به گزارش ایسنا، «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا، در طول دولت اول با اقداماتی خصمانه و یکجانبه‌گرایانه علیه بسیاری از کشورهای جهان و معاهدات بین‌المللی، لقب «طوفان نارنجی» را برای خود ساخت.
یکی از مشهورترین بدعهدی‌های او، خروج یکجانبه از توافق برجام (توافق هسته‌ای ایران) در سال ۲۰۱۸ بود. او با ادعای «ناقص» این توافق، ضمن ابراز خواست خود برای رسیدن به توافقی «جامع‌تر»، از برجام خارج و سیاست فشار حداکثری علیه ایران را اتخاذ کرد.
اقدام رئیس‌جمهور آمریکا حتی با نارضایتی شرکای اروپایی واشنگتن و همچنین دیگر اعضای برجام روبرو ششد. به اذعان «آنگلا مرکل» صدراعظم وقت آلمان و «ترزا می» نخست‌وزیر وقت انگلیس، ترامپ با خروج یکجانبه از برجام حتی قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل را نیز نقض کرده بود.
اما به اذعان روزنامه آمریکایی «نیویورک‌تایمز» ادعاهای ترامپ برای رسیدن به توافقی بهتر از طریق فشار حداکثری ناکام ماند و او در نهایت برای توجیه شکست خود در مقابل ایران، «پروژه دیپلماتیک تازه» یعنی مذاکره با کره‌شمالی را آغاز کرد.
بدعهدی ترامپ علیه کره‌شمالی
«جان بولتون» مشاور امنیت ملی وقت ترامپ درباره گفت‌وگوهای واشنگتن و پیونگ‌یانگ گفته بود که «پیام ما به کره‌شمالی آشکار است، رئیس جمهور (ترامپ) توافقی واقعی می‌خواهد.»
طبق گزارش نیویورک‌تایمز، مشابه پرونده ایران، ترامپ به نزدیکان و مشاورین خود گفته بود که «فشار حداثکری کیم را وادار به مذاکره کرده است.»
در نهایت در سال ۲۰۱۸، ترامپ برای رهایی از فشار ناشی علیه تصمیم خود برای خروج از برجام، با تبلیغات فراوان درصدد القای کسب پیروزی بزرگ به دنبال موافقت رهبر کره شمالی برای مذاکره برآمد و هدف از اقدام خود را خلع سلاح کامل و برگشت‌ناپذیر هسته ای پیونگ یانگ اعلام کرد.
سرانجام ترامپ و «کیم جونگ اون» رهبر کره شمالی در سنگاپور دیدار کردند و حاصل این دیدار امضای سند و انتشار بیانیه مشترک مشتمل بر تعهد کره شمالی بر حرکت به سمت خلع سلاح کامل هسته‌ای شبه‌جزیره کره، بازگرداندن اجساد باقی مانده سربازان آمریکایی کشته شده در جنگ کره، برقراری روابط جدید میان ۲ طرف و ارایه تضمین‌های امنیتی از سوی آمریکا به پیونگ یانگ بود.
اما طولی نکشید که پس از پایبندی پیونگ‌یانگ به توافق مذکور با واشنگتن و اجرای برخی از تعهدات خود، از جمله آزادی برخی از زندانیان آمریکایی، واشنگتن به تعهدات خود از جمله کاهش تحریم‌های اعمال شده علیه کره‌شمالی عمل نکرد و ترامپ در پروژه کره شمالی خود نیز همچون برجام شکست خورد.
اما اوج شکست ترامپ پس از بدعهدی او درقبال توافق خود با کره‌شمالی، در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۹ و با سخنرانی رهبر کره شمالی مشخص شد.
کیم در سخنرانی خود در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۹، «مسیری جدید» را اعلام کرد که نویدبخش «سلاح‌های استراتژیک» پیشرفته‌تر، آزمایش‌های هسته‌ای و موشک‌های دوربرد، پایان خلع سلاح هسته‌ای و «مقابله طولانی» با ایالات متحده است.
در همین راستا، روابط واشنگتن و پیونگ‌یانگ، مشابه روابط آمریکا و ایران دچار صدماتی جبران‌ناپذیر شد و از سال ۲۰۱۹ تاکنون، کره شمالی چندین آزمایش موشکی انجام داده و «جو بایدن» رئیس دولت بعدی پس از دولت اول ترامپ نیز در طول دولت خود، سیاست تقابل با پیونگ‌یانگ را پیش گرفت.
