فرماندار نهاوند نیز در این خصوص به خبرنگار ایسنا، با بیان اینکه قرار گرفتن شهرستان نهاوند روی گسل زلزله این شهرستان را نیازمند اعتبارات خاصی کرده است، اظهار کرد: انتظار می‌رود در بحث مقاوم‌سازی توجه ویژه‌ای به این شهرستان که بر روی گسل زلزله قرار دارد، شود.

وی با بیان اینکه بافت‌های فرسوده و قدیمی شهر نهاوند باید احیا و مقاوم‌سازی شوند که این کار نیاز به اعتبارات و تسهیلات لازم دارد، ادامه داد: قرار گرفتن نهاوند بر گسل زلزله، موضوع زلزله را مورد تأکید قرار می‌دهد و مهمتر از همه تجهیزات و امکاناتی است که باید برای مدیریت پیش و پس از بحران فراهم و آمادگی باید ایجاد شود.

فرماندار نهاوند تصریح کرد: با این شرایطی که نهاوند دارد نیازمند اعتبارات خاصی هم هستیم و با توجه به بافت فرسوده شهر، بازسازی آن بسیار ضروری است.

وی بر ضرورت آمادگی، آموزش‌ها و ایجاد شرایط برای مدیریت پیش و پس از بحران تأکید کرد و افزود: همین که کار را رها کنیم و پس از رخ دادن آن به فکر بحران می‌افتیم، خودش بحران است.

احمدوند اضافه کرد: در آبان ماه امسال با پیگیری‌های نماینده نهاوند در مجلس مدیرکل دفتر ساماندهی بافت‌های ناکارآمد و در معرض خطر بنیاد مسکن انقلاب اسلامی به نهاوند سفر کرد و به‌صورت میدانی از بافت‌های مسکونی محله‌های متفاوت شهر نهاوند بازدید کرد.

وی بیان کرد: خوشبختانه در این بازدید محله پای‌قلعه مورد تأیید مدیرکل دفتر ساماندهی بافت‌های ناکارآمد و در معرض خطر بنیاد مسکن انقلاب اسلامی قرار گرفت و تصمیماتی برای حل مشکل مردم این منطقه اتخاذ شد که نیاز است همه دستگاه‌ها پای‌کار باشند تا نقشه راه تعریف و مطالعات انجام و در نهایت ساماندهی این محله در دستور کار بنیاد مسکن قرار بگیرد.

به گزارش ایسنا، علاج واقعه را قبل از وقوع باید کرد و پیش از آن که در اثر فعالیت یکی از چهار گسل زلزله فاجعه‌ای بدتر از زلزله بم را در این مناطق فرسوده شهر نهاوند رقم بزند، مناطقی که به‌خاطر فرسودگی‌شان در مواقع بحرانی در کوچه‌های تنگ و آوار گرفته حتی راه یک موتور هم برای امدادرسانی ندارند، باید فکر و اقدامی اساسی کرد.

انتهای پیام