به منظور واکاوی این معضل در میزگردی  به بررسی این چالش از منظر روانشناسی، جامعه‌شناسی و...پرداخته شد. در بخش اول این خبر، به اظهار نظرهای  رئیس سازمان نظام پزشکی مشهد در رابطه با علل  بروز این پدیده  پرداخته شد، همچنین  موضوع از منظر جامعه‌شناسی مورد بحث و گفتگو قرار گرفت؛ در بخش دوم نیز موضوع از منظر روانشناسی بررسی شد و در بخش سوم  این گفتگو که در ادامه می‌خوانید، عضو هیات مدیره  و مدیر روابط عمومی سازمان نظام پزشکی مشهد نیز در همین رابطه  توضیحاتی ارائه کرده‌اند.

دکتر غلامرضا زمانی، عضو هیات مدیره سازمان نظام پزشکی مشهد،  متخصص جراح عمومی و لاپاراسکوپی با حضور در میزگرد خشونت علیه کادر درمان در تحریریه ایسنا، اظهار کرد: مطالعات نشان می‌دهد که سطح خشونت و نفرت‌پراکنی در جامعه افزایش یافته است؛ این افزایش به ویژه در مورد اتفاقات پزشکی مشهود است؛ انعکاس هر رویدادی، چه مثبت و چه منفی، به سرعت و به شکلی گسترده در جامعه منتشر می‌شود. 

این متخصص جراح عمومی و لاپاراسکوپی، ادامه داد: در حالی که اتفاقات مثبت و خدمات ارزشمند جامعه پزشکی، مانند تلاش‌های بی‌نظیر در حوادث طبیعی و جنگ، به فراموشی سپرده می‌شوند، اما هرگونه نقص یا قصور پزشکی، به سرعت و به صورت گسترده توسط رسانه‌ها منعکس و بزرگنمایی می‌شود. این امر باعث ایجاد نفرت پراکنی و بدبینی نسبت به کل جامعه پزشکی خواهد شد.

دبیر جامعه جراحان خراسان خاطرنشان کرد: این رویکرد نادرست، منعکس‌کننده مسائل اجتماعی و اقتصادی گسترده‌تری است که در جامعه وجود دارد، عوامل مختلفی مانند شرایط اقتصادی، اضطراب و فشارهای روانی بر پزشکان و همچنین نحوه‌ گزارش و پوشش رسانه‌ای، در این روند تاثیر گذارند.

پررنگ کردن قصور پزشکی و افزایش نفرت و بدبینی بر جامعه پزشکی

وی با بیان اینکه در حالی که سیستم قضایی برای رسیدگی به موارد قصور پزشکی وجود دارد، گفت: متاسفانه بزرگنمایی و پررنگ کردن این اتفاقات، به جای تمرکز بر راهکارهای پیشگیری و بهبود سیستم، به ایجاد نفرت و بدبینی در جامعه منجر می‌شود، این رویکرد نادرست، به جای تمرکز بر بهبود و پیشگیری، به تخریب اعتماد عمومی به جامعه پزشکی منجر می‌شود.  جامعه پزشکی به صورت استاندارد در حال خدمت هستند، اما این رویکرد نادرست باعث می‌شود که بدبینی جامعه به کل جامعه پزشکی تعمیم داده شود.

دکتر زمانی به بررسی مشکلات و چالش‌های پیش روی جامعه پزشکی پرداخت و ریشه‌های آن را در تغییر ماهیت هدف از انتخاب این حرفه دانست و اظهار کرد: در گذشته، پزشکی شغلی با جایگاه اجتماعی و رفاه اقتصادی همراه بود که به صورت طبیعی و بدون برنامه‌ریزی هدفمند شکل گرفته بود، اما در دهه‌های اخیر، انتخاب پزشکی به هدفی اصلی برای بسیاری از خانواده‌ها تبدیل شده و این امر منجر به افزایش رقابت‌های سنگین، هزینه‌های بالای تحصیلی و انتظارات غیرواقع‌بینانه از پزشکان شده است.

وی به نقش موسسات آموزشی خصوصی و کنکور در افزایش این هزینه‌ها و رقابت‌ها اشاره و  با معیوب دانستن این سیستم، خاطرنشان کرد: این سیستم، به جای انتخاب بهترین‌ها، افرادی را انتخاب می‌کند که از منابع و امکانات بیشتری برخوردارند، این امر به همراه سال‌های طولانی تحصیل، خدمت سربازی و طرح‌های اجباری، پزشکان را با فشارهای اقتصادی و روانی زیادی مواجه خواهد کرد.

