به گزارش ایسنا، «دونالد ترامپ»، رئیس جمهور آمریکا طی روزهای گذشته و از بعد از به اجرا در آمدن توافق آتش‌بس حاصل شده بین حماس و رژیم صهیونیستی در غزه پیشنهاداتی همچون پاکسازی قومی در غزه، مالکیت بلندمدت آمریکا بر این باریکه و کوچاندن ساکنان غزه به کشورهایی مانند اردن یا مصر را مطرح ساخته است.

پایگاه اینترنتی «میدل ایست آی» در تحلیلی پیرامون تاثیرات این تهدیدات ترامپ بر اردن و روابط این کشور با آمریکا نوشته است: «اعضای خاندان هاشمی در اردن از بازماندگان هستند. آنها با حمایت انگلیسی‌ها یک پادشاهی کوچک بیابانی را از دل خاکسترهای امپراتوری عثمانی بعد از جنگ جهانی دوم به چنگ آوردند. سه دهه بعد آنها شاهد کشتار پسرعمو های عیاش خود در کودتایی در عراق بودند. آنها در جنگ سال ۱۹۶۷ از اسرائیل شکست خوردند و چند سال بعد در جنگ با شبه‌نظامیان فلسطینی آنها را مغلوب کردند. بعد از عبور از این مراحل آنها باقی ماندند.

بنابراین زمانی که ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن روز سه‌شنبه با دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا در کاخ سفید دیدار کند می‌تواند روی این حقیقت مانور دهد که او پر سابقه‌ترین حاکم عرب جهان بوده و در صدر یکی از قدیمی‌ترین خاندان‌های سلطنتی جهان قرار گرفته است. او می‌خواهد همین رویه را در پیش بگیرد.

ماموریت ملک عبدالله روشن است. او مجبور خواهد شد با پافشاری بر موضعش ترامپ را متقاعد کند پادشاهی فقیر و بدون منابع او آوارگان فلسطینی را به این جهت که ایالات متحده بتواند نوار غزه را "تصرف کرده" و آن را تبدیل به "ریویرای خاورمیانه" (Riviera of the Middle East) کند، نخواهد پذیرفت.

ورود صدها هزار آواره فلسطینی از نوار جنگ زده غزه به اردن از آن نوع رویدادهایی است که مقام‌های سابق و فعلی آمریکایی، اروپایی و عرب آن را ناقوس مرگ حکومت خاندان هاشمی که ملک عبدالله و اجدادش ماهرانه از آن اجتناب کرده‌ بودند، می‌دانند.»

«بروس رایدل»، افسر سابق سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) و نویسنده کتاب «اردن و آمریکا: یک دوستی پایدار» به «میدل ایست آی» گفت:‌ «مقام‌های امان هم‌اکنون سبک سنگین می‌کنند که آیا این بخردانه است که پادشاه با شتاب به واشنگتن رفته و تبدیل به اولین رهبر عرب شود که رو در رو با ترامپ بگوید ما نمی‌خواهیم چیزی که شما می‌خواهید را انجام دهیم.»

به نوشته این پایگاه اینترنتی انگلیسی، تحلیلگران با توجه به اینکه نیمی از جمعیت اردن فلسطینی‌تبارها هستند معتقدند این جمعیت پاسخ مهربانانه‌ای به مشارکت دولت اردن در آنچه که از نظر جامعه بین‌الملل و اکثریت جهان عرب یک «پاکسازی قومی» به حساب می‌آید نخواهند داد.

میدل ایست آی نوشته است: «ملک عبدالله در پانزدهمین ماه جنگ اسرائیل علیه غزه توانسته معاهده صلح ۱۹۹۴ را که ملک حسین، پدرش، با اسرائیل برقرار کرده بود حفظ کند. اما میدل ایست آی پیش از این گزارش داد درخواست ترامپ برای آنکه فلسطینی‌ها به اردن اخراج شوند به حدی وحشت آور است که امان در صورت به اجرا در آمدن آن علیه اسرائیل اعلام جنگ خواهد کرد. ایمن الصفدی، وزیر خارجه اردن همین موضع را روز پنجشنبه تایید کرد. هر چند که تحلیلگران تردید دارند که اردنی‌ها بتوانند این تهدید خود را عملی سازند.

