به گزارش ایسنا،‌ شاهین آخوندزاده، معاون تحقیقات و فناوری، درمان و آموزش پزشکی و رییس موسسه ملی توسعه تحقیقات علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران امروز در اولین اجلاس حضوری روسای دانشگاه‌های علوم پزشکی که در وزارت بهداشت برگزار شد، اظهار کرد: وضعیت فعلی بخش پژوهشی مطلوب نیست، بنا به آمارهای اعلامی و تحقیقات صورت گرفته رتبه ایران در منطقه طی سال‌های ۱۹۶۸ تا ۲۰۲۴ روند نزولی بوده است؛ به طوری که ایران دیگر کشور دوم در منطقه نیست و بلکه به رتبه سوم در منطقه هستیم.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با بیان اینکه کیفیت پژوهش در کشور رو به افول است،‌ بیان کرد: در سال های اخیر فاصله عربستان با کشور ما در این بخش رو به افزایش بوده و در تعداد مقالات قابل استناد این کشور از ایران پیشی گرفته است. مطابق آمارهای موجود ۶۱ درصد دانشگاه‌های علوم پزشکی ما در سال ۲۰۲۴ نسبت به سال گذشته افت داشتند، با توجه به سرعت بالای رقبای کشور ما برای حفظ جایگاه خود نیز با مشکلات فراوانی مواجه هستیم.

وی افزود: بسیاری از دانشگاه های معروف کشور دچار اُفت هستند، در علوم پزشکی ما دچار افت هستیم و به عبارتی وزارت علوم جور وزارت بهداشت را می کشد، مطابق آمارهای اعلام شده وضعیت تولیدات علمی وزارت علوم در سه سال گذشته بهتر شده و تعداد زیادی از مجلات وزارت علوم در مجامع علمی بین المللی نمایه شده که این روند در وزارت بهداشت نزولی بوده است.

آخوندزاده بیان کرد: در چند سال گذشته تعداد طرح های تحقیقاتی و پایان نامه‌های مصوب کاهش پیدا کرده است و از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳ به طور میانگین ۱۵ درصد از طرح ها و پایان نامه های ما کاهش پیدا کرده است که در آینده تاثیرات خود را بر خروجی ما خواهد گذاشت.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت بیان کرد: این روند نزولی تنها مربوط به مقالات نبوده است، جایگاه ایران در بخش فناوری از ۵۳ به ۶۴  نزول پیدا کرده است،‌ این موضوع به دلیل ارتباط تنگاتنگ مقالات با فناوری است؛ به طوری که کشورهایی مانند هند و چین میزان مقالات و رشد فناوری آنها با هم تناسب داشته است.

وی افزود: بخشی از مشکلات مربوط به قطع بودن دسترسی به منابع الکترونیکی و پایگاه استناد مانند اسکوپوس قطع بوده است و لذا در رقابت علمی دنیا در حال حذف شدن هستیم.

آخوندزاده با بیان اینکه کشورهایی که تعداد مقالات بالایی دارند، همزمان تعداد مجلات نمایه شدن بالایی نیز در اسکوپوس دارند، اظهار کرد: اگر ما بتوانیم فعالیت بیشتری داشته باشیم، می توانیم این عقب ماندگی را جبران کنیم. به طور مثال عربستان که توانسته جایگاه ایران را در رتبه دوم بگیرد، تنها ۱۵ مجله نمایه شده در پایگاه اسکوپوس دارد، اگر عربستان تعداد مجلات خود را افزایش دهد تا سال‌‎های آینده فاصله خود را افزایش خواهد داد.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت اظهار کرد: ۱۶ عنوان مجله دانشگاه علوم پزشکی در پایگاه اسکوپوس نمایه شده که از این تعداد مجله، ۲۳۱۲ مقاله در پایگاه اسکوپوس به ما اضافه شده است؛ به عبارت دیگر با سرمایه اندک و نمایه کردن مجلات چه خروجی مناسبی می توان گرفت.

وی افزود: ما در معاونت تحقیقات به دنبال سلب اختیار دانشگاه‌ها نیستیم، جذب هیئت علمی پژوهشی با مصاحبه معاونت تحقیقات وزارت بهداشت انجام می شد که کاملا سلب اختیار از دانشگاه بود که با ارسال دو نامه از سوی این معاونت این موضوع برطرف شد. برای انجام این مهم دانشگاه بهترین تصمیم گیرنده است.

آخوندزاده بیان کرد: در دو سه سال گذشته برگزاری کارگاه پژوهشی منوط به کسب اجازه از معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت بود که این موضوع نیز با یک نامه نیز برطرف شد.

به گفته وی؛‌ اختیارات جذب سرباز نخبه به معاونت تحقیقات وزارت بهداشت محول شده بود. با توافق ستاد کل نیروهای مسلح این اختیار به دانشگاه‌ها واگذار شد؛ بنابراین تا جایی که ما می توانیم در امور ذاتی دانشگاه دخالت نخواهیم کرد.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با بیان اینکه برای رقابت با دانشگاه و مراکز علمی دنیا باید وارد پژوهش بین المللی شویم، بیان کرد: اگر در مطالعات بین المللی حضور نداشته باشیم، نمی توانیم در سطح جهان رقابت داشته باشیم در همین خصوص باید دید امنیتی از این فضا برداشته شود.

وی افزود: امیدوارم با رایزنی‌های صورت گرفته با هیئت دولت، محققان ایرانی بتوانند در مطالعات بین المللی حضور داشته باشند و در دانشگاه‌های ما نیز وارد حوزه بیگ دیتا شوند با مطالعات خرد نمی توانیم در سطح بین المللی عمل کنیم.