دبیر انجمن جراحان عمومی خراسان همچنین به پیامدهای این فشارها از جمله عدم رضایت شغلی، عدم دسترسی مردم به خدمات پزشکی مناسب و روی آوردن برخی پزشکان به راه‌های فرعی( تمرکز بر اعمال زیبائی و ...)  برای کسب درآمد اشاره کرد و ادامه داد: احترام به پزشکان عمومی کاهش و مراجعه به متخصصین و فوق‌تخصص‌ها افزایش یافته است که این موضوع ناشی از تبلیغات گسترده و عدم دسترسی آسان به پزشکان عمومی است.

وی افزود: بنابراین، علت این مشکلات این است که پزشکی در جامعه امروز تبدیل به هدف شده و هدفمندی آن هوشیارانه نبوده است.

دکتر زمانی درخصوص ریشه‌های خشونت علیه پزشکان و پیامدهای آن، گفت: فقر مالی و فرهنگی، دو ریشه اصلی این مشکل هستند. افراد محروم و کم‌سواد، به دلیل عدم آگاهی از سیستم سلامت و مشکلات مالی، بیشتر به بروز خشونت دست می‌زنند. این در حالی است که پزشکان نیز تحت فشارهای اقتصادی و روانی ناشی از تعرفه‌های پایین، رقابت‌های سنگین و سال‌های طولانی تحصیل قرار دارند.

وی اضافه کرد: کمبود برنامه‌ریزی در سیستم سلامت و عدم دسترسی آسان به خدمات پزشکی مناسب، از دیگر عوامل موثر در افزایش خشونت است؛ رسانه ملی نیز به جای آگاه‌سازی مردم در مورد سلامت، به تبلیغات و برنامه‌های گاه کم‌محتوا می‌پردازد در حالی که انتظار می‌رود نقش خود را در افزایش سواد سلامت مردم جدی‌تر بگیرد. انتظارات مردم از پزشکان و عدم پذیرش محدودیت‌های پزشکی باید منطقی شود.

تبلیغات نادرست فضای مجازی و ایجاد انتظارات غیرمنطقی در بیماران

این متخصص با اشاره به افزایش خشونت علیه پزشکان، ریشه این مشکل را در دو عامل اصلی دانست و گفت: ریشه این مشکل نشأت گرفته از انتظارات غیر واقع بینانه مردم از سیستم سلامت و نقص‌های ساختاری در نظام پزشکی کشور است.

وی با تاکید بر اینکه در پزشکی هیچ تضمینی برای درمان ۱۰۰ درصد وجود ندارد، به رواج شبه علم و تبلیغات نادرست در فضای مجازی که منجر به ایجاد انتظارات غیرمنطقی در بیماران می‌شود، اظهار کرد: برخی افراد به دنبال درمان‌های تضمینی و معجزه‌آسا هستند و عدم تحقق این انتظارات، باعث بروز خشونت علیه کادر پزشکی می‌شود، در حالی که موفقیت درمان از ۱ درصد تا ۹۹ درصد است؛ زمانی که این تبلیغات نادرست توسط مداخله گران در درمان و افراد نامعتبر رواج پیدا می‌کند، خشونت علیه پزشکان  ایجاد می‌شود. 

دکتر زمانی مطرح کرد: در مواردی مانند جراحی، با وجود تلاش تیم پزشکی و بالا بودن درصد موفقیت، احتمال بروز عوارض جانبی و حتی مرگ و میر وجود دارد که باید به اطلاع بیماران برسد؛ عدم آگاهی مردم از این واقعیت، باعث بروز خشونت و انتظارات غیرمنطقی از پزشکان می‌شود، بنابراین نظام رسانه و نظام اموزشی باید این مشکلات را رفع کنند.

این متخصص عمومی، سیستم آموزشی پزشکی ایران را نیز مورد انتقاد قرار داد و عنوان کرد: جدایی دانشگاه‌های علوم پزشکی از سایر دانشگاه‌ها به عنوان یک اشتباه تاریخی مطرح است که منجر به ایجاد فاصله بین پزشکان و سایر علوم شده است. اکنون بی‌اطلاعی پزشکان از علوم اجتماعی، حقوقی و قضایی از عوامل مهم در بروز مشکلات و افزایش خشونت علیه آن‌ها به شمار می‌رود؛ برگرداندن این موضوع به گذشته توسط سیستم حاکمیت ضروری است.

وضعیت نابسامان اقتصادی و روی آوردن پزشکان به پزشکی تدافعی

دکتر زمانی با اشاره به وضعیت اسفناک اقتصادی و اجتماعی پزشکان، توضیح داد: با مقایسه درآمد پزشکان در سال‌های گذشته با وضعیت فعلی، قدرت خرید به میزان ۱۵ تا ۲۰ برابر در طول ۱۰ سال، کاهش یافته است. این وضعیت، منجر به روی آوردن پزشکان به پزشکی تدافعی شده است، به طوری که پزشکان برای جلوگیری از مشکلات قانونی، از پذیرش بیماران پرخطر خودداری می‌کنند، همچنین مهاجرت پزشکان متخصص به این مشکل دامن زده است.