اکنون، مسئله کره شمالی، مجددا به یکی از فهرست بحران‌های سیاست خارجی ترامپ در طول دولت دوم او تبدیل شده است. با این وجود، اخیرا رئیس جمهور آمریکا در کنفرانس مطبوعاتی با خبرنگاران ادعا کرد: «ما با کره شمالی و کیم جونگ اون روابط خواهیم داشت.»
ترامپ با یادآوری تعاملات گذشته خود با «کیم جونگ اون»، رهبر کره شمالی اظهار کرد: «همانطور که شما می‌دانید من با او خیلی خوب کنار آمدم. فکر می‌کنم جنگ را متوقف کردم.»
با وجود ادعاهای ترامپ مذاکرات آمریکا و کره شمالی در بن‌بست به سر می‌برد و پیونگ یانگ همچنان به آزمایشات موشکی خود ادامه می‌دهد. تلاش‌های ترامپ برای حفظ روابط شخصی خوب با کیم جونگ اون از جمله با تبادل نامه منجر به حصول توافق ملموسی بر سر خلع سلاح هسته‌ای نشد.
لغو موافقتنامه تاریخی کوبا و آمریکا
کوبا و آمریکا در ۱۷ دسامبر ۲۰۱۴ توافقنامه جامعی را با یکدیگر در دوران «باراک اوباما»، دولت سلف ترامپ منعقد کردند. توافق با وارثان «فیدل کاسترو» در کوبا یک واقعه مهم در تاریخ روابط واشنگتن و هاوانا محسوب می‌شد.
اوباما حتی در اولین سفر یک رئیس جمهور آمریکایی به کوبا از سال ۱۹۲۹، به این کشور سفر کرد.
اما این توافق نیز مشابه دیگر توافقات دوجانبه با آمریکا، سریعا با شکست مواجه شد. تحریم‌ها علیه کوبا باقی ماند و واشنگتن طبق معمول از عملکرد حقوق‌بشری هاوانا انتقاد می‌کرد. در نهایت، ترامپ در طول دولت اول خود توافق واشنگتن و هاوانا بدون هیچ دستاوردی برای کوبا ابطال شد.
خروج از معاهده منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد با روسیه
معاهده منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد (INF) بین «میخائیل گورباچف» آخرین رئیس اتحادیه جماهیر شوروی و «رونالد ریگان» رئیس‌جمهور وقت آمریکا در سال ۱۹۸۷ امضا شد.
بر اساس این معاهده، واشنگتن و مسکو از تولید موشک‌های میان‌برد هسته‌ای و غیرهسته‌ای با برد بین ۵۰۰ الی ۵۵۰۰ کیلومتر منع شده بودند. اما در اقدامی ناگهانی پس از ۳۰ سال توافقی موفق، ترامپ در فوریه ۲۰۱۹ میلادی رسماً از معاهده خود با مسکو خارج شد، دولت بایدن نیز تلاشی برای بازیابی این معاهده نکرد.
رئیس‌جمهور آمریکا در ۳۰ ژانویه سال جاری، با تهدید کشورهایی که به دنبال دلارزدایی هستند، ضمن تهدید این کشورها، مدعی شد کشورهای بریکس هیچ شانسی برای جایگزینی دلار آمریکا ندارند.
او در شبکه اجتماعی «تروث سوشال» (Truth Social) با اشاره به ائتلاف اقتصادی متشکل از برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی که اکنون به ایران، مصر، اتیوپی، اندونزی و امارات عربی متحده گسترش یافته است، نوشت: «این ایده که کشورهای بریکس تلاش می‌کنند از دلار فاصله بگیرند، در حالی که ما ایستاده‌ایم و تماشا می‌کنیم، تمام شده است.»
وی افزود: «آمریکا از کشورهای به ظاهر متخاصم بریکس تعهد می‌خواهد که نه ارز جدید بریکس ایجاد کنند و نه از ارز دیگری برای جایگزینی دلار آمریکا حمایت کنند، در غیر این صورت با تعرفه‌های ۱۰۰ درصدی مواجه خواهند شد. آنها می‌توانند بروند یک کشور احمق دیگر پیدا کنند. هیچ شانسی وجود ندارد که بریکس جایگزین دلار آمریکا در تجارت بین‌المللی یا هر جای دیگری شود، ترامپ تاکید کرد هر کشوری که تلاش کند، باید به تعرفه‌ها سلام کند و با آمریکا خداحافظی کند.»