اردن متحد کلیدی ایالات متحده است. خاندان سلطنتی هاشمی توافقنامه دفاعی با واشنگتن دارد که طبق آن سربازان آمریکایی امکان "دسترسی بدون مانع" به بسیاری از تاسیسات نظامی اردن را پیدا کرده‌اند و حداقل ۳۰۰۰ نیروی آمریکایی در این کشور حضور دارند. سرویس‌های اطلاعاتی اردن از مدت‌ها قبل با اسرائیل همکاری داشته و به این ترتیب صلح سرد میان ۲ طرف را مدیریت می‌کنند.

هر چند ترامپ به سلاطین علاقه دارد اما اردن کشوری است که او از آن متنفر است. اقتصاد اردن مغشوش بوده و از نظر منابع فقیر است و تجارتش با ایالات متحده نیز در سطح حداقلی است. ملک عبدالله از ژست گرفتن با یونیفرم نظامی خوشش می‌آید، اما خودنمایی دیگر حاکمان خاورمیانه را ندارد.

اخیرا اسرائیل و مصر از فرمان دونالد ترامپ به قطع کمک‌های خارجی ایالات که همچنین کمک‌های نظامی را نیز شامل شد مستثنی شدند اما این اتفاق برای اردن نیفتاد. این کشور پادشاهی سالانه حدود ۱.۴۵ میلیارد دلار کمک نظامی و اقتصادی از ایالات متحده دریافت کرده که شامل صدها میلیون دلار پشتیبانی بودجه‌ای مستقیم و ۳۵۰ میلیون دلار کمک مالی دریافتی از آژانس توسعه بین‌المللی آمریکا (USAid) می‌شود.

کشورهای ثروتمند خلیج فارس که دیگر حامیان اصلی اردن هستند از سال‌ها پیش شرایطشان برای حمایت را سخت‌تر کرده‌اند.

چشم‌انداز ناگوار پیش روی اقتصاد اردن خاندان حاکم هاشمی را تهدید می‌کند؛ خاندانی که به طور تاریخی به روی اعطای امتیاز و مشاغل دولتی برای خرید حمایتهای قبایل کرانه شرقی رود اردن تکیه کرده است. این توصیف از این جهت برای این قبایل به کار برده می‌شود چون آنها در زمان تاسیس پادشاهی اردن در بخش شرقی رود اردن حضور داشتند.

ترامپ گفته که انتظار دارد اردن در ازای دریافت کمک‌های مالی آمریکا، فلسطینی‌ها را بپذیرد.»

ترامپ بعد از یک گفتگوی تلفنی در ماه ژانویه با ملک عبدالله گفت: «من به او گفتم خیلی دوست دارم که شما بیشتر مسئولیت قبول کنید چون هم‌اکنون من به کلیت نوار غزه چشم دارم و آنجا یک به هم ریختگی است، یک به هم ریختگی واقعی است.»

«عامر سبائله»، کارشناس امنیت منطقه‌ای و یک استاد دانشگاه  ساکن در شهر امان، به میدل ایست آی گفت، پادشاه اردن باید در دیدار با ترامپ در صورت مشاهده پافشاری این رئیس جمهور آمریکا با او موافقت کند.

سبائله اظهار کرد: «بدترین کار اکنون "نه گفتن" به ترامپ است. ما باید اردن را از نظر ترامپ ارزشمند کنیم. ما باید روابط اردن با اسرائیل را بهبود بخشیده و از کارت امنیت استفاده کنیم. من خوشبین نیستم.»

برخی تحلیلگران گفته‌اند درخواست حیرت انگیز ترامپ برای تصرف نوار غزه از سوی ایالات متحده احتمالا  کارتی به منظور چانه‌زنی در مذاکرات برای استخراج امتیازات بیشتر از شرکای عرب باشد. اردن هم‌اندازه کشورهای حاشیه خلیج فارس ثروتمند نیست اما رایدل گفت پادشاه اردن می‌تواند گفتگوی خود با ترامپ را بر اداره غزه پس از جنگ متمرکز کند.

رایدل بیان کرد: «این یک نشست اختلاف برانگیز خواهد بود. هیچ سازشی بین موضع اردن و موضع ترامپ وجود ندارد. آنها نمی‌توانند از اختلافات خود کم کنند. و اگر مصر این وسط کوتاه آمده و آوارگان را بپذیرد، این یک سابقه بد را برای اردن و کرانه باختری به وجود خواهد آورد.»

«طارق تل»، استاد دانشگاه آمریکایی بیروت، که متعلق به یکی از برجسته‌ترین خانواده‌های سیاسی اردن است، به میدل ایست آی گفت، در هر صورت، ملک عبدالله ممکن است دست خالی از نشست با ترامپ بیرون بیاید.