حاکمیت سلامت با بلاتکلیفی در انتخاب الگوی مناسب روبرو است

دکتر مسعود زحمتکش مدیر روابط عمومی سازمان نظام پزشکی مشهد نیز در رابطه با موضوع خشونت علیه کادر درمان عنوان کرد: پزشکی که در بخش خصوصی کار می‌کند، لزوماً معلم خصوصی نیست و این موضوع به مسئولیت و سهم پزشک در درمان ربطی ندارد.

وی خاطرنشان کرد: تشخیص بیماری و طراحی درمان، وظایفی است که به عهده پزشک است و توزیع این مسئولیت‌ بین بقیه کادر درمان، خشونت را پخش خواهد کرد.

وی همچنین به تفاوت سیستم‌های بهداشتی در کشورهای مختلف اشاره کرد و گفت: در بسیاری از کشورها، بیماران می‌توانند پزشک خانواده خود را انتخاب کنند، و به کمک بیمه های متنوعی که وجود دارد، بخش زیادی از حق ویزیت توسط آن‌ها پرداخته شود.

دکتر زحمتکش با اشاره به چالش‌های سیستم بهداشت و درمان در کشور، اظهار کرد: این سیستم، با بلاتکلیفی در انتخاب الگوی مناسب (مانند مدل سوئد، انگلیس یا آمریکا) روبرو است. حاکمیت سلامت  با بلاتکلیفی روبرو است و نمی‌داند چه الگویی را باید انتخاب کند.

عدم وجود برنامه‌ریزی مناسب برای همراهان بیماران در مراکز درمانی

مدیر روابط عمومی سازمان نظام پزشکی مشهد، به عدم وجود برنامه‌ریزی مناسب برای همراهان بیماران در مراکز درمانی اشاره و خاطرنشان کرد: در بیمارستان‌ها  یا حتی در مطب‌های کشور ایران، هیچ برنامه‌ای برای همراه بیمار وجود ندارد؛ در بسیاری از موارد، اضطراب و عصبانیت همراهان بیماران، مشکلات و چالش‌های زیادی را به وجود می آورد. در بیمارستان‌ها باید برای کنترل خشم و اضطراب همراهان بیماران، اتاق‌های مخصوص طراحی شود که خشم  افراد را فرو بریزد.

دکتر زحمتکش افزود: در چنین شرایطی، پزشکان با وجود داشتنِ شغلی پراسترس، فشارهای روحی شدید، حس دیده نشدن و مورد ظلم قرار گرفتن و انتظارات بالا، در معرض خشونت هم قرار می‌گیرند.

وی به وجود سیستم‌های نظارتی قوی در برخی از کشورها اشاره کرد و ادامه داد: این سیستم‌ها، مانع از تکرار خطاها یا سوءاستفاده و تمدید نادرست مجوزهای پزشکی می‌شوند.

پزشکان، زیر فشار فزاینده هزینه‌ها و انتظارات

این پزشک عمومی همچنین با اشاره به چالش‌های سیستم بهداشتی و درمانی کشور و ناکارآمدی بیمه‌ها، اظهار کرد: هزینه‌های بالای درمان، دارو ، بستری و بیمه‌های ناتوان و کم توان فشار زیادی بر دوش بیماران و پزشکان وارد می‌کند.

وی با اشاره به نقش رسانه‌ها در بزرگ‌نمایی خطاهای پزشکی و تأکید بر لزومِ معجزه‌گر بودن پزشکان، تصریح کرد: پزشک الزاما مقدس نیست، بلکه شغل پزشکی مقدس است؛ این انتظارات نادرست، فشار مضاعفی بر پزشکان وارد می‌کند. مورد دیگر نگرانی، عدم حمایت کافی از پزشکان برای رسیدگی به بیماران با احتمال زنده ماندن پایین، همچنین بیماران نیازمند جراحی‌های پیچیده است.

این پزشک عمومی، افزود: در شرایط پیچیده‌ای که شانس زنده ماندن بیمار بدون مداخله پزشکی بسیار کم است، مداخله درمانی مطالبه به حق بیمار و همراهیان وی است در این شرایط زنده نماندن بیماران، پزشکان را از چشم عموم جامعه و رسانه‌ها خواهد انداخت و پزشک در اذهان خانواده بیمار متهم می‌شود که نظامات علمی را رعایت نکرده است یا مرتکب قصور شده است.

