سیدحسن مهدیخانی سروجهانی در گفت‌وگو با ایسنا ضمن تسلیت شهادت امام موسی کاظم(ع) درباره شرایط سیاسی دوران امامت ایشان اظهار کرد: وقتی در سال ۱۴۸ هجری و در زمان خلافت «منصور عباسی» امام صادق(ع) به شهادت رسیدند امامت شیعیان به امام موسی کاظم(ع) سپرده شد و دوران امامت حضرت مصادف با چهار خلیفه عباسی است و در دوره امامت امام موسی کاظم (ع) خفقان شدیدی از سوی دستگاه خلافت عباسی بر شیعیان حاکم بود.

وی افزود: سال ۱۵۸ منصور از دنیا رفت و ۱۰ سال از امامت امام موسی کاظم(ع) در زمان عباسی طی شد، پس از منصور ۱۱ سال مهدی عباسی که فرزند منصور است خلافت را بر عهده گرفت و امام در این زمان یک بار زندانی شدند زیرا به سبب بخشش‌های که این حضرت به مستمندان داشت، دستگاه حکومتی می‌ترسید امام در دل مردم طرفدارانی پیدا کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی قزوین تصریح کرد: پس از مهدی یک سال هادی عباسی خلافت کرد و در این زمان شاهد حادثه یا قیام «فخ» هستیم که «حسین‌بن‌علی» به رهبری شیعیان این قیام را انجام دادند و بسیاری از مورخان از این قیام به عنوان غمگین‌تر حادثه پس از عاشورا یاد می‌کنند.

وی خاطرنشان کرد: در ادامه این حادثه به دستور هادی عباسی کشتار فجیعی در بین یاران «حسین‌بن‌علی» انجام شد زیرا هادی معتقد بود این قیام به تحریک امام موسی کاظم (ع) انجام شده و قسم خورده بود این امام را زنده نخواهد گذاشت. گفته شده که امام موسی کاظم(ع) هادی را نفرین کردند و هادی در صورتی که دوران خلافتش به یک سال نرسیده بود از دنیا رفت، پس از هادی «هارون الرشید» به خلافت رسید و بیشترین دوران امامت امام موسی کاظم (ع) در این زمان سپری شد.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی قزوین گفت: هارون با اینکه خط مشی خاصی در پیش گرفته بود اما نسبت به شیعیان و علویان سختگیری‌های بسیاری را تحمیل می‌کرد و مورخان هارون را به متوکل عباسی که کینه شدیدی نسبت به شیعیان و اهل بیت (ع) داشتند تشبیه می‌کردند. هارون به شدت شیعیان را تحت کنترل داشت و در این دوران قیام‌های متعددی از سوی شیعیان امامی و زیدی انجام شد.

مبارزه امام موسی کاظم(ع) با روش تقیه

وی در خصوص شیوه مبارزه امام موسی کاظم(ع) با بنی عباس بیان کرد: امام موسی کاظم(ع) همانند برخی از امامان روش تقیه را در پیش گرفته بودند چراکه دوران امامت این امام خفقان برپا بود و امام هم باید چهره واقعی بنی عباس را برای مردم معرفی، جان خود را حفظ و شیعه را تقویت می‌کرد.

معاون فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین گفت: شاهد هستیم که امام موسی کاظم (ع) از یکی از صحابه به اسم «علی‌بن‌یقطین» که در دربار مهدی و سپس در زمان هارون خدمت می‌کرد می‌خواهد که به کارش ادامه دهد تا از این طریق شیعیان بتوانند در دربار خلافت نفوذ داشته باشند.

وی افزود: گاهی نیز برای اینکه دستگاه خلافت تقویت نشود همکاری برخی از یارانش را با دستگاه خلافت منع می‌کردند که قطع همکاری «صفوان‌بن‌مهران» با هارون‌الرشید یکی از این موارد است زیرا صفوان شترانش را به هارون‌الرشید اجاره داده بود و امام ایشان را منع می‌کنند و کار او را ناشایست می‌دانند چراکه در زمان قرارداد که شترها در اجاره هارون بود صفوان دعا می‌کرد هارون‌الرشید زنده بماند تا شترها برگردانده شود.

مهدیخانی سروجهانی خاطرنشان کرد: امام موسی کاظم (ع) به صفوان فرمودند هر کسی که آرزو کند عباسیان زنده بمانند در صف آنان قرار می‌گیرد که در ادامه صفوان از ادامه کار منع شد.