اما به اذعان پایگاه خبری «مدرن دیپلماسی»، در حالی که ترامپ ممکن است بتواند با موفقیت از تعرفه‌ها به عنوان یک ابزار چانه زنی در زمینه مسائل تجاری، در مقابل برخی از کشورها استفاده کند، متوقف کردن کشورها از انجام تجارت غیر دلاری در چشم انداز ژئوپلیتیک فعلی دشوارتر خواهد بود. در خصوص ارز بریکس، با توجه به فقدان اشتیاق چندین عضو در مورد این ایده، در حال حاضر بسیار دور از ذهن به نظر می‌رسد
قلدری ترامپ علیه کشورهای «شریک» آمریکا
با وجود هشدارها، بدعهدی‌ها و سیاست‌های قلدرمآبانه ترامپ به کشورهای «متخاصم» و مخالف آمریکا محدود نشده است. ترامپ که در طول کارزار انتخاباتی خود بر «اخراج مهاجرین غیرقانونی»، «اعمال تعرفه‌های گسترده بر کشورهای سودجو» و دیگر سیاست‌های تند در عرصه سیاست خارجی تأکید ورزیده بود، با بازگشت به کاخ سفید، جنگی اقتصادی علیه کانادا، آفریقای جنوبی، مکزیک و چین آغاز کرده است.
اقدامات آمریکا علیه کشورهای چین، کانادا و مکزیک با واکنش سریع کشورهای هدف روبرو و به جنگی تجاری دامن زده است، به‌طوری‌که پس از تهدید دونالد ترامپ مبنی بر افزایش تعرفه‌های وارداتی بر شرکای تجاری اصلی آمریکا، وزارت بازرگانی چین، تعرفه‌های آمریکا را خبیثانه و یکجانبه‌گرایانه خواند که تنش‌های تجاری جهانی را تشدید کرده است.
کانادا نیز در واکنش به اقدام ترامپ، در مقابل به تعرفه‌های ۲۵ درصدی ترامپ، تعرفه‌هایی مشابه علیه آمریکا اعمال کرد.
او همچنین به دنبال الحاق کانادا به آمریکا به‌عنوان «پنجاه و یکمین ایالت آمریکا»، خرید گرینلند، کنترل کانال پاناما و «کنترل دائمی» نوار غزه است.
از طرفی، ترامپ اتحادیه اروپا و کشورهای عضو این اتحادیه که به‌عنوان شرکای نزدیک آمریکا به حساب می‌آیند را با ادعای اینکه «اتحادیه اروپا درحال سواستفاده از آمریکا است»، تهدید کرده است.
در همین راستا، نشریه انگلیسی «گاردین» با اشاره به سیاست خارجی ترامپ، در خصوص نظمی جدید و نگران‌کننده‌ای هشدار داد که براساس آن، معامله‌گری بی‌قانون در عرصه جهانی، میراث سیاست خارجی ترامپ است و او یک دیپلماسی به سبک مافیا را پیش می‌برد.
گاردین همچنین با اشاره به تهدیدات ترامپ علیه اروپا نوشت: «این دیدگاه در میان متحدان اروپایی آمریکا هم وجود دارد – همان کشورهایی که تا دو هفته پیش خود را هم‌پیمانان مستقل آمریکا می‌دانستند، اما اکنون متوجه شده‌اند که چنین مفهومی در ذهن رئیس‌جمهور آمریکا وجود ندارد. او فقط سه دسته را به رسمیت می‌شناسد؛ مشتریان، رقبا و دشمنان. امکان جابه‌جایی بین این دسته‌ها تنها با تملق‌گویی و ارائه امتیازات وجود دارد. اما هم‌پیمانی پایدار بر پایه منافع مشترک، تعهدات حقوقی معاهدات و ارزش‌های دموکراتیک، دیگر در کاخ سفید جایگاهی ندارد.»
ترامپ همچنین ۲ بار آمریکا را از معاهدات جهانی و سازمان‌های بین‌المللی مانند «سازمان بهداشت جهانی» و «معاهده اقلیمی پاریس» خارج کرده است.
تسریع روند انزوای آمریکا در پی قلدری ترامپ
در چنین شرایطی، با توجه به تمرکز ترامپ بر اتخاذ سیاستی خصمانه و یکجانبه‌گرایانه در عرصه سیاست خارجی، گاردین با نامطمئن بودن راهبرد «امید بستن» به آمریکا توسط متحدین واشنگتن اذعان کرد که رویکرد مستبدانه ترامپ به تسریع روند انزوای آمریکا در جهان دامن خواهد زد.
انتهای پیام
نظرات