مدیر روابط عمومی سازمان نظام پزشکی مشهد، ادامه داد:  برخی رسانه‌ها گاهی اوقات قصور پزشکی را بسیار پررنگ می‌کنند. از نظر برخی رسانه‌ها، پزشک خوب پزشکی است که ویزیت آن رایگان باشد، وگرنه زحمات پزشکان مطرح نیست.

تعرفه‌های ناکافی، مشکل اساسی پزشکان

دکترزحمتکش در ادامه با بیان اینکه حوزه بهداشت و درمان در ایران پس از انقلاب رشد چشمگیری داشته است، اظهار کرد: با توجه به اسناد چشم انداز توسعه کشور ضروری است که با افزایش سرانه سلامت از GDP ( سهم سلامت از تولید ناخالص دولتی)، به عدالت سلامت نزدیک شویم؛ متاسفانه در حال حاضر افزایش هزینه‌ها به طور غیرمنصفانه‌ای بر دوش پزشکان گذاشته می‌شود. آن هم از طریق وضع تعرفه‌های ناعادلانه! افزایش ۱۰ درصدی تعرفه‌ها در شرایط فعلی، پاسخگوی مشکلات درمانگران نیست.

این پزشک عمومی افزود: همانطور که اشاره شد، پس از انقلاب اسلامی، یکی از حوزه‌هایی که پیشرفت چشمگیری داشته، حوزه بهداشت و درمان است. دکتر محمد رئیس‌زاده(رئیس‌ سازمان نظام پزشکی کشور) نیز این موضوع را بارها بیان کرده‌اند. این پیشرفت دستاورد بزرگی است که باید قدر دانسته شود. در گذشته بسیاری از امور درمانی نیاز به پزشک و امکانات درمانی در خارج از کشور داشت اما اکنون در کشور همان بیماریها قابل درمان است.

مدیر روابط عمومی سازمان نظام پزشکی مشهد، خاطرنشان کرد: حوزه بهداشت و درمان مانند حوزه دفاعی کشور، حوزه بسیار قابل افتخاری است. با همکاری رسانه این حوزه باید پررنگ شده و رشد جایگاه پزشکی در جامعه نشان داده شود.

وی با بیان اینکه نظام سلامت کشور بحران زده است، مطرح کرد: در صداسیما  و در برخی رسانه‌ها، محتواهایی تولید می‌شود که پزشکان قشر مرفه و بدون دغدغه مالی هستند، اما این موضوع منصفانه نیست؛ مشهد بیش از ۸۰۰۰ پزشک، دندانپزشک و داروساز فعال دارد؛ حدود نیمی از پزشکان عمومی مشهد طبابت نمی کنند.

وی افزود: پزشک عمومی وجود دارد که درخواست کرده است راننده آمبولانس شود و به حقوق قانون کار کفایت کرده است؛ این پزشک به دلایل ناملایمات شدید و خشونت قید طبابت را زده است.

دکتر زحمتکش با انتقاد شدید از برنامه‌های تلویزیونی صداوسیما، تصریح کرد: پزشکان در صداوسیما نماد فرار مالیاتی و قشر مرفه هستند، وگرنه کدام رشته‌ای وجود دارد که طرح اجباری به شهرستان داشته باشد، درحالی که پزشکان در دوران انترنی بدون هیچ حق‌الزحمه ای خدمت می‌کنند.

وی افزود: به نظر من مسئولیت آموزش پزشکی از درمان باید از هم جدا باشند؛ به دانشجوی پزشکی نباید به چشم نیروی کار نگریست. از این دانشجویان به قدری کار کشیده می‌شود که شاهد بروز معضلاتی چون خودکشی، انصراف از تحصیل و خالی ماندن صندلی‌های دستیاری تخصصی هستیم. این مشکلات منجر می‌شود که یک پزشک عمومی بعد از ۲۰ سال طبابت، قید مطب داری را بزند.

دکترزحمتکش مشکلات در تعیین تعرفه‌ها را نیز مورد انتقاد قرار داد، همچنین، این پزشک، قانون مصوب مجلس مبنی بر تعیین تعرفه‌ها توسط شورای عالی بیمه را مورد نقد قرار داد و عدم استخراج هزینه‌های تمام شده و بی‌توجهی به مسائل و اعتراضات پزشکان را از دیگر مشکلات برشمرد.

مدیر روابط عمومی سازمان نظام پزشکی مشهد، به عدم توجه به بحران سیستم سلامت کشور و عدم توانایی بخش خصوصی و دولتی در تامین هزینه‌های جاری و بدهی‌های دانشگاه‌ها نیز اشاره کرد.

انتهای پیام