آخوندزاده با بیان اینکه دسترسی ایران به مجلات الکترونیکی به زودی باز خواهد شد،‌ بیان کرد: به زودی با پرداخت بدهی و حق عضویت ایران بار دیگر دسترسی دانشگاه‌ها به اسکوپوس ایجاد خواهد شد.

وی بیان کرد: در دانشگاه ها بر اساس پایان نامه و طرح های تحقیقاتی که در مقیاس دانشگاهی انجام می‌شود، گرنت داده می شود،‌ در همین رابطه گرنت وزارت بهداشت در حال راه اندازی مجدد خواهد بود و امیدوارم کارهای خوبی را در این بخش شاهد باشیم.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت اظهار کرد: محرومیت اعضای هیئت علمی از حضور در کنگره‌های بین المللی باعث از دست رفتن امتیاز این بخش برای کسب جایگاه‌های بالاتر علمی در اسکوپوس است، یکی از راهکارهای موجود ثبت کنگره‌های داخلی و نمایه شدن آن است، این کار در حال پیگیری است و سهم و جایگاه ما را در مجامع علمی بین المللی افزایش می دهد.

آخوندزاده بیان کرد: ما باید بتوانیم از بودجه‌های بین المللی استفاده کنیم، در سال‌های گذشته طرح های تحقیقاتی مشترکی با کشورهای آلمان و ترکیه صورت گرفته و امیدواریم در سال‌های آینده این گونه فعالیت‌ها افزایش یابد.

وی تصریح کرد: در سه سال گذشته در دانشگاه‌های کشور به دلیل مشکلات موجود، سهم یک درصدی بخش پژوهشی به درستی تخصیص نیافته است، در ارزشیبابی پژوهشی سال آینده، همین تخصیص یک درصدی سهم پژوهش مهم خواهد بود.

آخوندزاده بیان کرد: پایان نامه‌ها فعال آموزشی هستند، پایان نامه ها باید بتوانند از بودجه معاونت آموزشی استفاده کنند، این راهکاری است که دانشگاه تهران در چند سال گذشته استفاده کرده است. اگر نتواند از بودجه های آموزشی و پژوهشی استفاده کند؛ در غیر این صورت کلا یک طرح تحقیقاتی کوچک خواهد بود. باید ۵۰ درصد از طرح های تحقیقاتی دانشگاه اولویت آن دانشگاه باشد. ۳۰ درصد بودجه طرح های مصوب از خارج دانشگاه مانند بنیاد علم و  صندوق نوآوری تامین شود.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با بیان اینکه مجله‌ای که در سطح بین المللی نمایه نشود،‌ ارزش چندانی ندارد، عنوان کرد: در حال حاضر در پایگاه اسکوپوس مجله با زبان فارسی نمایه شده و این اتفاق در ISI نیز رخداد داده است،‌ هر دانشگاه باید سعی کند، ۵۰ درصد مجلات خود را نمایه کند. هر سال می توانیم به جای چاپ ۸ مقاله سالیانه ۲۰ درصد این تعداد را افزایش دهیم و قطعا حمایت‌هایی در این خصوص انجام خواهد شد.

وی افزود: ظرفیت قابل توجهی در دانشگاه مربوط به بخش بالینی است،‌ اگر بخواهیم یک طرح تحقیقات در بخش علوم پایه انجام دهیم، نیازمند یک بودجه ۱۵۰ میلیون تومانی هستیم؛ اما اگر بخواهیم یک تحقیق در بخش بالینی انجام دهیم، می توان آن را با هزینه ۱۰ میلیون تومانی انجام داد. مطالعات بالینی ارزان قیمت است و باید از این ظرفیت استفاده کرد.

آخوندزاده بیان کرد: از نظر قانونی باید ۵ درصد اعتبارات به جوانی جمعیت، طب سنتی و هوش مصنوعی اختصاص یابد، برای هر سه بخش گرنت در نظر گرفته شده است. گرنت استادیاران جوانان که ۲ سال شروع به کار کرده باشد و مقاله ای نداشته باشد و در گام نخست باید آن را  وارد پژوهش کرد، در همین راستا برای آن گرنت در نظر گرفته شده است. اگر از شروع به کار هیئت علمی جوان ۵ سال گذشت؛ اما وارد بخش پژوهش نشد، دیگر وارد این بخش نخواهند شد؛ نیاز است که ورود به بخش پژوهش در همان ابتدای فعالیت صورت گیرد. به همین منظور گرنت ۲ و ۵ سال برای استادان این بخش در نظر گرفته شده است.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت بیان کرد: یک باور غلط در اذهان عمومی شکل گرفته که مطابق آن دانشگاه ها تنها مقاله چاپ می کنند و ملاک ارتقای اعضای هیئت علمی این موضوع است. این باور غلط است؛ بلکه مقاله حاصل یک چرخه علمی است که خروجی آن می تواند مقاله و یا بسته سیاستی باشد. به طور مثال خانم دکتر مهین هاشمی در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان مطالعاتی بر روی ۲۰ هزار نوزاد انجام داد که مشخص شد این نوزادان دچار کم کاری تیروئید هستند. مقاله آن نوشته شد؛ اما به آن بسنده نکرد و درخواست غربالگری در سطح ملی را ارائه داد که مطابق آن ۱۲ میلیون نوزاد مورد بررسی قرار گرفت که مشخص شد ۳۲ هزار نوزاد دچار کم کاری تیروئید هستند که عدم درمان این تعداد نوزاد می توانست تعداد کودکان معلول را افزایش دهد. این مطالعه تنها یک نمونه از نقض ادعای صورت گرفته است که دانشگاه را تنها محلی برای تولید مقاله می‌داند.

انتهای پیام