به گزارش ایسنا، میزبانی عربستان برای نشست مهمی در راستای نزدیکی روابط آمریکا-روسیه، نشان‌دهنده خواست این کشور برای تبدیل شدن به بازیگری جهانی با قابلیت میانجیگری موفقیت‌آمیز برای درگیری‌های بین‌المللی است که یکی از اهداف آن تقویت اهرم فشار ریاض در مذاکرات غزه پساجنگ است.
شبکه سی‌ان‌ان با این مقدمه در گزارشی نوشت: یک مقام سعودی به سی‌ان‌ان گفته عربستان سعودی انتظار دارد با نشست امروز آمریکا و روسیه نقشی فراتر از میزبانی برای ایفای نقش میانجی را داشته باشد. مشاور امنیت ملی عربستان سعودی ریاست تیم مذاکره‌کننده این کشور را بر عهده خواهد داشت.
محل این مذاکرات که به گفته «دیمیتری پسکوف» سخنگوی کاخ کرملین، «به طور کلی مناسب» آمریکا و روسیه است، عمدتا، یک پیروزی برای «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان سعودی محسوب می‌شود. او به دنبال متحول کردن این کشور غنی از نفت و تبدیلش به کشوری است که بتواند از ثروت کلانی که دارد، قدرت نرم کسب کند.
«علی شهابی» تحلیلگر سعودی در این باره می‌گوید، «فکر نمی‌کنم جای دیگری باشد که بن سلمان بتواند هم با ترامپ و هم با پوتین ارتباط خوبی برقراری کند. این رویداد به اعتبار و آوازه عربستان سعودی کمک می‌کند و قدرت نرم آن در منطقه و جهان را افزایش می‌دهد.
عربستان سعودی در چند سال اخیر، با امید جذب سرمایه‌گذاری‌های میلیاردی برای تحقق «چشم‌انداز ۲۰۲۳»، برنامه ولیعهد سعودی برای تنوع‌بخشی به اقتصادی عربستان در کنار صنعت نفت آن، سیاست‌های خود را به سمت بی‌طرفی در درگیری‌های جهانی سوق داده است.
در همین راستا، بن سلمان پس از سال‌ها جنگ با انصارالله یمن، از این کشور عقب‌نشینی کرده و در حال بهبود روابط با ایران، رقیب منطقه‌ای خود بوده و در عین حفظ روابط نزدیک با غرب، با چین و روسیه نیز روابط نزدیکی دارد.
دوستی با ترامپ و پوتین
سی‌ان‌ان در ادامه نوشت: عربستان سعودی علاوه بر میزبانی مسابقات بوکس و جشنواره‌های موسیقی الکترونیک، با میزبانی رویدادهایی برای جمع‌آوری کمک‌های بشردوستانه و کنفرانس‌های صلح، به دنبال ارائه تصویری از خود به عنوان یک آشتی‌دهنده جهانی بوده است؛ ریاض در اوت ۲۰۲۳ میزبان یک کنفرانس دو روزه درباره صلح اوکراین با مشارکت نمایندگان بیش از ۴۰ کشور (البته بدون روسیه) و در فوریه همان سال نیز ۴۰۰ میلیون دلار به اوکراین کمک کرد.
برجسته‌تر شدن نقش بن سلمان به عنوان چهره‌ای صاحب‌نفوذ در مذاکرات ناشی از روابط نزدیک او با «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا است که در میان هجمه‌ها علیه ولیعهد جوان پس از قتل «جمال خاشقجی» خبرنگار دو تابعیتی آمریکایی-سعودی روزنامه واشنگتن‌پست توسط عوامل سعودی، از او حمایت کرد.
ترامپ در سال ۲۰۱۷، سنت‌شکنی کرده و عربستان سعودی را به عنوان اولین مقصد سفر خارجی ریاست‌جمهوری آمریکا برگزید. با وجود این که ترامپ در انتخابات ۲۰۲۰ پیروز نشد، عربستان سعودی روابط نزدیک با او را حفظ کرده و ۲ میلیارد دلار در شرکتی سرمایه‌گذاری کرد که «جارد کوشنر» داماد ترامپ ریاست آن را بر عهده دارد و برنامه‌هایی را برای احداث برج‌های ترامپ در عربستان اعلام کرد.
ولیعهد سعودی همچنین روابط نزدیکی با «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه دارد که او نیز پس از قتل خاشقجی از به انزوا کشاندن او خودداری کرد. بن سلمان در برابر فشار غرب برای طرد کردن مسکو پس از حمله روسیه به اوکراین خودداری کرده و به همکاری نزدیک با پوتین برای کنترل جهانی تامین نفت ایستادگی کرده و حتی با مخالفت با درخواست دولت «جو بایدن» رئیس‌جمهور پیشین آمریکا برای افزایش تولیدات نفت از روسیه جانبداری کرد. پوتین در سال ۲۰۲۳ به عربستان سفر کرده و از ریاض برای پیوستن به گروه بریکس حمایت کرده است که قصد دارد با نفوذ اقتصادی آمریکا مقابله کند.
