دکتر جواد نظری مقدم در گفت وگو با ایسنا، توسعه را کلان مسئله جامعه دانست و اظهار کرد: یکی از مهمترین مولفه های تاثیرگذار بر توسعه، نیروی انسانی، یعنی جمعیت است. نیروی انسانی جوان موتور محرکه توسعه است و لذا کاهش جمعیت و پیری و سالخوردگی جمعیت و یا مهاجرت نیروی انسانی یکی از موانع رسیدن به توسعه است.

وی با بیان اینکه امروز با بحران جمعیت رو به رو هستیم، افزود: باید تمام ذهن و توجه مسئولان در عرصه سیاستگذاری معطوف به بحران جمعیت شود؛ البته گیلان سالمندترین استان کشور بوده و توجه به مسئله جمعیت در این استان، ضرورت بیشتری دارد.

این دکترای فرهنگ و ارتباطات، با اشاره به اهمیت بررسی نگرش جامعه درباره قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، تصریح کرد: سنجش نگرش شناختی، نگرش عاطفی و نگرش عملی جامعه درباره این قانون ضرورت دارد. به عنوان مثال نگرش شناختی و نگرش عاطفی ما نسبت به محیط زیست مثبت است، اما در نگرش عملی رویکرد مثبتی نداریم.

نظری مقدم نگرش شناختی جامعه نسبت به مسئله ازدواج را تا حدودی مثبت ارزیابی کرد و گفت: امروز نگرش شناختی و عاطفی و حسی جامعه نسبت به فرزندآوری و اهداف سیاست های جمعیتی مثبت‌ است، یعنی از اینکه سالمندترین استان هستیم، ناراحت و نگرانیم اما نگرش عملی جامعه نسبت به این مسئله مطلوب نیست و شاهد کاهش فرزندآوری و ازدواج و در نتیجه افزایش نرخ سالمندی در استان هستیم. اگر فرزندان خودمان را به ازدواج و فرزندآوری ترغیب و تشویق کنیم، نگرش عملی ما نیز مثبت خواهد شد.

وی با بیان اینکه بخش قابل توجهی از انرژی و توان و ظرفیت سیاستگذاران باید صرف مسئله جمعیت شود، ادامه داد: سیاستگذاران باید مسئله جمعیت را در اولویت قرار دهند.

عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان با اشاره به دیدگاه مسلط در جامعه شناسان کشور درباره فرایندهای اجتماعی، خاطرنشان کرد: جامعه شناسان کاهش فرزندآوری را یک فرایند گریزناپذیر می دانند که ناشی از تغییرات فرهنگی و اجتماعی و سبک زندگی است و معتقدند نمی توان به طور قطع گفت که کاهش جمعیت به نفع یا ضرر جامعه ماست. این دیدگاه نمی تواند به نیاز امروز جامعه ما پاسخ بدهد لذا دانشگاه امروز در حل این مسئله عاجز مانده است.

وی از اجرای طرح های پژوهشی درباره جمعیت گیلان خبرداد و ادامه داد: مطالعات ما در جامعه گیلان نشان می دهد که ۲۶ درصد افراد متاهل(۱۸ تا ۵۰ سال) بدون فرزند بودند، ۴۱ درصد یک فرزند، ۲۶ درصد دو فرزند و حدود ۶ درصد سه فرزند داشتند.

نظری مقدم با بیان اینکه ۵۳ درصد متاهلین گیلان دو فرزند را تعداد مطلوب می دانند، اضافه کرد: ۱۰ درصد متاهلین سه فرزند، ۲۹ درصد یک فرزند و ۵.۲ درصد بی فرزندی را مطلوب اعلام کرده اند.

وی با تاکید بر لزوم اطلاع رسانی درباره امتیازات قانون جوانی جمعیت، گفت: آگاهی نسبت به محتوای این قانون وجود ندارد؛ به گونه ای که ۷۰ درصد مخاطبان از آن کم اطلاع دارند، ۲۸ درصد تا حدودی و تنها ۱.۶ درصد گفته اند اطلاعات زیاد درخصوص محتوای آن دارند.