وی اظهار کرد: یکی دیگر از روش‌های مبارزه امام کاظم (ع) مباحثات و مبارزاتی بوده که با خلفا به ویژه هارون داشت، به عنوان مثال وقتی هارون‌الرشید بر سر مزار پیامبر (ص) حاضر شد پیامبر را با عنوان پسر عمو خطاب کرد و در مقابل امام موسی کاظم (ع) پیامبر را پدر خطاب کردند تا هارون بداند قرابت امام نسبت به پیامبر از هارون بیشتر است.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد گفت: موضوع باغ فدک از زمان خلیفه اول و حضرت فاطمه (س) مورد مناقشه قرار گرفت و همواره بین خلفا و فرزندان حضرت فاطمه زهرا (س) ادامه داشت، در نهایت امام موسی کاظم (ع) موضوع فدک را پیش کشیدند هارون اعلام کرد که شما حد و مرز فدک را مشخص کنید تا به شما برگردانم و امام موسی کاظم (ع) اشاره کردند «تمام سرزمین‌های اسلامی» که در آن زمان مرز آن از چین شروع می‌شد و تا اسپانیا و فرانسه ادامه داشت، از این طریق به هارون فهماندند فدک بهانه است و آنچه مورد غصب قرار گرفته ولایت و رهبری امت اسلامی است اگر شما می‌خواهید چیزی برگردانید این حق اهل بیت (ع) را برگردانید.

مذاهب دوران امام موسی کاظم (ع)

وی درخصوص مذاهب دوران این امام ادامه داد: یک سری مذاهبی را ما شاهد بودیم که از دوره‌های گذشته شکل گرفته بودند و طرفدارانی داشتند همچون مذهب زیدی که طرفداران زیادی داشتند و بسیار فعال بودند و یکی از اختلافات اساسی که با شیعیان امامی داشتند این بود که از همان زمان شکل‌گیری «زیدبن‌علی» معتقد به قیام بود اما اهل بیت و امامان روش تقیه را در پیش داشتند.

مهدیخانی سروجهانی خاطرنشان کرد: امام موسی کاظم(ع) در مواجهه با زیدیان همواره آنان را به راه حقیقی دین و مذهب شیعه دعوت می‌کردند، مذهبی که در زمان امام موسی کاظم (ع) شکل گرفت مذهب اسماعیلیه است. یکی از مشکلاتی که در دوران حضور اهل بیت در خصوص تعیین امام داریم این بود که به دلیل فشارهایی که حاکمان زمان داشتند و تهدیدات و خطراتی که وجود داشت گاه به صورت سریع امام بعدی اعلام و معرفی نمی‌شد و فقط به افراد و صحابه خاص امام بعدی اعلام می‌شد.

وی اظهار کرد: فرقه «واقفیه» مربوط به بعد از شهادت امام موسی کاظم (ع) است و افراد این فرقه معتقد بودند این امام از دنیا نرفته است و در زمان مقرر قیام خواهد کرد. در زمان امام موسی کاظم (ع) اهل حدیث وجود داشتند که امام با این افراد همواره مناظرات برپا می‌کردند.

این استاد دانشگاه تصریح می‌کند: امام موسی کاظم (ع) بیشتر دوران حیات خود را در زندان سپری کردند و تحت نظارت و کنترل شدید قرار داشتند و از این جهت فرصت زیادی نداشتند که شاگردان زیادی را تربیت کنند اما شاهد هستیم برخی‌ از منابع بیش از ۴۰۰ شاگرد تربیت شده را ذکر می‌کنند.

وی اظهار کرد: «عبدالرحمن بن حجاج»، «عبدالله بن یحیی»، «علی ابن یقطین»، «هشام بن حکم» و «ابو سعید اسدی» از شاگردان معروف امام صادق (ع) بوده که در زمان امام موسی کاظم (ع) از اصحاب و شاگردان خاص این امام نیز بودند.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد در ادامه با اشاره به مدت زندانی شدن امام موسی کاظم (ع)، بیان کرد: در منابع دست اول تاریخی در خصوص مدت و نحوه زندانی امام موسی کاظم (ع) مطلب روشنی ذکر نشده است.

وی گفت: در خصوص شهادت این امام نقل قول‌های متفاوتی وجود دارد اما آن روایتی که بیشتر عنوان شده این است که «فضل‌بن‌یحیی» زندان‌بان امام بوده و هارون‌الرشید دستور به شهادت رساندن امام را به او داده ام فضل ا انجام نداده و پدر فضل پیش هارون‌الرشید از باب این سرپیچی عذرخواهی کرده و در ادامه «سندی بن شاهک» را «یحیی بن خالد» زندان‌بان امام قرار داده و او امام را به شهادت رسانده است.

انتهای پیام