تحلیلگران می‌گویند حفظ تعادل در روابط عربستان سعودی در جهانی که به طور فزاینده‌ای قطبی شده، سودمند بوده است. «استیو ویتکاف» نماینده ویژه آمریکا در امور غرب آسیا گفته است بن سلمان در آزادی «مارک فوگل» شهروند آمریکایی از بازداشت‌شده در روسیه در هفته گذشته، «نقشی کلیدی» داشت. عربستان سعودی در کنار امارات متحده عربی، همسایه خود در میانجیگری تبادل اسرای جنگی و زندانیان میان اوکراین و روسیه نیز عملکرد موفقیت‌آمیزی داشته است.
روز گذشته، ویتکاف به همراه «مایک والتز» مشاور امنیت ملی آمریکا و «مارکو روبیو» وزیر امور خارجه این کشور در ریاض با بن سلمان دیدار کردند. دیدار آن‌ها یک روز پیش از آغاز مذاکرات آن‌ها با «سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه و «یوری اوشاکوف» دستیار پوتین و «کریل دمیتریف» رئیس صندوق سرمایه‌گذاری مستقیم روسیه انجام شد.
اوکراین در این مذاکرات حضور ندارد اما «ولودیمیر زلنسکی» رئیس‌جمهور اوکراین که به ابوظبی، پایتخت امارات سفر کرده است، گفته بعدا، در طی هفته جاری برای مذاکره با مقامات سعودی به این کشور می‌رود.
در این میان، مقامات اروپایی که نگران کنار گذاشته شدن از مذاکرات صلح اوکراین با میانجیگری دولت آمریکا هستند، برای پاسخی هماهنگ به مذاکرات آمریکا و روسیه در ریاض، روز گذشته، نشستی اضطراری در پاریس برگزار کردند.
مسئله غزه، هدف بلندمدت ریاض از میانجیگری در مذاکرات صلح اوکراین
در ادامه این مطلب آمده است: عربستان سعودی ممکن است هدفش این باشد که از نقش خود به عنوان میانجی مذاکرات آمریکا و روسیه برای تمرکز بر یک مسئله مهم منطقه‌ای سرمایه‌گذاری کند که طرح بحث‌برانگیز رئیس‌جمهور آمریکا برای مالکیت غزه و کوچاندن اجباری مردم آن به منظور تبدیل آن به یک منطقه ساحلی توریستی است. ترامپ پیشنهاد کرده اردن و مصر میزبان مردم غزه شوند، اگرچه این دو کشور با ملاحظات امنیتی و اقتصادی خود آن را رد کرده‌اند.
دیگر کشورهای عربی نیز مخالف این پیشنهاد بوده‌اند. قرار است در پایان هفته جاری، نشستی در عربستان سعودی برگزار شود تا در آن پیشنهاد متقابلی پیش از ارائه به ترامپ مورد بحث قرار بگیرد.
«حسن الحسن» عضو ارشد بخش سیاست غرب آسیا در اندیشکده بین‌المللی مطالعات راهبردی بحرین در این باره گفت: عربستان سعودی با تسهیل‌گری در تحقق هدف دونالد ترامپ در پایان دادن به جنگ اوکراین، در موقعیت خوبی برای ایجاد حسن نیت نسبت به خود در واشنگتن قرار دارد. ریاض که همچنین قرار است میزبان نشستی عربی در روز جمعه باشد، می‌تواند از افزایش نفوذ خود در ارتباط با دولت ترامپ برای کمک به برطرف کردن اختلافات میان آمریکا و کشورهای عربی بر سر سرنوشت غزه استفاده کند.
ممکن است در چهار سال آینده شاهد این باشیم که بن سلمان روی دوستی نزدیک خود با ترامپ حساب باز کند اما با این حال، او ممکن است در ایجاد تعادل میان منافع منطقه‌ای خود و درخواست‌های خصومت‌آمیز از سوی رئیس‌جمهور معامله‌گر آمریکا خود را در موقعیت‌های دشواری بیابد.
ترامپ به عادی‌سازی روابط عربستان سعودی-رژیم صهیونیستی تمایل دارد اما در میان افزایش خشم غرب آسیا نسبت به جنایات جنگی رژیم صهیونیستی در غزه، دفاع از مسیری به سوی تشکیل کشوری فلسطینی، از نظر سیاسی، غیرقابل مذاکره خواهد بود.
عربستان سعودی در بیانیه‌ای در اوایل فوریه بر موضع خود در این باره تاکید کرده و گفت: همان طور که قبلا نیز به دولت‌های آمریکایی گفته‌ایم، دستیابی به صلحی پایدار بدون دست یافتن مردم فلسطین به حقوق مشروع خود طبق قطعنامه‌های بین‌المللی غیرممکن است.
انتهای پیام
نظرات