این دکترای فرهنگ و ارتباطات، با بیان اینکه مولفه های ذهنی، باورها، عقاید و اندیشه ها بر الگوی فرزندآوری و ازدواج تاثیرگذار است، خاطرنشان کرد: از نگاه متاهلین گیلانی وضعیت اقتصادی، اشتغال پایدار، تسهیلات ارزان قسمت مسکن، اعطای وام های بلاعوض، افزایش مدت زمان پرداخت اقساط وام، اصلاح شرایط ضمانت، پوشش هزینه های درمان ناباروری و... از جمله موضوعاتی است که باید از سوی دولت و سیاستگذاران حوزه جمعیت به آن توجه داشت.

وی خواستار اطلاع رسانی تبلیغات مناسب درباره محتوای قانون جوانی جمعیت شد و بیان کرد: نه تنها تبلیغات مناسب درباره قانون صورت نگرفته، بلکه قانون نیز به شکل صحیح اجرا نمی شود. همچنین مشخص نبودن فرایند اجرای قانون جوانی جمعیت، ابهام در فرایند تقسیم کار و وظایف دستگاه ها و سازمان ها، عدم تامین اعتبار برخی از طرح ها مانند مسکن و مهدکودک ادارات و... از جمله خلاءهای این قانون است.

نظری مقدم به عدم تناسب امتیازات قانون جوانی جمعیت با نیازهای طبقات مختلف اشاره کرد و یادآور شد: اگرچه این قانون با برخی امتیازات می تواند اقشار کم درآمد را تشویق به فرزندآوری کند، اما گروه های درآمدی متوسط به بالا را تشویق و تهییج نمی کند و باید فکر اساسی شود.

وی با بیان اینکه قانون جوانی جمعیت به گروه هایی که غیرمستقیم برای فرزندآوری ایجاد انگیزه می کنند، توجه نکرده، گفت: با توجه به وضعیت بحرانی گیلان، باید امتیازات قانونی برای کسانی که صاحب فرزند دوم می شوند نیز در نظر گرفته شود. این در حالی است که براساس قانون برای کسانی که دارای سه فرزند هستند، امتیازات خاصی در نظر گرفته شده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان اولویت راهبردی در حوزه سیاستگذاری جمعیت به ویژه در گیلان را تقدم مولفه های فرهنگی و ذهنی بر دیگر مولفه ها دانست و بیان کرد: نه اینکه مولفه های اقتصادی تاثیرگذار نیست، اما حوزه فرهنگ اولویت راهبردی سیاستگذاران باید باشد و باید توجه داشت برای حل این مسئله لازم است ذهنیت ها، باورها و سبک زندگی مورد توجه قرار گیرد لذا فرهنگ سازی و سیاستگذاری فرهنگی و رسانه ای جهت اصلاح سبک زندگی و بازتولید فرهنگ و سنت‌های بومی و تقویت بنیان خانواده می تواند راهگشا باشد.

وی با اشاره به کم و کاستی های قانون جوانی جمعیت، تاکید کرد: یکی از اهداف قانون جمعیت، جلوگیری از روند کاهش جمعیت است و احتمالاً اگر این قانون نبود، شیب کاهش جمعیت بسیار بیشتر از وضعیت فعلی بود لذا نباید گفت قانون بی تاثیر بوده و این امتیازات هیچ تاثیری نداشته است.

نظری مقدم نقش رسانه در امیدبخشی را حائز اهمیت دانست و خاطرنشان کرد: نگرش عاطفی به فرزندآوری مثبت است، اما نگرش شناختی و عملی در جایگاه مطلوبی قرار ندارد و باید ذهن جامعه را معطوف به جمعیت کنیم و از رسانه برای فرهنگ سازی، گفتمان سازی و جریان سازی جمعیت کمک بگیریم.

انتهای پیام