میدل ایست آی در ادامه این تحلیل نوشته است: «اردن هم‌اکنون از حمایت کشورهای حاشیه خلیج فارس و مصر سود می‌برد.

عربستان سعودی سریعا دست رد به نقشه ترامپ زده و چند روز پیش در بیانیه‌ای با هرگونه تلاش برای آواره کردن فلسطینی‌ها از سرزمینشان مخالفت کرد. حکومت پادشاهی عربستان همچنین موضع خود را در قبال تشکیل کشور فلسطین نیز سختگیرانه‌تر کرده و در حالی که قبلا درخواست می‌کرد اسرائیل مسیری به سوی تشکیل کشور فلسطینی را دنبال کند حالا می‌گوید باید قبل از عادی سازی روابط دیپلماتیک با اسرائیل، کشور فلسطین ایجاد شود.

مریسا کورما، مدیر برنامه خاورمیانه در اندیشکده مرکز ویلسون، به میدل ایست آی گفت: ترامپ از خاورمیانه یک چیز می‌خواهد. فقط یک چیز، توافق عادی سازی روابط بین عربستان و اسرائیل.

اما در درون خاندان سلطنتی اردن خصومت‌های خانوادگی و فتنه‌های دربار باعث تضعیف تلاش‌ها برای نشان دادن همبستگی شده است.

باسم عوض‌الله، مشاور اردنی محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، در ژوئیه ۲۰۲۱، به دلیل نقش داشتن در توطئه ادعایی برای مطرح کردن شاهزاده حمزه، برادر کوچکتر ملک عبدالله، به عنوان یک مدعی تاج و تخت خاندان هاشمی به پانزده سال زندان محکوم شد. عربستان سعودی دست داشتنش در این قضیه را رد کرد. شاهزاده حمزه در حصر خانگی به سر می‌برد.

میدل ایست آی قبلا گزارش داد عربستان سعودی تلاش داشته تا ملک عبدالله را به دلیل امتناع از پذیرش آوارگان فلسطینی از کرانه باختری اشغالی در چارچوب یک برنامه ناکام برای عادی سازی روابط میان اسرائیل و عربستان سعودی از قدرت سرنگون کند.

رایدل گفت: ملک عبدالله فراموش نکرده است که سعودی‌ها شاهزاده حمزه را تامین مالی می‌کردند. ملک عبدالله اکنون به امارات نزدیک‌تر است تا عربستان.

به نوشته میدل ایست آی،‌ چند منبع معتبر اردنی به این رسانه گفتند که ملک عبدالله  همچنین به اعضای حلقه افراد نزدیک به ترامپ بی اعتماد است.

مایک والتز، مشاور امنیت ملی ترامپ، که با یک آمریکایی-اردنی ازدواج کرده، در سال ۲۰۲۳ در مقام یک قانونگذار با چفیه اردنی در صحن کنگره حاضر شد و نمایش کوچکی از اتحاد با اردنی‌ها را در معرض دید قرار داد اما این خانواده خود ترامپ است که اردنی‌ها از آن می‌ترسند.

یک منبع اردنی به میدل ایست آی گفت: جهت‌گیری ایدئولوژیک طرح اخیر ترامپ برای غزه به شدت تحت تاثیر خانواده او و مشخصا تحت تاثیر  جارد کوشنر، داماد رئیس جمهور آمریکا، مطرح شده است. واضح است که آنها ماه‌ها در مورد آن صحبت کرده‌اند.

جارد کوشنر، داماد ترامپ و مشاور سابقش در حوزه خاورمیانه، در زمان دولت اول ترامپ طرح موسوم به "معامله قرن" را ارائه کرد. این طرح خواستار الحاق ۳۰ درصد از کرانه باختری به اسرائیل و ایجاد یک شبه کشور فلسطینی که بدون ارتش باشد، شد.

کوشنر در فوریه ۲۰۲۴ خواستار تبدیل غزه به یک محل برای توسعه املاک و آنچه آواره سازی "موقت" فلسطینیان آنجا خواند، شد.

موضع قاطعانه اردن اکنون از این جهت پیچیدگی دارد چون کارت‌های بازی چندانی در دست ندارد بجز اینکه به ترامپ بگوید برنامه او می‌تواند به از بین رفتن این کشور پادشاهی و به راه افتادن آن شکل از آشوب منجر شود که دولت‌های سابق به دنبال اجتناب از آن بودند.»

انتهای پیام